Σοβαρή πολιτική κρίση ξέσπασε στην Κύπρο με αφορμή έρευνα του Al Jazeera για το πρόγραμμα των «χρυσών διαβατηρίων». Οι υποψίες και οι φήμες για κυκλώματα που κατάφερναν να εξασφαλίζουν διαβατήρια σε εγκληματίες και απατεώνες από διάφορες χώρες, έχουν καταστεί πλέον βεβαιότητα.
Ωστόσο ουδείς μπορούσε να υποπτευθεί ότι σε αυτές διαδικασίες θα μπορούσε να εμπλακεί ο δεύτερος τη τάξει πολιτειακός, αξιωματούχος, Πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής Δημήτρης Συλλούρης.
Την Τριτη ο κ. Συλλούρης υπό το βάρος των αποκαλύψεων αλλά και της κατακραυγής από τη κοινή γνώμη αναγκάστηκε να δηλώσει ότι από την ερχόμενη Δευτέρα θα απέχει από τα καθήκοντα του. Παράλληλα ο βουλευτής του αριστερού ΑΚΕΛ Χρήστος Τζιοβάνης ο οποίος είχε εμπλοκή στις αποκαλύψεις του Al Jazeera υπέβαλε την παραίτησή του τόσο από το αξίωμα του βουλευτή όσο και από τα όργανα του κόμματος του.
Η υπόθεση έχει ενοχλήσει σφόδρα και τον πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, Νίκο Αναστασιάδη όπως προκύπτει απο την αντίδρασή του όταν βρέθηκε τετ α τετ με δημοσιογράφους την Τρίτη.
Όπως φαίνεται στο βίντεο από την εφημερίδα «Πολίτης» ο κ. Αναστασιάδης προειδοποίησε τους δημοσιογράφους να μην τον ρωτήσουν για την υπόθεση για να μην τους πάρει ο δαίμονας.
Το βίντεο που τους έκαψε
Το βίντεο διάρκειας 58 λεπτών του Al Jazeera για τα Cyprus Papers αποκαλύπτει πως ένας «επενδυτής», χωρίς καν να είναι γνωστό το όνομα του μπορεί με την αξιοποίηση μεσαζόντων να φτάσει μέχρι τον Πρόεδρο της Βουλής και να λάβει διαβεβαιώσεις ότι μπορεί να πάρει χρυσό διαβατήριο, έστω και αν είναι καταδικασμένος για ξέπλυμα χρήματος στη Κίνα.
Οι δημοσιογράφοι του Al Jazeera, αναζητούσαν την πηγή του ξεπλύματος βρόμικου χρήματος στο Λονδίνο μέσω μια ομάδας υπό κάλυψη δημοσιογράφων. Ζήτησαν αρχικά πληροφόρηση από έναν πρώην αστυνομικό για το πώς ο πελάτης τους (κύριος Χ) μπορεί να πάρει «χρυσό» διαβατήριο.
Η έρευνα τούς οδήγησε στην Κύπρο όπου όπως τους διαβεβαίωσε ο δικηγόρος Ανδρέας Πιττάτζης σε ερώτηση κατά πόσο μπορούν να αλλάξουν ονόματα κάποιου για να εκδοθεί διαβατήριο: «φυσικά μπορούμε να το κάνουμε, εδώ είναι Κύπρος».
Στη συνέχεια εμπλέκονται οι «σωστοί» κτηματομεσίτες. Ο δικηγόρος Α. Πιττάτζης συστήνει τον εργολάβο βουλευτή του ΑΚΕΛ Χριστάκη Τζιοβάνη ο οποίος τους καλεί σε δείπνο στο σπίτι του με προσκεκλημένο και τον πρόεδρο της Βουλής Δημήτρη Συλλούρη.
Ο Δ. Συλλούρης χαλαρός πίνοντας κρασί διαβεβαιώνει τους μεσάζοντες ότι ο κύριος Χ, ο οποίος είχε καταδικαστεί ερήμην στην Κίνα με επτά χρόνια φυλάκιση για δωροδοκία και ξέπλυμα βρόμικου χρήματος, θα υποστηριχθεί πλήρως «σε κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό επίπεδο». Μάλιστα ο κ. Συλλούρης κλείνοντας το μάτι στον «μεσάζοντα» του επενδυτή (που υποτίθεται ότι βρίσκεται στο Χονγκ Κονγκ) φαίνεται να προσφέρει με στυλ αρχηγού κράτους κυπριακό διαβατήριο μέσω πολιτογράφησης της συζύγου του.
Ο βουλευτής Χριστάκης Τζιοβάνης εμφανίζεται ως ο άνθρωπος που κάνει θαύματα και λύνει όλα τα προβλήματα πολιτογραφήσεων. Μέσω του βουλευτή, διαβεβαιώνει ο δικηγόρος Α. Πιττάτζης, «σπάζουν όλοι οι κανόνες και με έναν άνευ προηγουμένου τρόπο παρέχεται εγγυημένα το διαβατήριο πολύ γρήγορα»..
Ο δικηγόρος Ανδρέας Πιττάτζης, στο βίντεο φαίνεται να λέει ότι «εάν γνωρίζεις τους αγγέλους γνωρίζεις και τον Θεό». Εξηγεί στους εκπρόσωπους του επίδοξου «επενδυτή» ότι ακόμα και σε περιπτώσεις ξεπλύματος βρόμικου χρήματος, μπορεί να βρεθεί ένας τρόπος να ξεπεραστούν τα όποια εμπόδια μπορεί να προβάλει η τράπεζα, φτάνει τα χρήματα που θα φέρει στην Κύπρο να μην συνδέονται μαζί του, ακόμα και αν έχει καταδικαστεί. Ένας τρόπος είναι οι εταιρείες-κελύφη, εξηγεί, ενώ οι επενδύσεις μπορούν να γίνουν και μέσω συγγενών.
«Τον έχω δει να κάνει πράγματα που μοιάζουν με θαύματα», αναφέρει σε άλλο σημείο ο δικηγόρος αναφερόμενος στον Χ. Τζιοβάνη, εξηγώντας ότι πολλά «προβλήματα» ξεπερνιούνται μέσω της φιλικής σχέσης του βουλευτή με τον τότε γενικό διευθυντή του Υπ. Εσωτερικών Κύπρο Κυπριανού.
Οι κτηματομεσίτες οδηγούν τους «μεσάζοντες» σε δείπνο γνωριμίας με τον βουλευτή και μέλη της διοικητικής ομάδας της κατασκευαστικής του εταιρείας. Ο ίδιος ο βουλευτής φέρεται στο βίντεο να δίνει διαβεβαιώσεις, σημειώνοντας ότι ήδη η εταιρεία του έχει «πελάτες από Ινδία, Καμποτία, Χονγκ Κονγκ και Βιετνάμ».
O εκτελεστικός διευθυντής της Giovani Group φέρεται να εξηγεί ότι το πρώτο βήμα είναι να βρεθεί ένας τρόπος να έρθουν τα χρήματα στην Κύπρο, κάτι που μπορεί να γίνει μέσω της επένδυσης σε ακίνητα. Ο Θεόδωρος Χατζηζαχαρίας, Property Advisor της Giovani Group, διαβεβαιώνει σε άλλη συνάντηση ότι o CEO της εταιρείας επειδή είναι μέλος του Κοινοβουλίου μπορεί «χωρίς να κάνει κάτι παράνομο» με ένα τηλεφώνημα σε υπαλλήλους τμημάτων υπουργείων να επισπεύσει διαδικασίες.
Ο εκτελεστικός διευθυντής της Giovani Group αναλαμβάνει την «ξενάγηση» των υπό κάλυψη δημοσιογράφων σε πιθανούς χώρους όπου θα μπορούσε να επενδύσει ο υποτιθέμενος πελάτης τους. Τους εξηγεί ότι θα μπορούσαν να συμμετέχουν σε υφιστάμενη επένδυση 18 εκατ. ευρώ. Απαντώντας σε ερώτηση κατά πόσον θα μπορούσαν να γίνουν πληρωμές τοις μετρητοίς, εξηγεί ότι αυτό θα μπορούσε να γίνει μέσω δωρεών σε οργανώσεις. «Δεν μπορώ να σας πω το ακριβές ποσό πριν δούμε τον φάκελο, εάν ο φάκελος είναι ‘καλός’ τότε θα εξετάσουμε τα προβλήματα ένα προς ένα, υπάρχει πάντα ένας τρόπος», εξήγησε.
Σύμφωνα με τις περιγραφές του δικηγόρου Α. Πιττάτζη, ο επίδοξος επενδυτής μπορεί να αρχίσει τη δική του «επιχείρηση» πώλησης διαβατηρίων καθώς η επιχειρούμενη επένδυση εάν είναι μεγάλη μπορεί να διαχωριστεί σε άλλες μικρότερες επενδύσεις. «Μπορεί να διαχωριστεί η επένδυση σε 25 διαβατήρια», είπε χαρακτηριστικά. Εξηγεί ακόμα ότι ο Δ. Συλλούρης ήταν για χρόνια επί πληρωμή μέλος της διοικητικής ομάδας της εταιρείας του κ. Τζιοβάνη προτού αναλάβει τη θέση του προέδρου της Βουλής.
Άκρες και σε άλλα κοινοβούλια
Κατά την «κοινωνική» συνάντηση στο σπίτι του βουλευτή στις 26 Οκτωβρίου του 2019, ερωτώμενος για την πιθανότητα δημιουργίας μιας επένδυσης στην Κύπρο, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής Δ. Συλλούρης φέρεται να προσφέρει διάφορες λύσεις. «Εάν υπάρχει πρόβλημα στην Κύπρο μπορούμε να πάμε σε μια άλλη ευρωπαϊκή χώρα με επαφές που έχω με προέδρους Κοινοβουλίων άλλων χωρών, όπως η Μάλτα, η Λετονία και η Σλοβενία αλλά πριν αρχίσουμε πρέπει (ο επενδυτής) να στείλει τα λεφτά εδώ για να είμαστε βέβαιοι ότι μπορούμε να κάνουμε κάτι και δεν θα αλλάξει τη γνώμη του», αναφέρει.
Στη συνάντηση ο κ. Συλλούρης φαίνεται να προτείνει συνάντηση του ιδίου με τον υποτιθέμενο επενδυτή. Μάλιστα, αναφέρει ότι προτίθεται να καλέσει τον τότε υπ. Εσωτερικών και τον τότε γενικό διευθυντή στο γραφείο του για να τους εξηγήσει τα δεδομένα και να προχωρήσει η επένδυση, χωρίς όνομα, αλλά με πληροφορίες γύρω από το προφίλ του επιχειρηματία. Εάν δεν γίνει αποδεκτό κάτι τέτοιο, τότε θα τους προτείνει να προχωρήσει η διαδικασία έκδοσης διαβατηρίου μέσω της συζύγου του, αναφέρει ο Πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής. Ο κ. Συλλούρης δίνει την διαβεβαίωση πως κατά 99% θα γίνει η δουλειά και ζητά εχεμύθεια από τους «μεσάζοντες», καθώς όπως αναφέρει «πρέπει να προστατέψω το όνομά μου».
Δικαιολογίες
Όλοι οι εμπλεκόμενοι απαντούν στο δίκτυο Al Jazeera ότι σε κάποια φάση της επίσκεψης των υποτιθέμενων «μεσαζόντων» είχαν καταλάβει ότι πρόκειται περί απάτης και συνέχισαν την όλη διαδικασία για να δώσουν πληροφορίες στις αρμόδιες κυπριακές αρχές.
Το παράδοξο της υπόθεσης είναι ότι ακόμα και μετά την επίσκεψη των υπό κάλυψη δημοσιογράφων στην Κύπρο και όταν η κυπριακή κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι 26 διαβατήρια δεν θα έπρεπε να είχαν εκδοθεί, μετά από παλαιότερες αποκαλύψεις για το κυπριακό επενδυτικό πρόγραμμα, ο δικηγόρος Ανδρέας Πιττάτζης απάντησε μέσω γραπτού μηνύματος στις ανησυχίες των «μεσαζόντων» ότι η υπόθεση θα προχωρήσει και πως τίποτα δεν έχει αλλάξει. Δεύτερη παραδοξότητα είναι ότι οι υπό κάλυψη δημοσιογράφοι ήρθαν στην Κύπρο, είχαν αλλεπάλληλες συναντήσεις, έλαβαν από παντού διαβεβαιώσεις, χωρίς καν να αναφέρουν το όνομα του υποτιθέμενου επενδυτή.
Αποχή και παραίτηση
Στη σκια των αποκαλύψεων ο Πρόεδρος της Κυπριακής Βουλής ανακοίνωσε πως θα απέχει από τα καθήκοντά του από την ερχόμενη Δευτέρα 19 Οκτωβρίου. Ζητάει «δημοσίως συγγνώμη, για τη δυσάρεστη εικόνα που πέρασε στον κυπριακό λαό – και όχι μόνο – και την αναστάτωση που αυτή έχει προκαλέσει».
«Απολογούμαι» αναφέρει ο κ. Συλλούρης «που επέτρεψα σε κάποιους, έστω και μέσα απ’ τη δημοσιοποίηση αυτής της σκηνοθετημένης και αποσπασματικής εικόνας, να πλήξουν το πρόσωπο μου και κατ’ επέκταση τον θεσμό του Προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων. Παράλληλα θέλω να ανακοινώσω, ότι από την επόμενη Δευτέρα 19 Οκτωβρίου 2020, απέχω από τα καθήκοντα μου, μέχρι να αποπερατωθούν οι έρευνες. Όταν ολοκληρωθούν, έχω πάρει τις αποφάσεις μου και ανεξαρτήτως αποτελέσματος θα τις ανακοινώσω. Καλώ επίσης όλες τις αρμόδιες αρχές να επιταχύνουν οποιεσδήποτε διαδικασίες έχουν αρχίσει και είμαι στη διάθεση των Αρχών για οποιαδήποτε διευκόλυνση χρειαστεί σχετικά με τις έρευνες».
Ο βουλευτης του ΑΚΕΛ Χ. Τζιοβάνης υπέβαλε σήμερα την παραίτησή του από το αξίωμα του βουλευτή, αλλά και όλες τις θέσεις που κατέχει στο ΑΚΕΛ.
«Μετά τη δημοσιοποίηση του σκηνοθετημένου ρεπορτάζ με τους «υπό κάλυψη δημοσιογράφους» του δικτύου Al Jazeera, που στόχο είχαν να πλήξουν το κύρος της χώρας μας, αλλά και του επενδυτικού προγράμματος της Κυπριακής Δημοκρατίας, για λόγους πολιτικής ευθιξίας υποβάλλω την παραίτησή μου από τη θέση του Βουλευτή ΑΚΕΛ Αμμοχώστου στο κυπριακό Κοινοβούλιο», αναφέρει ο κ. Τζιοβάνης στην επιστολή του
.
«Υποβάλλω επίσης την παραίτησή μου από μέλος της Κεντρικής Επιτροπής ΑΚΕΛ και από όλα τα σώματα του κόμματος, δίνοντας τη δυνατότητα στο κόμμα μου να προχωρήσει με αποφασιστικότητα στην πλήρη διερεύνηση και διαλεύκανση της υπόθεσης», προσθέτει.
«Κοιτώντας στα μάτια όλους όσοι με τίμησαν με τη ψήφο τους και τον κόσμο της Αριστερά, δηλώνω ξεκάθαρα ότι όλα τα στοιχεία είναι στη διάθεση των αρχών», αναφέρει ο κ. Τζιοβάνης, προσθέτοντας ότι για τον ίδιο είναι προτεραιότητα «να λάμψει η αλήθεια».
«Η δική μου παραίτηση από το βουλευτικό αξίωμα ας αποτελέσει την απαρχή για πλήρη διερεύνηση κι απόδοση δικαιοσύνης όλων των υποθέσεων που ταλανίζουν τον τόπο σε όλους ανεξαιρέτως τους πολιτικούς χώρους και όλα τα επίπεδα με την ίδια πολιτική ευθιξία και ίδια πολιτική βούληση», σημειώνει.
Αναφέρει επίσης ότι ουδέποτε τα αξιώματα ήταν για τον ίδιο αυτοσκοπός και ότι μοναδικός γνώμονας της δικής του πορείας ήταν «η προσφορά στον συνάνθρωπο».
«Χρυσά διαβατήρια» τέλος
Μετά τις αποκαλύψεις του Al Jazeera για τα χρυσά διαβατήρια στη Κύπρο, το υπουργικό συμβούλιο συνήλθε εκτάκτως την Τρίτη και αποφάσισε την πλήρη κατάργηση του προγράμματος.
Σύμφωνα με τα όσα δήλωσε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος μετά τη συνεδρία του Υπουργικού Συμβουλίου, η απόφαση θα ισχύσει από την 1η Νοεμβρίου, ενώ λήφθηκε μετά από πρόταση των υπουργών Οικονομικών και Εσωτερικών.
Ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος Κυριάκος Κούσιος υπογράμμισε πως οι λόγοι που οδήγησαν στην απόφαση αυτή ήταν οι καταχρήσεις, αλλά και τα προβλήματα τα οποία παρουσιάστηκαν στο πρόγραμμα από τον καιρό της εφαρμογής του.
Παράλληλα ανέφερε πως με το πέρας της έρευνας που έχει διατάξει ο Γενικός Εισαγγελέας, η Κυβέρνηση θα επενεξετάσει συνολικά την παροχή κινήτρων για επενδύσεις με στόχο την απόκτηση κυπριακής υπηκοότητας.
«Τραβάει το αυτί» της Κύπρου η Κομισιόν
Η Κομισιόν εξετάζει επί του παρόντος τη συμμόρφωση με το κοινοτικό δίκαιο του κυπριακού προγράμματος απόδοσης διαβατηρίων σε επενδυτές ενόψει πιθανών διαδικασιών επί παραβάσει, δήλωσε ο αρμόδιος εκπρόσωπος της Ευρωπαίκής Επιτροπής Κρίστιαν Βίγκαντ, μετά και τις αποκαλύψεις του τηλεοπτικού δικτύου Al Jazeera για τα χρυσά διαβατήρια στη Κύπρο και την εμπλοκή του Προέδρου της Κυπριακής Βουλής σε προσπάθεια πολιτογράφησης Κινέζου καταζητούμενου.
Συγκεκριμένα, ερωτηθείς από το Κυπριακό Πρακτορείο Ειδήσεων, ο αρμόδιος εκπρόσωπος της Κομισιόν, Κρίστιαν Βίγκαντ ανέφερε ότι «παρατηρήσαμε με δυσπιστία πώς υψηλού επιπέδου αξιωματούχοι εμπορεύονταν ευρωπαϊκή ιθαγένεια για οικονομικά οφέλη. Η Πρόεδρος von der Leyen ήταν σαφής όταν είπε ότι οι ευρωπαϊκές αξίες δεν είναι προς πώληση».
«Η Κομισιον έχει εκφράσει συχνά τις σοβαρές ανησυχίες της σχετικά με τα συστήματα υπηκοότητας επενδυτών, επίσης απευθείας με τις κυπριακές αρχές. Η Κομισιον εξετάζει επί του παρόντος τη συμμόρφωση με το κοινοτικό δίκαιο του κυπριακού συστήματος ενόψει πιθανών διαδικασιών επί παραβάσει», ανέφερε ο αρμόδιος εκπρόσωπος.
«Γνωρίζουμε τις τελευταίες δηλώσεις της Κυβέρνησης και αναμένουμε από τις αρμόδιες κυπριακές αρχές να εξετάσουν διεξοδικά αυτήν την υπόθεση», κατέληξε.