της Χριστίνας Ρωμηού
Πριν γίνει πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Ντόναλντ Τραμπ αγωνίστηκε να απαλλαγεί από το παλιό πολιτικό σύστημα των διαδρόμων της Ουάσινγκτον και, παράλληλα, να ακυρώσει τις προσπάθειες της Fed να ενισχύει «απερίσκεπτα» την αμερικανική οικονομία.
Κρίνοντας από τα παραπάνω δεδομένα, η επιλογή του Τζερόμ Πάουελ ως διαδόχου της Τζάνετ Γέλεν, την πολιτική της οποίας ο Τραμπ κατέκρινε σφόδρα πριν βγει πρόεδρος, αποτελεί έκπληξη για τους αναλυτές, οι οποίοι τώρα κάνουν λόγο για μια «ασφαλή επιλογή».
Ο 64χρονος Πάουελ, γέννημα – θρέμμα της Ουάσινγκτον, όπως αναφέρει το BBC, αποφοίτησε από το το τμήμα Νομικής Πανεπιστήμιο του Πρίνστον και είναι πρώην στέλεχος του Carlyle Group, μιας από τις μεγαλύτερες επενδυτικές εταιρείες στον κόσμο.
Μεταξύ των υποψηφίων που είχε στο μυαλό του ο Ντόναλντ Τραμπ, ο Πάουελ θεωρείτο ως ασφαλής επιλογή, λόγω των μετριοπαθών του θέσεων, ο οποίος θα έφερνε μεν μια αλλαγή, αλλά όχι σε σημείο που να προκαλέσει αναστάτωση στις αγορές.
Ανακοινώνοντας την επιλογή του, ο Τραμπ τον χαρακτήρισε «ισχυρό, αφοσιωμένο και έξυπνο ηγέτη που έχει αποδείξει ότι μπορεί να επιτυγχάνει τη συναίνεση με μια συνεπή νομισματική και οικονομική πολιτική». Άλλωστε, πηγή του Λευκού Οίκου δήλωσε στο Reuters, ότι ο Τραμπ σέβεται την ανεξαρτησία της Ομοσπονδιακής Τράπεζας στη χάραξη νομισματικής πολιτικής και δεν συζήτησε με τον υποψήφιό του το ύψος των αμερικανικών επιτοκίων. Όλα τα παραπάνω σε συνδυασμό με την επιλογή Πάουελ που, σε γενικές γραμμές συμφωνεί με την πολιτική της Γέλεν, συνιστούν στροφή 180° από την προεκλογική ρητορική του Αμερικανού προέδρου.
Ο Πάουελ είχε ανοιχτά υποστηρίξει την πολιτική της απερχόμενης Γέλεν – της πρώτης γυναίκας προέδρου της Fed στην 100χρονη ιστορία της – σε ό,τι αφορά την επιβολή σφιχτής νομισματικής πολιτικής, με σταδιακή αύξηση των επιτοκίων, αλλά και τη σταδιακή μείωση του χαρτοφυλακίου της Fed από τα σημερινά 4,5 τρισ. δολ.
Αρα, η επιλογή Τραμπ καταδεικνύει την επιθυμία του να συνεχιστεί η ίδια πολιτική στην Ομοσπονδιακή Τράπεζα αλλά με πρόσωπο από το στρατόπεδο των Ρεπουμπλικανών.
Ο Ρεπουμπλικάνος Πάουελ – γνωστός και ως Tζέι – θητεύει στο ΔΣ της Fed από το 2012, με δικαίωμα ψήφου για θέματα όπως ο καθορισμός των επιτοκίων.
Θεωρείται ένας μετριοπαθής συντηρητικός σε θέματα όπως το δημόσιο χρέος και τους ρυθμιστικούς κανόνες των τραπεζών.
Πώς βρέθηκε στη Fed
Ο Πάουελ, παίκτης του γκολφ και λατρης του ποδηλάτου με το οποίο πού συχνά πάει στη δουλειά του, εκπαιδεύτηκε ως δικηγόρος στο πανεπιστήμιο Georgetown Law.
Αν η υποψηφιότητά του επικυρωθεί και από τη Γερουσία, θα είναι ο πρώτος πρόεδρος της Fed χωρίς πτυχίο στα Οικονομικά.
Παντρεμένος με τρία παιδιά, ο καιρός που θήτευσε στο Carlyle Group τον βοήθησε να γίνει ένα από τα πιο πλούσια μέλη της Fed’, με εισόδημα μεταξύ 20 και 55 εκατ. δολάρια.
Η περιουσία αυτή καθώς και η έλλειψη παραδοσιακών εχέγγυων, θυμίζει κι άλλες παρόμοιες επιλογές για θέσεις ευθύνης από τον πρόεδρο Τραμπ.
Ωστόσο, ο Πάουελ οφείλει την είσοδό του στη Fed, στον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, Μπαράκ Ομπάμα. Τον πρόσεξε το 2011, όταν ο ίδιος αγωνιζόταν στο Κογκρέσο να αυξήσει το όριο του εθνικού χρέους. Τότε, ο Πάουελ που εργαζόταν στο Bipartisan Policy Center, μια δεξαμενή σκέψης της Ουάσινγκτον, δημοσίευσε μια έκθεση που περιγράφει το κόστος της αδράνειας.
Ο Πάουελ «είναι ένας τύπος πολύ πραγματιστής και πολύ κεντρώος», δήλωσε ο οικονομολόγος R Glenn Hubbard, κοσμήτορας του Columbia Business School, ο οποίος γνώρισε τον Πάουελ, όταν εργάζονταν στην κυβέρνηση στις αρχές της δεκαετίας του 1990.
Τι πιστεύει για τα επιτόκια
Ο Πάουελ αναμένεται να αναλάβει το 2018 τα ηνία της Fed, σε μια κρίσιμη στιγμή, καθώς η τράπεζα συζητά τη μετατόπιση από τις πολιτικές της εποχής ύφεσης με στόχο την τόνωση της οικονομίας.
Ως κυβερνήτης της Fed, ο Πάουελ ασχολήθηκε με ζητήματα που σχετίζονται με το επιτόκιο αναφοράς LIBOR. Συμμετείχε σε μια επιτροπή που επικεντρώθηκε στην επικοινωνία και οδήγησε τη φετινή αναθεώρηση των stress tests για τις μεγάλες τράπεζες.
Έχει επίσης ζητήσει λιγότερους κανονισμούς για τις μικρές και μεσαίες τράπεζες και για την αναδιάρθρωση των κυβερνητικών οργανισμών χρηματοδότησης κατοικιών.
Πάντως, πολλές από τις απόψεις του Πάουελ σχετικά με τη νομισματική πολιτική παραμένουν άγνωστες.
Ποιες προκλήσεις αντιμετωπίζει;
Η Fed έχει αυξήσει τα επιτόκια πέντε φορές από το 2015, αυξάνοντας σταδιακά το κόστος δανεισμού. Αρχισε να μειώνει ομόλογα και ανυπόθηκα δάνεια από τον ισολογισμό της, επιτρέποντας στα χρεόγραφα να ωριμάζουν χωρίς επανεπένδυση.
Κάποιοι λένε ότι η Fed κινήθηκε πολύ αργά κατά τη διάρκεια της ανάκαμψης λόγω των χαμηλού ποσοστού ανεργίας. Αλλοι όμως ανησυχούν για το ότι ο πληθωρισμός παραμένει χαμηλός και μια αύξηση στα επιτόκια θα παγώσει την οικονομική δραστηριότητα.
Ο Σεμπάστιαν Μάλαμπι, συνεργάτης της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων και συγγραφέας βιβλίου για τον Αλαν Γκρίνσπαν, περιγράφει τον Πάουελ ως «risk-averse», αναφέρει όμως ότι ούτως ή άλλως διατρέχει έναν κίνδυνο: τις πολιτικές και οικονομικές αβεβαιότητες που αντιμετωπίζει η Fed.
Ο Πρόεδρος Trump, ο οποίος δεν διστάζει να επιτίθεται στα θεσμικά όργανα, θέλει λιγότερο αυστηρούς κανόνες και είναι υπέρ των χαμηλών επιτοκίων.
Αυτό θα μπορούσε να τον θέσει σε σύγκρουση με την Fed, καθώς η τράπεζα επιδιώκει υψηλότερα επιτόκια.
«Η πολιτική απειλή για την ανεξαρτησία της Fed τόσο από το Τραμπ όσο και από τα μέλη του Κογκρέσου είναι η μεγαλύτερη … σε ένα τέταρτο του αιώνα”, δήλωσε ο Μάλαμπι. «Οπότε ο επόμενος πρόεδρος πρέπει να είναι έμπειρος στο να μανιπουλάρει την Ουάσινγκτον»
Ο Πάουελ αυτοπροσδιορίζεται:
Για την οικονομία:
«Η βασική μου προσδοκία είναι ότι η οικονομία θα συνεχίσει σε μια πορεία ανάπτυξης περίπου 2%, ισχυρή δημιουργία θέσεων εργασίας και σύσφιξη των αγορών εργασίας, ενώ ο πληθωρισμός θα κινηθεί προς το στόχο του 2%».
Σχετικά με τους ρυθμιστικούς κανόνες:
«Ο ρόλος της νομοθεσίας είναι βεβαίως καθοριστικός, αλλά η ρύθμιση πρέπει πάντα να λαμβάνει υπόψη τις επιπτώσεις που έχει στις αγορές – μια ισορροπία που πρέπει να σταθμίζεται συνεχώς. Η αυστηρότερη ρύθμιση δεν είναι η καλύτερη απάντηση σε κάθε πρόβλημα».
Για την αμερικανική αγορά κατοικίας:
«Η βασική μεταρρύθμιση στη χρηματοδότηση της στέγασης – συμπεριλαμβανομένης της μεταρρύθμισης για την αντιμετώπιση του τελικού καθεστώτος για Fannie Mae και Freddie Mac, δύο συστημικά σημαντικών επιχειρήσεων που χρηματοδοτούνται από την κυβέρνηση, παραμένει στον κατάλογο των υποχρεώσεων και αποτελεί την τελευταία καλύτερη ευκαιρία να ολοκληρώσουμε αυτές τις κρίσιμες μεταρρυθμίσεις. Εάν δεν γίνει αυτό, υπάρχει κίνδυνος να επαναληφθούν τα λάθη του παρελθόντος».