του Κώστα Τσαούση
Από την αυλή του Πούτιν, συνομιλητής των Αμερικανών ή παραγόντων που σχετίζονται με την διοίκηση Τράμπ. Ένας από τους τελετάρχες της φετινής παρέλασης για την 25η Μαρτίου 1821 στην 5η Λεωφόρο της Νέας Υόρκης. Σε διαρκή προσπάθεια να έχει καλές σχέσεις με το “γκουβέρνο” ανεξαρτήτως χρώματος. Μαζί με τους Γάλλους και τους Γερμανούς στην κοινοπραξία που πλειοδότησε για το Λιμάνι της Θεσσαλονίκης. Το όνομα του, Ιβάν Σαββίδης.
Ο 58χρονος ομογενής επιχειρηματίας –που ήρθε να κάνει αισθητή την παρουσία του στην οικονομική ζωή της χώρας από τα χρόνια της διακυβέρνησης του Κώστα Καραμανλή, ξεκινώντας τη δράση του με την εξαγορά ενός από τα «ασημικά» της Θεσσαλονίκης όπως είναι ο ΠΑΟΚ- φαίνεται πως βρίσκεται σήμερα κυριολεκτικά προ των θυρών μιας πολύ μεγάλης δουλειάς. Και σε αυτή την δουλειά δεν είναι όπως άλλοτε ένας μοναχικός καβαλάρης δίχως συμμάχους και ευρύτερες αναφορές.
Σήμερα, όπως ανακοινώθηκε από το ΤΑΙΠΕΔ η ένωση των εταιρειών «Deutsche Invest Equity Partners GmbH», «Belterra Investments Ltd.» και «Terminal Link SAS» κερδίζει την μάχη και εξασφαλίζει το 67% του Οργανισμού Λιμένος Θεσσαλονίκης Α.Ε.
Η βελτιωτική δεσμευτική προσφορά της ένωσης των «3» προβλέπει την καταβολή τιμήματος ύψους 231.926.000 ευρώ για την απόκτηση του 67% της εταιρείας ΟΛΘ Α.Ε. , ενώ η συνολική αξία της συμφωνίας ανέρχεται σε 1,1 δισ. ευρώ και περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, την ανωτέρω προσφορά των 231.926.000, υποχρεωτικές επενδύσεις ύψους 180 εκατ. ευρώ την επόμενη επταετία και τα αναμενόμενα έσοδα του Ελληνικού Δημοσίου από τη Σύμβαση Παραχώρησης (αντάλλαγμα παραχώρησης σε ποσοστό 3,5% του κύκλου εργασιών της ΟΛΘ Α.Ε.), αναμενόμενου συνολικού ύψους πλέον των 170 εκατ. ευρώ.
Στο συνολικό ποσό λαμβάνονται επίσης υπόψη τα αναμενόμενα μερίσματα που θα εισπραχθούν από το ΤΑΙΠΕΔ για το υπολειπόμενο ποσοστό του 7,22%, καθώς και οι εκτιμώμενες (πέραν των ελάχιστων υποχρεωτικών) επενδύσεις μέχρι την λήξη της παραχώρησης το 2051.
Όλα ξεκίνησαν – η μάλλον, το τελικό στάδιο- την παραμονή της Εθνικής Επετείου της 25ης Μαρτίου 1821. Ο Ιβάν Σαββίδης με εταιρεία συμφερόντων του συμμετείχε στην τριπλή συμμαχία που κατέθεσε πρόταση για τον Οργανισμό Λιμένος Θεσσαλονίκης (ΟΛΘ).
Η κοινοπραξία Deutsche Invest Equity Partners GmbH- Belterra Investments LTD- Terminal Link SAS δεν περίμενε την τελευταία στιγμή για να υποβάλλει την δεσμευτική προσφορά της για την απόκτηση του 67 % των μετοχών του ΟΛΠ.
Σε αυτήν την κοινοπραξία – που όλα ήταν καθαρά από την αρχή- το στοιχείο που κάνει την διαφορά είναι η συμμετοχή των Γάλλων της CMA CGM, ένας από τους γίγαντες της παγκόσμιας αγοράς της διακίνησης container. Οι τελευταίοι κατέχουν το 51% των μετοχών της Terminal Link SAS που λειτουργεί ως operator της CMA CGM, ενώ το υπόλοιπο 49 % ανήκει σε ένα κολοσσό από την Κίνα, την China Merchants Holdings International . Η τελευταία είναι ασύγκριτα μεγαλύτερη από την Cosco και σε μέγεθος και σε δύναμη-ισχύ.
Μια μεγάλη δουλειά λοιπόν και ο Ιβάν Σαββίδης – ο ταπεινός καπνεργάτης της Σοβιετικής εποχής- είχε ήδη εξασφαλίσει το διαβατήριο εισόδου. Μια μεγάλη δουλειά που θα μπορούσε δεδομένων των συνθηκών να ξεπεράσει ακόμη και αυτά τα επιτεύγματα των Κινέζων της Cosco στον ΟΛΠ και το λιμάνι του Πειραιά.
Ο υφυπουργός Ανάπτυξης Στέργιος Πιτσιόρλας μιλώντας σε παλαιούς συντρόφους του από την Θεσσαλονίκη –μην ξεχνάμε ότι ο σημερινός υφυπουργός ήταν ο γραμματέας της Κομματικής Οργάνωσης Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ Εσωτερικού στα ’80s- υποστήριζε ότι οι Γάλλοι με ένα καλό τίμημα θα μπορούσαν να κάνουν την μεγάλη ανατροπή και να έχουν ένα πεδίο ανάπτυξης όλων εκείνων των δυνατοτήτων που παρέχει ένα λιμάνι όπως αυτό της Θεσσαλονίκης. Χωρίς να βγουν μολύβια και κομπιουτεράκια η συντροφική ομήγυρη έβγαλε το συμπέρασμα ότι η δουλειά του ΟΛΘ θα μπορούσε να ξεπεράσει και εκείνη του ΟΛΠ σε μερικά χρόνια κυρίως λόγω της σπουδαίας θέσης που κατέχει το λιμάνι της Θεσσαλονίκης στην ευρύτερη περιοχή.
Σήμερα η κεφαλαιοποίηση του ΟΛΘ «γειτονεύει» με τα 200 εκατομμύρια ευρώ, ενώ του ΟΛΠ ξεπερνάει ελαφρά τα 300 εκατομμύρια ευρώ – μια σχέση που μπορεί να διαφοροποιηθεί στο άμεσο μέλλον αν οι νέοι ιδιοκτήτες επιλέξουν να βάλουν στην πρώτη σειρά των συμφερόντων τους τη Θεσσαλονίκη και το λιμάνι της.
Αλλά, για αυτά έχουμε ακόμη καιρό. Πάντως, αν κάτι άξιζε σε αυτή την φάση να καταγραφεί και να αξιολογηθεί θα ήταν το εξής: Η επιλογή του Ιβάν Σαββίδη να κατέβει σε συνεργασία με δύο «Δυτικούς»: Τους Γάλλους της CMA CGM και τους Γερμανούς της Deutsche Invest Equity Partners. Και αυτή η επιλογή έχει την σημασία της. Κατά πρώτον, είναι ισχυρή ένδειξη ότι ο Σαββίδης περνά στην φάση της επιχειρηματικής ωρίμανσης. Με άλλα λόγια, επιθυμεί και επιδιώκει – και με αυτήν την επιλογή- να γίνει «θεσμικός παράγοντας» και να αφήσει πίσω του τον ρόλο του μοναχικού καβαλάρη. Δεύτερο, αν και διατηρεί στο ακέραιο τις ιδιαίτερες αντιλήψεις του για το τρίγωνο «πολιτική- ποδόσφαιρο – επιχειρήσεις», εν τούτοις φαίνεται να επιλεγεί και σε αυτόν τον τομέα να προχωρήσει σε μια φάση εκσυγχρονισμού αφήνοντας λιγάκι πίσω το ρωσικής καταγωγής φολκλόρ…
Το λιμάνι και η διεκδίκηση του είναι μια μεγάλη δουλειά που έρχεται να «κουμπώσει» με σειρά πρωτοβουλιών που πήρε τους προηγούμενους μήνες ο Ιβάν Σαββίδης προκειμένου να βρεθεί στην «κύρια αγορά» των πολιτικών και επιχειρηματικών πραγμάτων. Η συμμετοχή του στον διαγωνισμό για τις τηλεοπτικές άδειες, το ενδιαφέρον για τον ΔΟΛ αλλά και οι συζητήσεις με τον Πήγασο της οικογένειας Μπόμπολα δείχνουν αυτήν την επιδίωξη και την συστηματική προώθηση της.
Ας πάμε όμως λίγο πίσω το χρόνο. Κάπου εκεί στο 2006 όταν ακούμε για πρώτη φορά τον Ιβάν Σαββίδη – έναν εκ των εκπροσώπων του Συμβουλίου Απόδημου Ελληνισμού και βουλευτή με το κόμμα του Πούτιν στην ρωσική Δούμα- να λέει πράγματα ασυνήθιστα ακόμη και για τους φανατικούς των ομάδων. Και αυτό γιατί ο Σαββίδης έδωσε μια πολιτική διάσταση στη μεταβίβαση του 51% των μετοχών του ΠΑΟΚ με τα 10 εκατ. ευρώ που έβαλε στην αύξηση μετοχικού κεφαλαίου.
«Σήμερα οι δραστηριότητες στα σπορ μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως μέρος μιας εξωτερικής πολιτικής. Έτσι η επένδυση σε μια ποδοσφαιρική ομάδα θα ενισχύσει οικονομικά και πολιτικά τις σχέσεις με την Ελλάδα. Αυτός είναι ένας επιπλέον λόγος. Οι επιχειρηματικές ευκαιρίες πρέπει να χρησιμοποιηθούν ως εργαλείο επιρροής. Νομίζω ότι αυτή η χώρα μπορεί και πρέπει να βγει νικήτρια».
Ρωσικά δεν γνωρίζω, την μετάφραση των δηλώσεων βρήκα και σε αυτή παραμένω. Το ζουμί βγαίνει…
Τότε, ο νεοφερμένος Σαββίδης έμοιαζε να λειτουργεί ως ένας διαμεσολαβητής «διακρατικών σχέσεων» που επιθυμούσε διακαώς να εμφανίζεται με προσβάσεις στην πολιτική εξουσία στη Μόσχα αλλά και στην Αθήνα στη συνέχεια. Μάλιστα, λέγεται – ένας από τους πολλούς αστικούς μύθους που τριγυρνάνε σε πολιτικά και δημοσιογραφικά γραφεία- ότι ο διαχρονικός υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας Σεργκέι Λαβρόφ σε μια επίσκεψη του στο Μέγαρο Μαξίμου βρήκε στο προθάλαμο του πρωθυπουργικού γραφείου να περιμένει τον Ιβάν Σαββίδη.
Το αν ο τελευταίος βρέθηκε κατά τύχη εκείνη ακριβώς την στιγμή σε αυτό το μέρος ή αν περίμενε τον τότε πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή κανείς δεν θυμόταν μετά από χρόνια. Σε κάθε περίπτωση, ο Σαββίδης έκανε το κομμάτι του.
Τώρα πια τα πράγματα λειτουργούν διαφορετικά. Τώρα πια – όπως έγινε το 2016- ο Σαββίδης μπορεί να χορεύει συρτάκι παρέα με τον Σάκη Ρουβά στο Κρεμλίνο, στην εκδήλωση που οργάνωσε η Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων Ρωσίας στη Μεγάλη Αίθουσα Τελετών του Κρατικού Ανακτόρου του Κρεμλίνου, παρουσία 6.000 προσκεκλημένων. Τώρα πια μπορεί να είναι εκ των τελεταρχών στην επίσημη παρέλαση για την Εθνική Επέτειο της 25ης Μαρτίου 1821 που διοργανώνει η Ομογένεια της Αμερικής στην 5η Λεωφόρο της Νέας Υόρκης. Μια καθόλου μικρή τιμή σε έναν επιχειρηματία από την Ρωσία του Πούτιν στην καρδιά της μητρόπολης του καπιταλισμού. Άλλωστε, και η νέα διοίκηση Τράμπ δεν έχει τέτοιους περιορισμούς …
Η ιστορία του Ιβάν Σαββίδη είναι πάνω κάτω γνωστή. Από το 1980, όταν και ολοκλήρωσε τη στρατιωτική θητεία του, εργάστηκε στο κρατικό καπνεργοστάσιο του Ροστόφ, όπου είχε μετακομίσει με την οικογένειά του μερικά χρόνια νωρίτερα.
Ξεκίνησε ως απλός εργάτης, ενώ αργότερα ολοκληρώνοντας τις σπουδές Οικονομικών στο πανεπιστήμιο της πόλης αναρριχήθηκε ταχύτατα στην ιεραρχία του εργοστασίου ως τη θέση του υποδιευθυντή. Η ιδιωτικοποίηση του εργοστασίου με την πτώση του σοβιετικού καθεστώτος τον βρήκε το 1992 στο διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας και έναν χρόνο αργότερα στη θέση του προέδρου του ΔΣ. Στην συνέχεια η επιχείρηση πέρασε στα χέρια του.
Το 2004 ίδρυσε τον επιχειρηματικό όμιλο Agrokom χτίζοντας μια οικονομική αυτοκρατορία με εταιρείες που ο κύκλος εργασιών τους υπολογίζεται ότι ξεπερνά σε τζίρο το 1,3 δισ. ευρώ και απασχολεί πάνω από 17.000 εργαζομένους.
Η μητρική εταιρεία με έδρα το Ροστόφ στον Ντον, εκτός από την καπνοβιομηχανία του που ελέγχει σημαντικό μερίδιο παραγωγής τσιγάρων στη Ρωσία, περιλαμβάνει πάνω από 40 εταιρείες που δραστηριοποιούνται στους τομείς της καπνοβιομηχανίας, της επεξεργασίας και τυποποίησης τροφίμων, της αγροτικής οικονομίας, του λιανικού εμπορίου και της κατασκευής θεματικών πάρκων.
Η Agrokom περιλαμβάνεται στη λίστα των 200 μεγαλύτερων ρωσικών επιχειρήσεων, ενώ ο ίδιος, κατέχοντας από το 2011 το αξίωμα του προέδρου του Δ.Σ., κατατάσσεται μεταξύ των 30 πλουσιότερων Ρώσων. Ηδη από το 2013 το αμερικανικό περιοδικό «Forbes» αποτιμούσε την περιουσία του στα 9,4 δισ. ρούβλια (περίπου 237 εκατ. ευρώ).
Ποσό που εκτιμάται ότι έχει αυξηθεί μετά τις επιτυχημένες επενδύσεις του στις κοντινές αγορές της Ρωσίας -στην Αμπχαζία, στη Γεωργία, στη Νότια Οσετία, στο Καζακστάν και το Κιργιστάν- αλλά και το άνοιγμα σε νέες αγορές του εξωτερικού σε χώρες όπως το Βέλγιο, η Παλαιστίνη, η Παραγουάη, η Νιγηρία.
Σε μια γεωγραφία πωλήσεων των προϊόντων της Agrokom, σε περισσότερες από 82 χώρες του κόσμου και με σταθερά ανοδικούς ρυθμούς ανάπτυξης και απόδοσης, γίνεται φανερό ότι ο Ιβάν Σαββίδης είναι ένας οικονομικός παράγοντας που δεν βρίσκει εντός Ελλάδας αρκετούς για να συγκριθεί. Ειδικότερα όταν ο όμιλος των εταιρειών του κατέβαλε το 2015 μόνο για φόρους και τέλη 562,7 εκατ. ευρώ στο ρωσικό κράτος.
Η πρώτη εξαγορά που έκανε στην Ελλάδα και πιο συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη ήταν ο ΠΑΟΚ.
Το Φεβρουάριο του 2013 αναλαμβάνει τη πολυετή διαχείριση του ιστορικού ξενοδοχείου της Θεσσαλονίκης Μακεδονία Παλλάς με το μηνιαίο μίσθωμα να φτάνει τα 95.000 ευρώ και το Μάρτιο της ίδιας χρονιάς περνάει στα χέρια του το 82% της καπνοβιομηχανίας ΣΕΚΑΠ που βρίσκεται στην Ξάνθη έχοντας κάνει μεγαλύτερη δεσμευτική προσφορά. Ακολουθεί το Παλιούρι στη Χαλκιδική ( την έκταση των 320 στρεμμάτων με το παλιό «Ξενία») αλλά και η Σουρωτή – η άλλοτε κοινοτική επιχείρηση εμφιαλωμένου νερού- για την οποία μονομάχησε με την 3E.
Όλα αυτά μοιάζουν «μικρά και ασήμαντα» μπροστά στην δουλειά του ΟΛΘ και του Λιμανιού της Θεσσαλονίκης.