Του Αλέξανδρου Κασιμάτη
Η από καιρό υπόγεια κρίση στις σχέσεις του διευθύνοντος συμβούλου της Εθνικής Τράπεζας με το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, που είναι ο βασικός μέτοχος της Εθνικής, καθώς κατέχει το 40% των μετοχών της, έφτασε στην κορύφωσή της την Παρασκευή, με την υποβολή της παραίτησης του κ. Λεωνίδα Φραγκιαδάκη.
Η αιφνίδια παραίτησή του δεν εξέπληξε όσους γνώριζαν την έκταση και την ένταση της σύγκρουσης με το ΤΧΣ, η οποία το τελευταίο διάστημα είχε λάβει διαστάσεις. Στην παραίτηση δεν εμπλέκεται η κυβέρνηση, ωστόσο η εξέλιξη έγινε δεκτή με αισθήματα ανακούφισης στην αντιπροεδρία, καθώς η σχέση Φραγκιαδάκη – Δραγασάκη ήταν εξαιρετικά δύσκολη.
Η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι και πυροδότησε την παραίτηση του διευθύνοντος συμβούλου της ΕΤΕ ήταν το ναυάγιο στην πώληση της Εθνικής Ασφαλιστικής και η διαμάχη που υπήρχε με το ΤΧΣ σε σχέση με τη διαδικασία που θα ακολουθούσε η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος την επόμενη μέρα για την πώληση της Εθνικής Ασφαλιστικής. Σύμφωνα με πληροφορίες, το Ταμείο είχε εισηγηθεί, συστήσει και προτείνει στον κ. Φραγκιαδάκη να προκηρυχθεί νέα διαγωνιστική διαδικασία. Αντίθετα, ο διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής, που ήθελε να κερδίσει τον χαμένο χρόνο, καθώς η πώληση της Εθνικής Ασφαλιστικής αποτελεί ρητή υποχρέωση που έχει αναλάβει η ΕΤΕ έναντι της DG COMP, επέλεξε και προώθησε τη λύση της συνέχισης της διαδικασίας με τους υπόλοιπους που είχαν συμμετάσχει στον διαγωνισμό, δηλαδή την κινεζική Fosun και την επίσης κινεζική Gongbao.
Η προηγούμενη κρίση στη σχέση ΤΧΣ – Φραγκιαδάκη προκλήθηκε όταν ναυάγησε η έτοιμη πώληση της θυγατρικής της ΕΤΕ στη Ρουμανία στην ουγγρική ΟΤΡ. Ενώ η διαδικασία είχε προχωρήσει, η κεντρική τράπεζα της Ρουμανίας άσκησε βέτο καθώς δεν επιθυμούσε να περάσει η θυγατρική της Εθνικής στην ΟΤΡ. Το γεγονός αυτό θεωρήθηκε ότι προκλήθηκε λόγω αμέλειας, καθώς η προσέγγιση του αγοραστή μιας τράπεζας από την κεντρική τράπεζα αποτελεί στοιχειώδη κίνηση του πωλητή μόλις συγκεντρωθεί η short list των ενδιαφερομένων.
Ενα άλλο θέμα το οποίο είχε προκαλέσει κρίση στη σχέση του Ταμείου, αλλά κυρίως της κυβέρνησης, με τη διοίκηση της ΕΤΕ, ήταν η κατάργηση του ΛΕΠΕΤΕ (ταμείο επικουρικής ασφάλισης των εργαζομένων στην Εθνική). Η διακοπή της χρηματοδότησης από την Εθνική Τράπεζα του Ταμείου Αλληλοβοήθειας προκάλεσε συγκεντρώσεις οργισμένων συνταξιούχων έξω από τα κεντρικά γραφεία της. Η συγκεκριμένη ενέργεια της διοίκησης θεωρήθηκε πολιτικά άκομψη, έχοντας ως αποτέλεσμα την οργή και από πλευράς του αντιπροέδρου της κυβέρνησης. Πάντως οι διαφορετικές απόψεις εντός του Δ.Σ. δημιουργούσαν συνεχείς τριβές καθώς οι εκπρόσωποι του ΤΧΣ όπως και οι ξένοι που μετέχουν σε αυτό δεν αποδέχονταν τις εισηγήσεις του κ. Φραγκιαδάκη σε μια σειρά θεμάτων.
Ταυτόχρονα και κατά διαστήματα είχαν εκδηλωθεί ανοιχτές συγκρούσεις αλλά και συνεχείς αψιμαχίες μεταξύ του κ. Φραγκιαδάκη και του ΤΧΣ. Για παράδειγμα, ο διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής δεν μπορούσε να επιλέξει στελέχη της επιλογής του χωρίς την έγκριση του Ταμείου. Αυτό φάνηκε στην επιλογή του προέδρου της τράπεζας, όπου ο κ. Φραγκιαδάκης συναινούσε και είχε προωθήσει τον κ. Τάκη Θωμόπουλο, τον οποίο το ΤΧΣ εξανάγκασε σε παραίτηση -με την ολοκλήρωση της θητείας του για να διασωθούν τα προσχήματα-, τοποθετώντας στη θέση αυτή τον κ. Κώστα Μιχαηλίδη.
Μια άλλη ανοιχτή σύγκρουση είχε προηγηθεί όταν ο κ. Φραγκιαδάκης επιχείρησε να τοποθετήσει για αναπληρωτή διευθύνοντα σύμβουλο στέλεχος που γνώριζε και εκτιμούσε ο ίδιος από άλλη τράπεζα, με την επιτροπή των υποψηφιοτήτων της τράπεζας (Nomination Committee) να απορρίπτει την επιλογή του. Ο κ. Φραγκιαδάκης επιχείρησε για δεύτερη φορά να τον προωθήσει ως γενικό διευθυντή, για να πέσει και πάλι πάνω στο τείχος της επιτροπής υποψηφιοτήτων και του ΤΧΣ. Λέγεται μάλιστα ότι του πρότειναν να αποδεχθούν το πρόσωπο που όριζε για αναπληρωτή διευθύνοντα σύμβουλο ως διευθυντή της τράπεζας.
Γενικότερα το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας θεωρούσε ότι στην ΕΤΕ υπάρχει ζήτημα εταιρικής διακυβέρνησης και προσωποποιούσε, αδίκως εν μέρει, τα προβλήματα αυτά στον κ. Φραγκιαδάκη.
Δύσκολη σχέση με το ΤΧΣ
Ο κ. Φραγκιαδάκης, Treasurer της ΕΤΕ για πολλά χρόνια, έχοντας άριστες σπουδές στην Αμερική και μια πολύ καλή και διαφανή καριέρα, επελέγη για τη θέση του διευθύνοντα συμβούλου ακριβώς επειδή, λόγω της ειδικότητάς του, θεωρείτο πολύ ικανός στο risk management, το οποίο ο SSM έχει αναγάγει στα βασικά χαρακτηριστικά που πρέπει να διέπουν τους επικεφαλής των τραπεζών.
Παρά το γεγονός ότι ο κ. Φραγκιαδάκης κατάφερε να επιτύχει πολύ καλές επιδόσεις στον τομέα της διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων, που αποτελεί βασική προτεραιότητα, η δύσκολη και προβληματική σχέση με το ΤΧΣ οδήγησε στην παραίτησή του προκειμένου να αποφευχθεί μια ανοιχτή ρήξη στην επικείμενη γενική συνέλευση του Ιουνίου. Να υποχρεωθεί, δηλαδή, δημοσίως το ΤΧΣ, ως μέτοχος του 40% της ΕΤΕ, να άρει την υποστήριξή του στον διευθύνοντα σύμβουλο. Μπροστά στο ενδεχόμενο αυτό ο κ. Φραγκιαδάκης προτίμησε να διαφυλάξει την αξιοπρέπειά του και την επαγγελματική του πορεία παραιτούμενος.
Παράλληλα, κατηγορείτο από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ ότι δεν ήταν πολιτικά ευέλικτος. Αυστηρός, τεχνοκράτης με προσήλωση στο αντικείμενό του και μόνο, ο κ. Φραγκιαδάκης δεν επεδείκνυε την ευελιξία που απαιτούσε η θέση του απέναντι στην κυβέρνηση. Μάλιστα λέγεται ότι κατά τη διάρκεια συσκέψεων που γίνονταν μυστικά στο Μέγαρο Μαξίμου, δεν έδειχνε την πρέπουσα διάθεση συμμόρφωσης στις κυβερνητικές προθέσεις. Στην αγορά φημολογείται ότι η επίδειξη ευελιξίας από την πλευρά του είχε τελικά καμφθεί με υπαινιγμούς για εμπλοκή με τη Δικαιοσύνη.
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Γιάννης Δραγασάκης, ο οποίος είναι ο πολιτικά υπεύθυνος στην κυβέρνηση για τις τράπεζες, συζητώντας με πρόσωπο εμπιστοσύνης του για την κατάσταση που επικρατεί σε αυτές του είχε εξομολογηθεί το εξής: «Αυτός ο Φραγκιαδάκης είναι μεγάλη απογοήτευση». Ο λόγος είναι ότι ο κ. Φραγκιαδάκης, αν και τραπεζίτης καριέρας, βρέθηκε ως αλεξιπτωτιστής στη θέση του Δ.Σ. της Εθνικής. Στη σύγχυση του «επώδυνου συμβιβασμού» του 2015 ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε καταλάβει πλήρως ότι είχε παραδώσει τα κλειδιά των τραπεζών στους δανειστές. Το πρόσωπο που είχε επιλέξει η κυβέρνηση για διευθύνοντα σύμβουλο της ΕΤΕ δέχτηκε την κόκκινη κάρτα του SSM από τη Φρανκφούρτη. Η αντιπροεδρία, σοκαρισμένη από την ψυχρολουσία και υπό τον πανικό του διασυρμού μιας δεύτερης απόρριψης, αναζήτησε ένα πρόσωπο που θα μπορούσε να περάσει τις εξετάσεις του SSM.
Ωστόσο, στους κόλπους του κυβερνητικού κόμματος δεν υπήρχαν, τότε τουλάχιστον, πρόσωπα με βαριές περγαμηνές στον τραπεζικό χώρο και έξοχες επαγγελματικές επιδόσεις. Μπροστά στο αδιέξοδο ο συνδικαλιστής του ΣΥΡΙΖΑ στην Εθνική Τράπεζα και μέλος του τομέα χρηματοοικονομικών του ΣΥΡΙΖΑ κ. Ζώης Πεπές πρότεινε στον κ. Δραγασάκη την επιλογή Φραγκιαδάκη, τον οποίο γνώριζε από χρόνια, αφού εργάζονταν και οι δύο για την Εθνική. Η αντιπροεδρία μπροστά στον πανικό να υπερβεί την κρίση με μια νέα επιλογή πιάστηκε σαν τον ναυαγό στη σανίδα και πρότεινε τον κ. Φραγκιαδάκη. Τότε στον ΣΥΡΙΖΑ δεν ήξεραν ούτε ότι ο κ. Φραγκιαδάκης ήταν ένας άνθρωπος χωρίς έντονα ή τουλάχιστον σαφώς καθορισμένες πολιτικές προτιμήσεις, ούτε πολύ περισσότερο ότι γνώριζε τον κ. Κυριάκο Μητσοτάκη από τα χρόνια που είχαν περάσει μαζί στο Κολλέγιο.
«Μη πολιτικά ευέλικτος»
Μετά την ανάδειξη του κ. Φραγκιαδάκη στον θώκο του διευθύνοντoς συμβούλου, ο κ. Πεπές προσελήφθη στην τράπεζα ως σύμβουλος διοίκησης ανθρωπίνου δυναμικού. Ο κ. Φραγκιαδάκης όμως, όπως είπαμε, δεν ήταν πολιτικά ευέλικτος. Οταν ένα πρόγραμμα εθελουσίας δεν πέτυχε τους στόχους του, μια άλλη κυρία, με εξειδίκευση στη διαχείριση ανθρωπίνων πόρων, προσελήφθη στην τράπεζα με ίδιες ακριβώς αρμοδιότητες με τον κ. Πεπέ, ο οποίος υποχρεώθηκε σε παραίτηση.
Από εκείνη τη στιγμή όλες οι γέφυρες επικοινωνίας μεταξύ διοίκησης της Εθνικής και αντιπροεδρίας κόπηκαν βίαια, ενώ οι διαθέσεις της αντιπροεδρίας για τη διοίκηση της Εθνικής κάθε άλλο παρά καλές ήταν (έχοντας την κυβέρνηση αλλά και τους ξένους που μετέχουν στη διοίκηση του ΤΧΣ εναντίον του και μετά τις εξελίξεις με την Εθνική Ασφαλιστική και τη θυγατρική στη Ρουμανία, κανείς στο Ταμείο δεν έλεγε καλή κουβέντα). Για να αποφευχθεί η ρήξη στη γενική συνέλευση, ο κ. Φραγκιαδάκης υπέβαλε την περασμένη Παρασκευή παραίτησή του.
Το ΤΧΣ ελέγχει το 40% της ΕΤΕ, αλλά ταυτόχρονα, ως οργανισμός κοινός, Δημοσίου και δανειστών, έχει παράσχει την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου στις τράπεζες κατά τη διάρκεια των ανακεφαλαιοποιήσεων. Στο πλαίσιο αυτής της συμφωνίας το Ταμείο, στο οποίο συμμετέχει το Δημόσιο αλλά διοικείται από τους ξένους, έχει ισχυρό παρεμβατικό ρόλο στις τράπεζες, ανεξαρτήτως του μετοχικού ποσοστού που ελέγχει άμεσα. Σε κάθε περίπτωση η υπόθεση Φραγκιαδάκη δείχνει ότι το Ταμείο σκοπεύει να ασκήσει τα δικαιώματά του και είναι πολύ πιθανό η συγκεκριμένη εξέλιξη να σηματοδοτεί έναν ευρύτερο κύκλο επιλεκτικών αλλαγών.