Οι Ευρωπαίοι προσέρχονται στις κάλπες για τις ευρωεκλογές οι οποίες απειλούν να κλονίσουν το παραδοσιακά κυρίαρχο πολιτικό τοπίο του μπλοκ.
Από τις 6 έως τις 9 Ιουνίου, περίπου 400 εκατομμύρια άνθρωποι στα 27 κράτη μέλη της Ε.Ε. θα έχουν το δικαίωμα να ψηφίσουν για τα 720 μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.
Τα ακροδεξιά, λαϊκιστικά κόμματα αναμένεται να σημειώσουν σημαντικά κέρδη, καθώς ένα αυξανόμενο κύμα ευρωσκεπτικισμού διαχέεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, με σημαντικές επιπτώσεις στη μελλοντική πολιτική ατζέντα του μπλοκ, τη νομοθεσία και την ευρύτερη εξωτερική πολιτική.
«Βλέπουμε μια άνοδο του λαϊκιστικού αισθήματος τόσο στην Ευρώπη όσο και παγκοσμίως, η οποία μπορεί να οδηγήσει στο πιο δεξιό Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στην ιστορία», δήλωσε στο CNBC ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του Institute of International Finance, Τιμ Άνταμς.
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, ένα από τα τρία θεσμικά όργανα στην καρδιά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, αποφασίζει για τους νόμους και τους προϋπολογισμούς της Ε.Ε. Αποτελείται από ευρωβουλευτές, οι οποίοι εκλέγονται από κάθε κράτος-μέλος και σχηματίzουν ευρωπαϊκές κομματικές ομάδες.
Στο παρελθόν, το κοινοβούλιο διοικούνταν από μια ισχυρή πλειοψηφία κεντρώων κομμάτων. Αλλά οι προβλεπόμενες απώλειες για τον κυβερνώντα «μεγάλο συνασπισμό» – που αποτελείται από το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, τους Σοσιαλιστές και Δημοκράτες και το Renew Europe – συνδυασμένο με τα κέρδη της ακροδεξιάς έχουν θέσει υπό αμφισβήτηση αυτή την ισορροπία.
Οι τελευταίες δημοσκοπήσεις δείχνουν μεγάλες νίκες σε αριθμό εδρών για τους Ευρωπαίους Συντηρητικούς και Μεταρρυθμιστές (ECR), στους οποίους συμμετέχει το κόμμα της Ιταλίδας πρωθυπουργού Τζόρτζια Μελόνι και το Νόμος και Δικαιοσύνη της Πολωνίας, καθώς και για τη ριζοσπαστική δεξιά ομάδα Ταυτότητα και Δημοκρατία (ID), στην οποία συμμετέχουν το Rassemblement National της Γαλλίδας πολιτικού Μαρίν Λεπέν και το ολλανδικό Party for Freedom.
Αν και τα κέρδη αυτών των κομμάτων είναι απίθανο να ανατρέψουν εντελώς την υπάρχουσα ισορροπία δυνάμεων, θα μπορούσαν να καταστήσουν δυσκολότερο τον σχηματισμό πλειοψηφίας κατά την ψηφοφορία για κρίσιμα ζητήματα όπως η Ουκρανία, η άμυνα και η κλιματική ατζέντα της Ένωσης.
Οι ευρωεκλογές λαμβάνουν χώρα εν μέσω μιας ευρύτερης μετατόπισης προς τα δεξιά στην Ευρώπη, καθώς τα δύο χρόνια πολέμου και ο πληθωρισμός-ρεκόρ έχουν προστεθεί σε μια αυξανόμενη αίσθηση απογοήτευσης των πολιτών προς τα πιο συμβατικά κόμματα.
«Αυτό αντανακλά τη μακροπρόθεσμη μείωση της υποστήριξης για τα κυρίαρχα κόμματα και την αυξανόμενη υποστήριξη για εξτρεμιστικά και μικρότερα κόμματα σε όλη την Ευρώπη, γεγονός που οδηγεί σε έναν αυξανόμενο κατακερματισμό των ευρωπαϊκών κομματικών συστημάτων, τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο», ανέφερε το ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων σε έκθεσή του τον περασμένο Ιανουάριο.
«Εν ολίγοις, αναμένουμε ότι οι λαϊκιστικές φωνές, ιδίως της ριζοσπαστικής δεξιάς, είναι πιθανό να είναι πιο δυνατές μετά τις εκλογές του 2024 από ό,τι σε οποιοδήποτε άλλο σημείο από το 1979», ανέφερε η έρευνα.
Αρκετά βασικά κράτη-μέλη της Ε.Ε., όπως η Γαλλία, η Ιταλία, η Ουγγαρία, η Αυστρία και η Ολλανδία, φαίνεται ότι θα εκλέξουν ευρωβουλευτές από αντιευρωπαϊκά, λαϊκιστικά κόμματα.
Αν και τα αποτελέσματα δεν θα διαμορφώσουν τις κυβερνήσεις στα κράτη-μέλη, θα μπορούσαν να έχουν επιπτώσεις ενόψει των επερχόμενων εθνικών εκλογών.
«Εάν δεν καλύψουμε το κενό στο οποίο λειτουργούν οι λαϊκιστές, δεν θα επιτύχουμε ποτέ», δήλωσε στο CNBC την περασμένη εβδομάδα ο Μίκαελ Κρέτσμερ, πρωθυπουργός του ανατολικογερμανικού κρατιδίου της Σαξονίας και μέλος της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης της πρώην καγκελαρίου Μέρκελ.
Ενώ μια δεξιά πλειοψηφία φαίνεται απίθανη, ένα υψηλότερο ποσοστό αυτών των ευρωβουλευτών θα μπορούσε να οδηγήσει σε συσπείρωση των κομμάτων τους γύρω από ορισμένα ζητήματα, πιθανώς καθυστερώντας – ή ενδεχομένως μπλοκάροντας – κάποια νομοθεσία.
«Οι ψήφοι στην Ευρωβουλή δεν κυριαρχούνται πλέον αποκλειστικά από τον μεγάλο συνασπισμό των κεντρώων κομμάτων. Αντιθέτως, σχηματίζονται μεταβλητοί συνασπισμοί ανάλογα με το ζήτημα που διακυβεύεται», ανέφεραν οι αναλυτές της Teneo σε σημείωμά τους τον περασμένο μήνα.
Η περιβαλλοντική πολιτική αποτελεί βασικό στόχο για τη Δεξιά, με μια ατζέντα κατά της κλιματικής πολιτικής να έχει ήδη υπονομεύσει πρωτοβουλίες όπως το πλαίσιο Green Deal της Ε.Ε. και άλλες πολιτικές για το κλίμα.
Ένα κύμα διαμαρτυριών αγροτών νωρίτερα φέτος ανέδειξε αυτή την αυξανόμενη τριβή, με ακροδεξιές ομάδες να στρέφουν τους αγρότες κατά της «πράσινης ατζέντας» της Ένωσης.
Η υποστήριξη προς την Ουκρανία θα μπορούσε επίσης να δεχθεί πλήγμα, με αρκετούς σημερινούς δεξιούς ευρωβουλευτές να εκφράζουν την απογοήτευσή τους για τη συνεχιζόμενη οικονομική υποστήριξη της Ε.Ε. προς την εμπόλεμη χώρα.
Αυτό θα έχει πιθανότατα επιπτώσεις στις αμυντικές δαπάνες, καθώς και στις φιλοδοξίες της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν για μεγαλύτερη ενοποίηση και ολοκλήρωση του μπλοκ.
Η διεύρυνση της Ε.Ε. μπορεί επίσης να ανασταλεί, με το κύμα της δεξιάς να καθυστερεί το είδος της θεσμικής μεταρρύθμισης που απαιτείται για την αποδοχή υποψήφιων μελών όπως η Ουκρανία και η Μολδαβία. Πιο άμεσα, ένα διχασμένο κοινοβούλιο θα μπορούσε να καθυστερήσει τον επικείμενο διορισμό του νέου προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του νομοθετικού βραχίονα της Ε.Ε.
Παραμένουν, πάντως, ερωτήματα σχετικά με το πόση ακριβώς επιρροή θα μπορέσει να ασκήσει η Δεξιά, δεδομένων των σημαντικών διαφορών μεταξύ των εκάστοτε κομμάτων.
«Τα αποτελέσματα θα μπορούσαν να περιπλέξουν περαιτέρω ορισμένες πολιτικές αποφάσεις στην Ε.Ε., αλλά δεν θα παραλύσουν την Ένωση, κατά την άποψή μας», ανέφερε η Berenberg Economics σε πρόσφατη ανάλυσή της.
Τα περισσότερα κόμματα του ECR, για παράδειγμα, ενώ ασκούν έντονη κριτική στην Ε.Ε., έχουν ηγηθεί ή συμμετάσχει σε κυβερνήσεις στα κράτη-μέλη τους και εργάζονται εντός του πολιτικού πλαισίου της Ένωσης. Το ΙD, εν τω μεταξύ, είναι πολύ πιο εχθρικό απέναντι στην Ε.Ε. και τα δύο μεγαλύτερα κόμματά του παραμένουν στο περιθώριο της πολιτικής σκηνής.
Εν τω μεταξύ, βαθιές διαιρέσεις προέκυψαν στο εσωτερικό του ίδιου του ID τον περασμένο μήνα, όταν η συμμαχία απέκλεισε το ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD) λόγω μιας σειράς σκανδάλων, συμπεριλαμβανομένων αμφιλεγόμενων σχολίων που έκανε ο επικεφαλής υποψήφιός του σχετικά με το ναζιστικό παρελθόν της Γερμανίας.
«Αυτές οι διαφορετικές θέσεις, σε συνδυασμό με τις διμερείς διαμάχες μεταξύ των μελών του ECR και του ID, καθιστούν την επίσημη συνεργασία μεταξύ των δύο ομάδων απίθανη και θα περιορίσουν την επιρροή τους», δήλωσε ο Λουίτζι Σκατσιέρι, ανώτερος ερευνητής του ανεξάρτητου think tank Centre for European Reform.
Παρ’ όλα αυτά, οι ανησυχίες παραμένουν ότι οι πιο διαβρωτικές επιπτώσεις μιας στροφής προς τα δεξιά θα γίνουν ορατές μόνο σε πιο προχωρημένο στάδιο.
«Η επιρροή τους είναι πιθανό να γίνει αισθητή με την πάροδο του χρόνου, καθώς οι κυρίαρχες πολιτικές δυνάμεις αισθάνονται πίεση να τείνουν προς τα δεξιά σε θέματα όπως η κλιματική αλλαγή και η αντιμετώπισή της», προσέθεσε ο Σκατσιέρι.
Διαβάστε ακόμη
Γιώργος Προκοπίου: Ετοιμαστείτε για έναν νέο κύκλο κρίσης στη Ναυτιλία (pics)
Σε ρύθμιση οι ληξιπρόθεσμες οφειλές ηλεκτρικής ενέργειας των πλημμυροπαθών του Σεπτεμβρίου 2023
ΤτΕ: Αύξηση κατά 1,5% στο ενεργητικό των ασφαλιστικών επιχειρήσεων το α’ τρίμηνο του 2024 (πίνακες)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ