Ο σκοτεινός ρόλος του Τζορτζ Σόρος στη Συμφωνία των Πρεσπών

της Νεφέλης Λυγερού

Ο Τζορτζ Σόρος ζει παντού και πουθενά, υιοθετώντας σχεδόν στην πράξη την «Ανοικτή Κοινωνία». Αυτό είναι και το όνομα του ιδρύματος μέσω του οποίου χρηματοδοτεί αφειδώς ΜΚΟ, πανεπιστήμια, κόμματα, ατομικές πολιτικές καμπάνιες, think tanks και άλλα πολλά ιδρύματα ανά τον κόσμο.

Το ενδιαφέρον του, όμως, στρέφεται κυρίως στην Ανατολική Ευρώπη, στα Βαλκάνια και ιδιαίτερα στη γείτονα χώρα, τη μόλις αναβαπτισμένη σε «Βόρεια Μακεδονία». Κάποιοι την έχουν αποκαλέσει και «προσωπικό δούρειο ίππο του στα Βαλκάνια και στην Ευρώπη». Το ίδρυμά του από το 1992 ως το 2016 έχει δώσει επισήμως στα Σκόπια 98,7 εκατ. ευρώ, όπως και άλλα 35 εκατ. από χορηγίες τρίτων μέσω του ιδρύματος. Ανθρωπιστικοί σκοποί, φιλανθρωπίες, εκπαίδευση, πολιτικές καμπάνιες μέχρι και «μακεδονικά» σωματεία για την ενδυνάμωση της ιστορίας και του πολιτισμού της ΠΓΔΜ χρηματοδοτούνται και λειτουργούν χάρη σε αυτές τις δωρεές. Εδωσε όμως άλλα 25 εκατ. ευρώ απευθείας στις κυβερνήσεις των Σκοπίων ως το 2016, 9 εκατ. σε δημοσιογράφους και σχεδόν 2 εκατ. σε επιλεγμένες επιχειρήσεις! Τα δύο τελευταία χρόνια τα εκατομμύρια ρέουν επίσης άφθονα.

Τα χρήματα αυτά, αλλά και οι πρόσφατες τεκτονικές αλλαγές που αρχίζουν να παίρνουν σάρκα και οστά στα Βαλκάνια, και στις οποίες εμπλέκεται ενεργά η Ελλάδα, ήταν που προκάλεσαν την περιέργεια του οργανισμού Judicial Watch.

Είναι μια οργάνωση με έδρα την Ουάσινγκτον που ερευνά τη διαφθορά στην αμερικανική κυβέρνηση. Είναι η ίδια που ξεσκέπασε την κάλυψη που είχε προσφέρει η Χίλαρι Κλίντον για την υπόθεση της Βεγγάζης στη Λιβύη το 2012, παρουσιάζοντας τα παράνομα ηλεκτρονικά μηνύματα της Αμερικανίδας υπουργού Εξωτερικών. Είχε επίσης αποκαλύψει απάτες σε προεκλογικές εκστρατείες σε διάφορες Πολιτείες των ΗΠΑ και πολλά ακόμα. Ο οργανισμός Judicial Watch λοιπόν ξεκίνησε μια σειρά ερευνών σχετικά με τα ιδρύματα «Ανοικτή Κοινωνία» στα Βαλκάνια. Εβγαλε στη δημοσιότητα 49 σελίδες εγγράφων που ελήφθησαν από το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ για να αποδείξει τη χρηματοδότηση της USAID (αμερικανική υπηρεσία για τη διεθνή ανάπτυξη) στο ίδρυμα του Σόρος για δράσεις στα Σκόπια, στην Αλβανία και στη Ρουμανία. Η έκθεση μάλιστα δεν ακολούθησε μονάχα τη διαδρομή του χρήματος, αλλά και τον στόχο πίσω από αυτήν: την αποσταθεροποίηση της κυβέρνησης Γκρουέφσκι στην ΠΓΔΜ, την ανάδειξη του Ζόραν Ζάεφ, την επίτευξη της Συμφωνίας των Πρεσπών και την ενδυνάμωση του Εντι Ράμα.

Οταν η Δύση στράφηκε εναντίον της κυβέρνησης του Νίκολα Γκρουέφσκι επειδή φλέρταρε και με τη Μόσχα, του γύρισε την πλάτη και ο Σόρος, παρότι την προηγούμενη περίοδο είχαν συνεργαστεί στενά. Ο Γκρουέφσκι απάντησε ξεκινώντας καμπάνια εναντίον της διείσδυσης του ιδρύματος Σόρος στην ΠΓΔΜ. Οι οργανώσεις που στηρίζονταν από τον Αμερικανό μεγιστάνα στοχοποιήθηκαν για «πρόκληση βανδαλισμών και αναρχίας» στις μαζικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις των τελευταίων μηνών της διακυβέρνησής του. Οι οπαδοί του Γκρουέφσκι μάλιστα ξεκίνησαν μια μεγάλη κίνηση, γνωστή με το όνομα «SOS – Stop Operation Soros». Η εκστρατεία αυτή δε στήθηκε με βάση το ρωσικό πρότυπο. Υπενθυμίζουμε πως όταν συνειδητοποίησε τον ρόλο του Σόρος στη Ρωσία, ο Βλαντιμίρ Πούτιν ξεκίνησε την περίφημη εκστρατεία «αποσοροποίησης» του ρωσικού δημόσιου βίου.

Η υπόθεση του οργανισμού Judicial Watch εναντίον του Σόρος έχει πάρει πλέον τον δρόμο της Δικαιοσύνης και πιστεύεται ότι τα έγγραφα θα αποκαλύψουν την κακή διαχείριση κονδυλίων της αμερικανικής κυβέρνησης που χρησιμοποιήθηκαν στα Σκόπια και όχι μόνο για την ενίσχυση των δραστηριοτήτων του Σόρος. Με την κατάθεση των σχετικών νομικών εγγράφων και τις προσφυγές πάντως ζητούν τον αποχαρακτηρισμό όλων των δεδομένων που αφορούν τη σχέση του Σόρος με το κρατικό αμερικανικό χρήμα, απόφαση που θα ληφθεί σύντομα και θα έχει τεράστιο ενδιαφέρον και για την Ελλάδα.

Η παραίτηση του Νίκου Κοτζιά

Την ίδια περίοδο που εξελισσόταν το σκάνδαλο με τις αποκαλύψεις του αμερικανικού αυτού οργανισμού για τη δράση του Σόρος στα Βαλκάνια το όνομα του μεγαλοεπενδυτή επανήλθε στην ατζέντα της εγχώριας πολιτικής σκηνής μετά την παροιμιώδη πλέον συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου. Αυτή που οδήγησε στην παραίτηση του Νίκου Κοτζιά. Τότε ήταν που αναδείχθηκε και το πολιτικό ζήτημα των περιβόητων μυστικών κονδυλίων του υπουργείου Εξωτερικών. Τα σενάρια για αδιαφανείς διαδικασίες στη διάθεση των απόρρητων κονδυλίων του ΥΠΕΞ εν όψει της κύρωσης της Συμφωνίας των Πρεσπών έδιναν και έπαιρναν, με τον τέως υπουργό Αμυνας Πάνο Καμμένο να ρίχνει λάδι στη φωτιά. Είναι κοινό μυστικό ότι το υπουργείο Εξωτερικών διοχέτευε εκατομμύρια σε ΜΜΕ της Αλβανίας και των Σκοπίων με σκοπό να ενισχύσει τη δημόσια εικόνα της Ελλάδας. Αν κρίνει κανείς από τα πενιχρά αποτελέσματα, όμως, τα κονδύλια αυτά πήγαιναν για να ταΐζουν επιτήδειους. Το ίδιο εξάλλου και αυτά (πολύ μικρότερα ποσά βέβαια για να περνούν κάτω από το ραντάρ της Βουλής) που διοχετεύονταν σε εγχώρια ΜΜΕ.

Το όνομα του Σόρος ακούστηκε πολλάκις σε αυτό το ταραχώδες, αν μη τι άλλο, Υπουργικό Συμβούλιο. Η αλήθεια είναι ότι τα απόρρητα κονδύλια καμίας βαλκανικής χώρας δεν συγκρίνονται με τα ποσά που έχει διοχετεύσει ο Σόρος μέσω του ιδρύματός του. Ο ετήσιος προϋπολογισμός του Open Society Foundation για το 2018 αγγίζει το 1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 81,7 εκατ. πήγαν μόνο στην Ανατολική Ευρώπη. Στην Ελλάδα κάθε χρόνο χορηγεί 20 εκατ. ευρώ για δράσεις.

Ο αμφιλεγόμενος μεγαλοτζογαδόρος των χρηματιστηρίων, που έκανε τεράστια περιουσία επιτιθέμενος εναντίον της βρετανικής λίρας, έγινε γνωστός στην Ελλάδα στις αρχές της δεκαετίας του 1990. Τότε, είχε διακριθεί για τη στάση του εναντίον της Σερβίας και την εναντίωσή του στις ελληνικές ενστάσεις όσον αφορά το όνομα του νεοπαγούς τότε κράτους των Σκοπίων. Ως δεδηλωμένος υποστηρικτής αυτού του κράτους, είχε μέχρι πρόσφατα κρατήσει αποστάσεις από την Ελλάδα και η Ελλάδα από αυτόν. Ως φανατικός οπαδός όμως της κατάλυσης των εθνικών συνόρων και της αποδυνάμωσης των εθνικών κρατών, έσπευσε να εμπλακεί όταν το 2015 παροξύνθηκε η προσφυγική-μεταναστευτική κρίση στην Ευρώπη. Για την ακρίβεια, μιλούσε αποκλειστικά για πρόσφυγες, ευνοώντας την χωρίς όρια παράνομη μετανάστευση, η οποία -σύμφωνα με την ιδεολογία του- θα οδηγήσει σε πολυπολιτισμικές κοινωνίες και στην ανοιχτή κοινωνία!

Οι απόψεις του Σόρος για την ευρωπαϊκή αντιμετώπιση του προσφυγικού ζητήματος παρουσιάστηκαν εκτενώς σε δική του ιστοσελίδα και κατόπιν δημοσιεύτηκαν στη γερμανική συντηρητική εφημερίδα «Die Welt». Σύμφωνα με τον ίδιο, που θέλει να τον αποκαλούν «φιλάνθρωπο», η Ευρώπη θα πρέπει να δέχεται «ετησίως μέχρι και ένα εκατομμύριο πρόσφυγες». Μέσω του Open Society Foundations ο 88χρονος Σόρος έδωσε χορηγίες σε φορείς όπως ο Δήμος Θεσσαλονίκης, το Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες, το Ελληνικό Κέντρο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, το Ελληνικό Φόρουμ Προσφύγων, ο Σύνδεσμος της Ουκρανικής Διασποράς στην Ελλάδα – Ουκρανική Ελληνική Σκέψη, η ελληνική κοινότητα LGBTQ Αthens, το Κέντρο για τη Δημοκρατία και την Επανασυμφιλίωση στη Νοτιοανατολική Ευρώπη, το Ινστιτούτο Χρηματοπιστωτικής Σκέψης και Οικονομικής Ερευνας και Πολιτικής στα Σκόπια και η Επιτροπή του Ελσίνκι για τα Ανθρώπινη Δικαιώματα στη «Δημοκρατία της Μακεδονίας» για τη βελτίωση της διαφύλαξης των δικαιωμάτων των μεταναστών και των αιτούντων άσυλο στην ΠΓΔΜ. Στήριξε οικονομικά και το Athens Pride, την παρέλαση για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων στην Ελλάδα. Το Κέντρο Στήριξης της Απασχόλησης και Επιχειρηματικότητας των Γυναικών «ΕΡΓΑΝΗ», το «Κέντρο Ζωής», δομή ψυχολογικής στήριξης στη Θεσσαλονίκη για πάσχοντες από AIDS, αλλά και το «Μπορούμε», δομή για παροχή επισιτιστικής βοήθειας. Η μέθοδος «Διεισδύω σε μία υπό κατάρρευση χώρα χρηματοδοτώντας ανθρωπιστικές δράσεις» αποτελεί πάγια τακτική του.

Η είδηση, λοιπόν, ότι το Δίκτυο Αλληλεγγύης του Ιδρύματος «Ανοικτή Κοινωνία» ουσιαστικά ξεκίνησε τη δράση του στην Ελλάδα, προσφέροντας χορηγίες για να αγοραστεί πετρέλαιο σε ελληνικά σχολεία και ευπαθείς ομάδες, μόνο ως αιφνιδιαστική δεν μπορεί να ιδωθεί. Στο peak της κρίσης ήταν έκδηλη η ανησυχία για τη θέρμανση των σχολείων. Δύο στελέχη του Open Society Foundations επισκέφτηκαν τον δήμαρχο Θεσσαλονίκης Γιάννη Μπουτάρη. Τον ενημέρωσαν για την πρόθεση του ιδρύματος να τρέξει ένα πρόγραμμα αλληλεγγύης για την Ελλάδα, στο πλαίσιο της οποίας ήθελαν να συνδράμουν τον δήμο. «Πετρέλαιο για τα σχολεία», ήταν το αίτημα του δήμου, και έτσι έγινε. Ο Δήμος Θεσσαλονίκης αποδέχτηκε προσφορά 90 τόνων πετρέλαιου για την εξυπηρέτηση άμεσων αναγκών σχολείων, βρεφονηπιακών σταθμών και ιδρυμάτων. Στην Ελλάδα το ίδρυμα του Τζορτζ Σόρος έχει αποτελέσει τον κύριο χρηματοδότη της ΜΚΟ «Ανοικτή Κοινωνία», μέλος της οποίας είναι ο περιβόητος Παναγιώτης Δημητράς, επαγγελματίας υποστηρικτής του «Ουράνιου Τόξου» και της ύπαρξης «μακεδονικής» και κάθε άλλης μειονότητας στην Ελλάδα.

Η συνάντηση στο Νταβός

Η συνάντηση του Ζόραν Ζάεφ με τον Σόρος στο Νταβός αμέσως μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών έριξε λάδι στη φωτιά

Η συνάντηση του Σκοπιανού πρωθυπουργού Ζόραν Ζάεφ με τον Τζορτζ Σόρος στο Νταβός αμέσως μετά τη Συμφωνία των Πρεσπών έριξε λάδι στη φωτιά. Η εορταστική φωτογραφία των δύο ανδρών δεν μπορούσε να περάσει απαρατήρητη, ούτε η σημειολογία που τη συνόδευε. Και αυτό γιατί στο ίδιο μέρος, έναν χρόνο πριν, ο Ελληνας πρωθυπουργός και ο Σκοπιανός ομόλογός του έδωσαν τα χέρια, οδηγώντας μερικούς μήνες αργότερα τις χώρες τους στη Συμφωνία των Πρεσπών. Μία συμφωνία την οποία ο Σόρος έσπευσε να αποθεώσει πριν ακόμα κυρωθεί ως τη «μοναδική ευκαιρία για να σταθεροποιηθεί η Ευρώπη». Μόλις τον περασμένο Ιούνιο, άλλωστε, σε ένα άρθρο του στην εφημερίδα «New York Times» προειδοποιούσε για τον κίνδυνο «κατάληψης» των Βαλκανίων από τη Ρωσία, την Κίνα και την Τουρκία του Ερντογάν αν δεν έμπαινε το συντομότερο δυνατό στο ΝΑΤΟ και κατ’ επέκταση στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Τίποτα περίεργο μέχρι εδώ. Η σχέση του Σόρος με το αμερικανικό βαθύ κράτος είναι πασιφανής και σ’ αυτό το πλαίσιο εγγράφεται και η στενή σχέση του με τα Σκόπια, η οποία είναι εμφανής από τα πρώτα βήματα της ανεξαρτησίας του γειτονικού κράτους.

Τουλάχιστον από το 1992 ο Σόρος το αποκαλεί «Δημοκρατία της Μακεδονίας» και αμέσως συγκρότησε το «Ιδρυμα Ανοικτή Κοινωνία – Μακεδονία». Μέσω αυτού κινήθηκε συστηματικά για να προωθήσει τη διεθνή αναγνώρισή του. Οπως προαναφέραμε, ο ίδιος δάνεισε 25 εκατ. δολάρια στην κυβέρνηση των Σκοπίων για την αγορά πετρελαίου θέρμανσης για τα σχολεία. Αυτό αποτέλεσε το πρώτο δάνειο τέτοιου είδους προς τα Σκόπια. Το 1993-1994, με την Ελλάδα του Ανδρέα Παπανδρέου να έχει επιβάλει εμπορικό εμπάργκο στα Σκόπια και τα σύνορα της Σερβίας επίσης κλειστά, το ίδρυμα του Σόρος οργάνωσε και χρηματοδότησε 40 αερομεταφορές αγροτικών προϊόντων. Περισσότεροι από 1.000 Σλαβομακεδόνες έχουν λάβει υποτροφίες από το Ιδρυμα Ανοικτή Κοινωνία για σπουδές στο εξωτερικό. Μία από τις πλέον αξιόπιστες μαρτυρίες είναι εκείνη του Κίρο Γκλιγκόροφ, ιδρυτή του γειτονικού κράτους.

Στα απομνημονεύματά του, λοιπόν, αναφέρεται ότι η απλόχερη χρηματοδότηση του Σόρος το 1992 ήταν εκείνη που βοήθησε το νεοσύστατο κράτος να σταθεί στα πόδια του και να υπάρξει. «Οταν έγινε ανεξάρτητη η “Μακεδονία”, κληρονόμησε ένα μεγάλο χρέος. Το εμπόριο είχε πέσει κατακόρυφα, τα σύνορα με τη Γιουγκοσλαβία ήταν επικίνδυνα και ο Ελληνας πρωθυπουργός Κώστας Μητσοτάκης επέβαλε το πρώτο εμπάργκο. Φτάσαμε σε μια κατάσταση να χρειάζεται να ενεργοποιήσουμε ένα σύστημα κουπονιών για τη βενζίνη, μπήκαν περιορισμοί ακόμη και σε τρόφιμα όπως η ζάχαρη, το βούτυρο κ.λπ., γιατί ήδη χρησιμοποιούσαμε τα τελευταία αποθέματα που διέθετε το κράτος, για να μη φτάσουμε στο χειρότερο, δηλαδή να μην υπάρχουν καθόλου τα συγκεκριμένα προϊόντα. Τότε, σε μία από αυτές τις δύσκολες στιγμές, μας βοήθησε ο Αμερικανός επιχειρηματίας Τζορτζ Σόρος που είχε έρθει στη “Μακεδονία”. Του περιέγραψα προσωπικά το πρόβλημά μας και αυτός είπε ότι θα μπορούσε να μας δώσει πίστωση ύψους 20 εκατ. δολαρίων για να μπορέσουμε να το τακτοποιήσουμε. Και πράγματι το έκανε. Αλλη βοήθεια δεν είχαμε από πουθενά, μέχρι τη στιγμή που μπήκαμε στους διεθνείς χρηματο-οικονομικούς οργανισμούς».

Η αγάπη για το Παρίσι

Ο 88χρονος πια Σόρος διαθέτει οικήματα σε πολλά μέρη του πλανήτη, ενώ ταξιδεύει συχνά πυκνά, ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια της άνοιξης, στην Ευρώπη. Εξάλλου ο ίδιος έχει δηλώσει ότι μέσα του συνεχίζει να νιώθει Ευρωπαίος. Αγαπάει το Παρίσι και διαλέγει πάντα το ξενοδοχείο «Bristol», μία ανάσα μακριά από τα Ηλύσια Πεδία. Είναι άλλωστε στενός φίλος με τον Εμανουέλ Μακρόν. Παρ’ όλα αυτά, το βλέμμα του παραμένει στυλωμένο εδώ και δεκαετίες στη Χερσόνησο του Αίμου. Ο παρασκηνιακός ρόλος του στην πολιτική σκηνή των βαλκανικών χωρών άλλωστε είναι που έχει εκθρέψει ευφάνταστα σενάρια γύρω από το όνομά του. Οι εμπορικές και «φιλανθρωπικές» δραστηριότητές του όμως είναι μυστικές, επιφανειακά αντιφατικές και ουσιαστικά συγκλίνουσες. Για την ακρίβεια, ο επιχειρηματίας, που προτιμά πλέον να τον αποκαλούν «φιλάνθρωπο» παρά επενδυτή, βρίσκεται πίσω από σχεδόν κάθε σύγχρονη θεωρία συνωμοσίας. Σε αυτό συμβάλλει και το ότι αν και ουγγρικής καταγωγής και Εβραίος στο θρήσκευμα, έχει κηρυχθεί persona non grata από την Ουγγαρία και δεν είναι ιδιαίτερα αγαπητός στο Ισραήλ εξαιτίας της δράσης των ΜΚΟ που χρηματοδοτεί – και όχι μόνο. Εδώ και τέσσερις δεκαετίες υπολογίζουν ότι έχει δωρίσει πάνω από 20 δισ. δολάρια κυρίως στα παραρτήματα του ιδρύματός του «Ανοικτή Κοινωνία», το οποίο εν πολλοίς αποτελούσε το μακρύ χέρι της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής ή, για την ακρίβεια, το μακρύ χέρι μιας στρατηγικής που συνδέεται άρρηκτα με τον νεοφιλελευθερισμό και την παγκοσμιοποίηση, δηλαδή με την παγκόσμια αυτοκρατορία του χρήματος.

Ο ετήσιος προϋπολογισμός του Open Society Foundation για το 2018 αγγίζει το 1 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 81,7 εκατ. πήγαν μόνο στην Ανατολική Ευρώπη. Στην Ελλάδα κάθε χρόνο χορηγεί 20 εκατ. ευρώ για ανθρωπιστικές δράσεις

Ισχυρότερος έναντι προέδρων και πρωθυπουργών

Παρά την κινηματογραφικού τύπου δαιμονοποίησή του, η δύναμη του χρήματος τον έχει καταστήσει ισχυρότερο έναντι προέδρων και πρωθυπουργών. Είναι ενδεικτική η εξής σκηνή: διέκοψε ομιλία του Εντι Ράμα για να δηλώσει ότι «προωθούμε σθεναρά την πρωτοβουλία για μία κοινή αγορά στα Βαλκάνια, βασισμένη στους νόμους της Ευρωπαϊκής Ενωσης». Ο Αλβανός πρωθυπουργός όχι μόνο δέχθηκε τη διακοπή, αλλά και τον άκουσε σαν σχολιαρόπαιδο. Το μόνο σίγουρο είναι ότι αν προσπαθήσει κανείς να καταγράψει το σύνολο των ιδρυμάτων στα οποία εμπλέκεται ο Σόρος (ως ιδρυτής, χρηματοδότης, εκτελεστικό μέλος ή επίτιμος πρόεδρος) είναι βέβαιο πως θα χαθεί σε ένα πολυδαίδαλο σύστημα οργανώσεων με παραρτήματα σε όλο τον κόσμο και ταμπέλες που σχετίζονται πάντα «με τις καλύτερες των προθέσεων». Το μόνο σίγουρο, ωστόσο, είναι ότι ο Τζορτζ Σόρος βρίσκεται απέναντι στο κράτος-έθνος, το οποίο επιδιώκει να αντικαταστήσει με τις λεγόμενες πολυπολιτισμικές κοινωνίες, οι οποίες θα έχουν πολύ μικρότερες αντιστάσεις στην παγκοσμιοποίηση και στο νεοφιλελεύθερο μοντέλο. Δεν είναι, λοιπόν, υπερβολικό που τον έχουν αποκαλέσει «ιεραπόστολο της παγκοσμιοποίησης» και «καταστροφέα του κλασικού μοντέλου της παραδοσιακής δυτικής δημοκρατίας» που στηρίχθηκε στο εθνικό κράτος, τουλάχιστον στην Ευρώπη.