Η αναβάθμιση των 4 φρεγατών ΜΕΚΟ πάνω στις οποίες βασίζεται αυτή τη στιγμή όλο το Πολεμικό Ναυτικό είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα των προβλημάτων που ανέκυψαν με την οικονομική κρίση παγώνοντας σημαντικά εξοπλιστικά προγράμματα τα οποία η χώρα βρήκε μπροστά της χρόνια μετά, με αναγκαιότητα να επιλυθούν.
Ενώ όμως η χώρα και η ελληνική οικονομία πέρασε σε άλλο επίπεδο και πλαίσιο και τα τελευταία πέντε χρόνια προχώρησαν πολλά εξοπλιστικά προγράμματα και έχουν δρομολογηθεί και νέα, η αναβάθμιση των κρίσιμων φρεγατών καρκινοβατεί με ανοιχτό κίνδυνο κατά πολλούς πλέον να «ναυαγήσει» και να οδηγηθούν σε απαξίωση.
Αρκεί να σημειωθεί ότι όπως είχε αναφέρει το newmoney.gr πριν λίγο καιρό η τελευταία οικονομική πρόσφορα της κοινοπραξίας που θα αναλάμβανε την αναβάθμιση έληξε στο τέλος Σεπτεμβρίου χωρίς καμία απάντηση αλλά αντίθετα διαχέονται πληροφορίες ότι πάμε σε περιορισμένες εργασίες χαμηλού κόστους τουλάχιστον 200 εκατ. ευρώ.
Ιστορία 15 ετών
Η ιστορία της αναβάθμισης όμως των στρατηγικών αυτών για την άμυνα της χώρας ναυτικών μονάδων ξεκινάει τουλάχιστον πριν μια 15ετία. Το Πολεμικό Ναυτικό ξεκίνησε να συζητά για τον Εκσυγχρονισμό Μέσης Ζωής από το 2008. Η οικονομική κρίση όμως πάγωσε κάθε κουβέντα με αποτέλεσμα να φτάσουμε στο 2020 όταν ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης ανακοινώνοντας το γενικότερο εξοπλιστικό πρόγραμμα άναψε πράσινο φως να ξεκινήσουν οι διεργασίες και για τις ΜΕΚΟ.
Ένα χρόνο μετά τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού το 2021 το Πολεμικό Ναυτικό αποφάσισε να απευθυνθεί στους δύο αρχικούς κατασκευαστές, την TKMS για το ναυπηγικό κομμάτι και τη THALES NETHERLANDS για τα συστήματα μάχης οι οποίες οδήγησαν στην υποβολή οικονομικής πρότασης ύψους 605 εκατ. ευρώ τον Νοέμβριο του 2022.
Να σημειωθεί ότι η Ελλάδα απέκτησε τις 4 φρεγάτες ΜΕΚΟ και τις ενέταξε σταδιακά στον Στόλο από το 1992 μέχρι το 1998. Η πρώτη εξ αυτών κατασκευάστηκε στις εγκαταστάσεις των Ναυπηγείων της Blohm+Voss στο Αμβούργο της Γερμανίας (η TKMS αποτελεί την διάδοχο της) και οι υπόλοιπες τρεις στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά.
Για να αντιληφθεί κάποιος την ισχύ και την μεγάλη σημασία των πλοίων αρκεί να αναφέρουμε ότι αποτέλεσαν και αποτελούν μέχρι σήμερα τον βασικό πυλώνα του Στόλου αφού οι υπόλοιπες φρεγάτες τύπου S πλησιάζουν ακόμα και τα 50 έτη κάτι που έχει αποδειχτεί τόσο τις ημέρες του Ορούτς Ρέι, στην επιχείρηση Irini για τον έλεγχο όπλων στη Λιβύη, στην επιχείρηση aspides στην Ερυθρά Θάλασσα αλλά και σε όλες τις Νατοϊκές ασκήσεις.
Τα 4 πλοία είναι βαριά εξοπλισμένα και περιλαμβάνει κατευθυνόμενα βλήματα εδάφους – αέρος και εδάφους – εδάφος, πυροβόλο 5/54, ανθυποβρυχιακές τορπίλες, Close in Weapon System ενώ είναι εξοπλισμένες με πλήρη Σουίτα ηλεκτρονικού πολέμου και Sonar τρόπιδας (Hull Mounted) αλλά και μεταβλητού βάθους (VDS). Επιπροσθέτως μπορεί να φιλοξενήσει μόνιμα ένα Ελικόπτερο τύπου Sikorsky Aegean Hawk S-70 κάτι που σημαίνει ότι μπορούν να δεχτούν και τα νεοαποκτηθέντα ROMEO με τις μεγάλες επιχειρησιακές δυνατότητες που έχουν με ισχυρούς αισθητήρες και όπλα.
Οι διαπραγματεύσεις και οι όροι
Κάπως έτσι τον Μάιο του 2023 το ΚΥΣΕΑ ανέθεσε την υπογραφή σύμβασης με την κοινοπραξία των 2 κατασκευαστών για την αναγκαία μηχανολογική και τεχνολογική αναβάθμιση. Προχωρώντας όμως στις τελικές διαπραγματεύσεις ώστε να υπογραφεί η σύμβαση άρχισαν τα πρώτα προβλήματα καθώς η ελληνική πλευρά έθεσε συγκεκριμένους όρους.
Οι κύριοι όροι ήταν:
1. Η απαίτηση της Ελληνικής πλευράς για Unlimited Liabilities δηλαδή να αναλάβει η εταιρεία την ευθύνη για το όποιο επιπλέον κόστος μπορεί να προκύψει κάτι που όπως εμφανές είναι αδύνατον να γίνει αποδεκτό από οποιαδήποτε εταιρεία.
2. Αιτήθηκε για επιχειρησιακούς λόγους (να μη γίνουν οι εργασίες σε όλες τις φρεγάτες ταυτόχρονα) η ολοκλήρωση του προγράμματος σε βάθος 7 ετών ή 84 μήνες, χωρίς να δίνεται η δυνατότητα για αναπροσαρμογή τιμής.
Όροι που όπως σχολιάζεται από παράγοντες της αγοράς δεν υπήρξαν σε καμία σύμβαση που υπογράφτηκε την τελευταία πενταετία έως σήμερα.
Σε σύσκεψη στο Μαξίμου υπό τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη τον Νοέμβριο του 2023 η εντολή ήταν να επιταχυνθούν όλες οι απαραίτητες διαδικασίες και να ξεπεραστούν τα όποια προβλήματα για την τελική υπογραφή της σύμβασης εντός του καλοκαιριού ώστε να υπογραφεί η σύμβαση στο τρίτο τρίμηνο του 2024.
Οι σχετικές διαπραγματεύσεις όντως ξεκίνησαν εκ νέου και τον Μάϊο του 2024 κατέληξαν σε μία κοινή αποδεκτή λύση όπου το ΠΝ θα μπορούσε να επιλέξει από 3 διαφορετικές διαμορφώσεις 650 – 750 – 850 ανάλογα με τα συστήματα που θα επέλεγε ώστε μέσα στον Ιούνιο να υπογραφεί η σύμβαση ενώ η κοινοπραξία φαίνεται ότι είχε επιλέξει τελικά τα Ναυπηγεία Σαλαμίνας για τις εργασίες αντί του Σκαραμαγκά. Σύμφωνα με πληροφορίες όμως οι συζητήσεις «πάγωσαν» εκ νέου με εντολή να αξιολογήσει το Πολεμικό Ναυτικό τις νέες προτάσεις.
Η κοινοπραξία πάντως κάνοντας μια τελευταία προσπάθεια ώστε να υπάρξει «λευκός καπνός» πρότεινε και ένα πακέτο με ολοκλήρωση του προγράμματος σε 5,5 έτη με κόστος περίπου 600 εκατ. ευρώ αλλά και πάλι δεν δόθηκε απάντηση.
Αν και ειδικά η τελευταία πρόταση ικανοποιεί πλήρως τις απαιτήσεις του ΠΝ και εντός του αρχικού προϋπολογισμού 600 εκατ. ευρώ και σε σύντομο χρονικό διάστημα καθώς έχουν ήδη περάσει δύο χρόνια από την αρχική απόφαση του ΚΥΣΕΑ που μίλαγε για 7 χρόνια και χρειάζεται απλώς μία νομοθετική λύση για το αίτημα της Ελληνικής πλευράς για Unlimited Liability.
Έτσι ώστε το ΠΝ να μπορεί να έχει στη φαρέτρα του 4 σύγχρονα πλοία έτοιμα να αντιμετωπίσουν τις σύνθετες πλέον προκλήσεις σε Αιγαίο και Μεσόγειο, για τα επόμενα 20 χρόνια μέχρι να γίνουν και πλήρως επιχειρησιακές οι 4 Belharra και όσο θα αποσύρονται οι παλιές φρεγάτες και με δεδομένο ότι το πρόγραμμα των constellation θα χρειαστεί τουλάχιστον μια δεκαετία.
Αυτό άλλωστε έχουν ζητήσει εδώ και χρόνια όλες οι ηγεσίες του ΠΝ με τελευταίο τον Αρχηγό ΓΕΝ Κατάρα μόλις τον περασμένο Αύγουστο ο οποίος ήταν ξεκάθαρος ότι δεν υπάρχει άλλη ενδιάμεση λύση μέχρι να είναι επιχειρησιακές οι νέες φρεγάτες. Σε διαφορετική περίπτωση το ΠΝ κινδυνεύει να μείνει μόνο με τις 4 νέες φρεγάτες μειώνοντας τη δύναμη ισχύος και τις δυνατότητές του.
Διαβάστε ακόμη
Φορολογικά κίνητρα για startups
Τουρισμός: Τα… άγνωστα οικονομικά πίσω από τον κλάδο με συνολική συνεισφορά 30% στο ΑΕΠ
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα