Σκέψεις αλλαγής του εκλογικού νόμου, με την αύξηση του ορίου για την είσοδο στη Βουλή από το 3% στο 4%-5% να είναι στο επίκεντρο, πυροδοτεί η άνευ προηγουμένου ρευστοποίηση του πολιτικού σκηνικού. Ηδη οι Κοινοβουλευτικές Ομάδες είναι 9 – χωρίς να υπολογίζονται οι 14 ανεξάρτητοι βουλευτές και το ενδεχόμενο νέας διάσπασης του ΣΥΡΙΖΑ. Σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις του Οκτωβρίου, που καταγράφουν τη συνεχή συρρίκνωση των ποσοστών του ΣΥΡΙΖΑ, δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για την είσοδο στη Βουλή περισσότερων και από δέκα κομμάτων!

Μία τέτοια εξέλιξη θα οδηγούσε σε ένα πολιτικό «σκηνικό κουρελού» και στην ανάγκη για -τουλάχιστον- τρικομματικές κυβερνήσεις από τη στιγμή που το δημοσκοπικά δεύτερο κόμμα, το ΠΑΣΟΚ, έχει ξεκαθαρίσει διά του αρχηγού του ότι δεν συζητά καν το σενάριο να συγκυβερνήσει με τη Ν.Δ. του Κυριάκου Μητσοτάκη.

Σημειώνεται ότι στο παρασκήνιο γίνονται ήδη κινήσεις για τη δημιουργία «επιτήδειων» κομμάτων που θα μπορούσαν να «κολλήσουν» σε οποιοδήποτε κυβερνητικό σχήμα, είτε δεξιόστροφο είτε αριστερόστροφο: είναι χαρακτηριστικές οι πληροφορίες που θέλουν τον Στέφανο Κασσελάκη να δηλώνει «Ελληνας Μακρόν», δηλαδή ούτε αριστερός ούτε δεξιός, για την περίπτωση που δεν καταφέρει να επικρατήσει στην εσωκομματική σύγκρουση στον ΣΥΡΙΖΑ. Από την άλλη πλευρά η Αφροδίτη Λατινοπούλου, το κόμμα της οποίας καταγράφεται σταθερά πάνω από 4% στην εκτίμηση ψήφου, επιχειρεί με επιμονή να μπει στον ρόλο της «Ελληνίδας Μελόνι».

Σε κάθε περίπτωση, η κατακόρυφη αύξηση που παρουσιάζουν τους τελευταίους 15 μήνες οι ανεξαρτητοποιήσεις, οι αποσκιρτήσεις και οι διαγραφές βουλευτών, κυρίως από τα μικρότερα κόμματα, εξαιτίας του γεγονότος ότι η εκλογή πολλών εξ αυτών αποτελεί απλό ζήτημα τύχης και γίνεται συχνά με ελάχιστους σταυρούς, δημιουργούν έντονο προβληματισμό στο κοινοβουλευτικό παρασκήνιο, στο οποίο φουντώνουν οι άτυπες συζητήσεις για τη λήψη μέτρων που θα ενδυναμώσουν τη σταθερότητα και θα κάνουν περισσότερο λειτουργικό το Κοινοβούλιο.

Προβληματισμός

Αποδέκτες του προβληματισμού είναι το Μέγαρο Μαξίμου και το καθ’ ύλην αρμόδιο υπουργείο Εσωτερικών, πλην όμως ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης εκτιμά ότι δεν έχει έρθει το πλήρωμα του χρόνου για να ανοίξει στην παρούσα φάση ένα τέτοιο ζήτημα, καθώς θεωρεί πιο σημαντικό να επιτευχθεί συναίνεση για να επεκταθεί η επιστολική ψήφος και στις βουλευτικές εκλογές. Αλλά και οι αρμόδιοι του υπουργείου Εσωτερικών εμφανίζονται πολύ επιφυλακτικοί στην αύξηση του ορίου εισόδου των κομμάτων στη Βουλή, το οποίο έχει οριστεί στο 3% και ισχύει ανελλιπώς από το 1993.

Στο ίδιο πνεύμα, εκλογικοί αναλυτές με τους οποίους μίλησε το «ΘΕΜΑ», αν και αναγνωρίζουν τα προβλήματα στη δημοκρατική λειτουργία της Βουλής που προκαλούνται από τον εντεινόμενο κατακερματισμό των πολιτικών δυνάμεων που εκπροσωπούνται στην τρέχουσα σύνθεση της Βουλής, αμφισβητούν ότι η λύση μπορεί να επέλθει μέσω της αύξησης του ισχύοντος ορίου. «Ποιος μας λέει ότι η καθιέρωση του 5% δεν θα ωθήσει προς τα πάνω τις επιδόσεις των μικρότερων σχηματισμών;», αναρωτιέται αναλυτής.

Ο αντίλογος σε αυτές τις επισημάνσεις είναι ότι αν το 5% είχε τύχει εφαρμογής στις άκαρπες -λόγω μη επίτευξης αυτοδυναμίας- κάλπες του Μαΐου του 2023 δεν θα χρειάζονταν η διάλυση της Βουλής και η προσφυγή σε νέες εκλογές. Κι αυτό καθώς η Νέα Δημοκρατία, η οποία θα επωφελούνταν από το γεγονός ότι δεν θα περνούσε το αυξημένο κατώφλι το κόμμα του Κυριάκου Βελόπουλου, και έτσι αντί για 146 βουλευτές η κυβερνητική πλειοψηφία θα απαρτιζόταν από 153 βουλευτές.

Αξιοσημείωτο πάντως είναι ότι στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες, και συγκεκριμένα σε 18 από αυτές, όπως η Γερμανία, το Βέλγιο, η Εσθονία, η Τσεχία και άλλες, το όριο εισόδου στα εθνικά και συχνά και στα τοπικά κοινοβούλια είναι στο 5%. Ποσοστό αντίστοιχο με το 3% που ισχύει στη χώρα μας έχουν άλλα επτά ευρωπαϊκά κράτη, μεταξύ των οποίων είναι η Ιταλία, η Ισπανία, η Αλβανία, η Σερβία. Χωρίς κανένα όριο είναι το εκλογικό σύστημα της Ολλανδίας, στην οποία υπάρχει πολυκομματική εκπροσώπηση. Ενώ στη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία δεν υπάρχουν όρια διότι εφαρμόζονται πλειοψηφικά εκλογικά συστήματα και μονοεδρικές περιφέρειες.

«Στο δικό μας εκλογικό σύστημα το κυρίαρχο πρόβλημα δεν είναι το όριο εισόδου αλλά ο πήχης της αυτοδυναμίας, ο οποίος εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το ποσοστό των κομμάτων που μένουν εκτός Βουλής, σύμφωνα με τη λογική που καθιέρωσε ο λεγόμενος “νόμος Σκανδαλίδη”, ο οποίος με μικρές παραλλαγές εφαρμόζεται σε όλες τις αναμετρήσεις της τελευταίας εικοσαετίας», υπογραμμίζει έμπειρο πολιτικό στέλεχος.

Ο ίδιος προκρίνει ως αποτελεσματικότερη εκδοχή τη συνολική μεταρρύθμιση του εκλογικού συστήματος σε τρόπον ώστε «να καθιερωθεί εξαρχής ένα σταθερό ποσοστό πάνω από το οποίο το πρώτο κόμμα θα επιτυγχάνει αυτοδυναμία, η οποία θα είναι συνάρτηση μόνο του δικού του ποσοστού και δεν θα εξαρτάται, όπως σήμερα, από το αθροιστικό ποσοστό που συγκεντρώνουν τα κόμματα που δεν καταφέρνουν να περάσουν το όριο για να λάβουν εισιτήριο εκπροσώπησης στην επόμενη Βουλή».

Μεταπολεμικό ρεκόρ

Οπως και να έχει, πάντως, ουδείς μπορεί να παραβλέψει τα πολιτικά παράδοξα, τις κοινοβουλευτικές αρρυθμίες και τις ανίερες συμμαχίες που προκαλούν οι συνθήκες αυξημένης ρευστότητας που αναπτύσσονται στην ούτως ή άλλως πολυκομματική και ετερόκλητη Βουλή που προέκυψε από τις κάλπες του 2023.

Η δεξαμενή των ανεξάρτητων βουλευτών μετρά ήδη 14 μέλη από 6 διαφορετικές Κοινοβουλευτικές Ομάδες (ΣΥΡΙΖΑ, Σπαρτιάτες, Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ, Πλεύση Ελευθερίας, Ελληνική Λύση). Αν σε αυτούς προστεθούν και τα 11 στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ που αποχώρησαν τον Νοέμβριο του 2023 για να συγκροτήσουν την Κ.Ο. της Νέας Αριστεράς διαπιστώνεται ότι η Βουλή έχει «παραγάγει» σε ενάμιση έτος λειτουργίας 25 βουλευτές που σήμερα δεν βρίσκονται στα κόμματα με τα οποία εξελέγησαν.

Ο αριθμός των βουλευτών που εκόντες άκοντες δεν ανήκουν στις Κοινοβουλευτικές Ομάδες των κομμάτων με τα οποία ήταν υποψήφιοι αποτελεί μεταπολιτευτικό ρεκόρ και όλα δείχνουν ότι θα αυξηθεί περαιτέρω. Μεταπολεμικό ρεκόρ αποτελεί και η λειτουργία 9 Κοινοβουλευτικών Ομάδων, που επίσης είναι πιθανό να αυξηθούν.

Η διάλυση και ο καβγάς για τον… ΑΦΜ

Κεντρικοί τροφοδότες της δεξαμενής των «ανέστιων» ή μετακινούμενων μελών του Εθνικού Κοινοβουλίου είναι ο ΣΥΡΙΖΑ και οι Σπαρτιάτες. Αν και σπαράσσονται με άλλους όρους και από διαφορετικές αφετηρίες, τελικά η διαμάχη τους καταλήγει σε έναν κοινό παρονομαστή: τον πλήρη έλεγχο της κομματικής σφραγίδας, των ταμείων και της τεράστιας κρατικής χρηματοδότησης. Είναι άλλωστε χαρακτηριστική όσο και κυνική η ομολογία του κ. Βασίλη Κόκκαλη (ΣΥΡΙΖΑ): «Για τον ΑΦΜ του ΣΥΡΙΖΑ γίνεται ο καβγάς».

Διαβάστε περισσότερα στο Protothema.gr