Στη Βουλή κατατέθηκαν οι πολυαναμενόμενες αλλαγές στον Νόμο που διέπει το Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΤΧΣ), η ψήφιση των οποίων θα «ξεκλειδώσει» εξελίξεις στο εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα, με πρώτη την διαδικασία επανιδιωτικοποίησης της Τράπεζας Πειραιώς.
Ειδικότερα, λίγες ημέρες μετά το «πράσινο φως» που έδωσε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και ενόσω πυκνώνουν οι πληροφορίες που θέλουν τη διοίκηση της Πειραιώς να προετοιμάζει αύξηση μετοχικού κεφαλαίου εντός του μήνα, η κυβέρνηση έφερε στην Βουλή τις αλλαγές στον Νόμο που επιτρέπουν, καταρχάς, τη συμμετοχή του Ταμείου στις ΑΜΚ. Όπως επισημαίνεται «η συμμετοχή του Ταμείου στις αυξήσεις κεφαλαίου που πραγματοποιούνται από πιστωτικά ιδρύματα ή σε περίπτωση εταιρικού μετασχηματισμού τους ή ομιλικής αναδιάρθρωσής τους από τις μητρικές εταιρείες ή τα πιστωτικά ιδρύματα που συνεχίζουν τις τραπεζικές δραστηριότητες του ομίλου επιτρέπεται υπό την προϋπόθεση, ότι αυτές οι αυξήσεις δεν συνιστούν κεφαλαιακή ενίσχυση και πραγματοποιούνται από κοινού με συμμετοχή ιδιωτών, η οποία έχει πραγματική οικονομική σημασία, και οι οποίοι συμμετέχουν υπό τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις και, ως εκ τούτου, με το ίδιο επίπεδο κινδύνου και πλεονεκτημάτων (συναλλαγή «pari passu»)».
Όσον αφορά στη διάθεση των μετοχών, αυτή μπορεί να γίνει τμηματικά ή άπαξ, κατά την κρίση του Ταμείου, υπό την προϋπόθεση ότι οι μετοχές διατίθενται εντός πέντε ετών, ενώ οι επενδυτές μπορούν να επιλεγούν είτε μέσω ανοιχτού διαγωνισμού, με χρηματιστηριακές εντολές, δημόσια προσφορά με αντάλλαγμα μετρητών και book building.
Πιο αναλυτικά, οι αλλαγές έχουν ως εξής:
Ο σκοπός του Ταμείου
α) Παρέχει κεφαλαιακή ενίσχυση στα πιστωτικά ιδρύματα, σε συμμόρφωση με τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τις κρατικές ενισχύσεις.
β) Παρακολουθεί και αξιολογεί, για τα πιστωτικά ιδρύματα που έχουν λάβει κεφαλαιακή ενίσχυση από το Ταμείο, το βαθμό συμμόρφωσης με τα σχέδια αναδιάρθρωσής τους, διασφαλίζοντας παράλληλα την επιχειρησιακή τους αυτονομία. Το Ταμείο διασφαλίζει τη, με όρους αγοράς λειτουργία τους με τρόπο ώστε να προάγεται η κατά διαφανή τρόπο συμμετοχή ιδιωτών στο κεφάλαιο τους και να τηρούνται οι περί κρατικών ενισχύσεων κανόνες.
γ) Ασκεί τα δικαιώματα του μετόχου που απορρέουν από τη συμμετοχή του στα πιστωτικά ιδρύματα που έχουν λάβει κεφαλαιακή ενίσχυση.
δ) Διαθέτει μέρος ή το σύνολο των χρηματοπιστωτικών μέσων που έχουν εκδοθεί από τα πιστωτικά ιδρύματα στα οποία συμμετέχει.
ε) Χορηγεί δάνειο προς το Ταμείο Εγγύησης Καταθέσεων και Επενδύσεων (ΤΕΚΕ) για σκοπούς εξυγίανσης.
στ) Διευκολύνει τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων των πιστωτικών ιδρυμάτων.
ζ) Συνάπτει συμφωνίες – πλαίσιο ή τροποποιεί συμφωνίες – πλαίσιο για τη ρύθμιση των σχέσεών του με όλα τα πιστωτικά ιδρύματα τα οποία λαμβάνουν ή έχουν λάβει χρηματοδοτική διευκόλυνση από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας (ΕΤΧΣ) και τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας (ΕΜΣ) προκειμένου να εξασφαλισθεί η εφαρμογή των σκοπών και των δικαιωμάτων του, συμπεριλαμβανομένων των ειδικών δικαιωμάτων του άρθρου 10, για όσο χρόνο το Ταμείο κατέχει μετοχές ή άλλα κεφαλαιακά μέσα που προέρχονται από κεφαλαιακή ενίσχυση ή παρακολουθεί το σχέδιο αναδιάρθρωσης των ανωτέρω πιστωτικών ιδρυμάτων.
η) Ασκεί τα δικαιώματα του μετόχου που απορρέουν από τη μεταβίβαση σε αυτό των κοινών μετοχών ή συνεταιριστικών μερίδων πιστωτικών ιδρυμάτων, όπως τα δικαιώματα αυτά ορίζονται στον παρόντα νόμο και στις συμφωνίες – πλαίσιο της προηγούμενης περίπτωσης ζ’, σε συμμόρφωση με τους κανόνες για τη χρηστή διαχείριση της περιουσίας του Ταμείου και με τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης περί κρατικών ενισχύσεων και ανταγωνισμού. Η προηγούμενη περίπτωση ζ’ εφαρμόζεται αναλόγως και για τις μετοχές ή μερίδες της παρούσας.
θ) Ασκεί τα δικαιώματα ψήφου που απορρέουν από τη συμμετοχή Φορέων της Γενικής Κυβέρνησης στο μετοχικό κεφάλαιο πιστωτικών ιδρυμάτων, η άσκηση των οποίων έχει ανατεθεί σε αυτό είτε δυνάμει νομοθετικής ή κατ` εξουσιοδότηση κανονιστικής διάταξης είτε δυνάμει σχετικής απόφασης του εκάστοτε αρμόδιου οργάνου διοίκησης των εν λόγω Φορέων, σύμφωνα με τον παρόντα νόμο και ειδικές συμφωνίες που συνάπτει με τους ανωτέρω Φορείς για το σκοπό αυτόν.
ι) Ασκεί τα δικαιώματα του παρόντος σε απορροφώσα ή διασπώμενη εταιρεία που προέκυψε λόγω εταιρικού μετασχηματισμού του ν. 4601/2019 (Α’ 44) του πιστωτικού ιδρύματος στο οποίο παρείχε κεφαλαιακή ενίσχυση, στην οποία μετέχει λόγω του μετασχηματισμού αυτού.
ια) Ασκεί τα δικαιώματα του παρόντος και τα δικαιώματα των συμφωνιών – πλαίσιο στο επωφελούμενο πιστωτικό ίδρυμα που προήλθε από τη μεταβίβαση του τραπεζικού κλάδου στο πλαίσιο μερικής διάσπασης ή απόσχισης κλάδου λόγω εταιρικού μετασχηματισμού του ν. 4601/2019 του πιστωτικού ιδρύματος που έλαβε κεφαλαιακή ενίσχυση από το Ταμείο.
Ρυθμίσεις για τη διάθεση των συμμετοχών του ΤΧΣ
Διάθεση ιδίας συμμετοχής
1. Με απόφαση του Ταμείου καθορίζεται ο τρόπος και η διαδικασία διάθεσης του συνόλου ή μέρους των μετοχών πιστωτικού ιδρύματος που κατέχει το Ταμείο. Η διάθεση μπορεί να γίνει τμηματικά ή άπαξ, κατά την κρίση του Ταμείου, υπό την προϋπόθεση οι μετοχές διατίθενται εντός πέντε (5) ετών από την έναρξη ισχύος του ν. 4340/2015 (Α΄ 134) και σε συμμόρφωση με τους κανόνες των κρατικών ενισχύσεων. Η διάθεση των μετοχών εντός των χρονικών ορίων δεν δύναται να γίνει προς επιχείρηση, η οποία ανήκει άμεσα ή έμμεσα στο κράτος. Με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών κατόπιν εισηγήσεως του Ταμείου, μπορούν να παραταθούν οι προθεσμίες που προβλέπονται στην παρούσα παράγραφο. Προκειμένου να λάβει την ανωτέρω απόφαση το Γενικό Συμβούλιο του Ταμείου λαμβάνει έκθεση από έναν ανεξάρτητο χρηματοοικονομικό σύμβουλο, ο οποίος διαθέτει διεθνώς αναγνωρισμένο κύρος και πείρα σε αντίστοιχα θέματα. Η έκθεση συνοδεύεται από αναλυτικό χρονοδιάγραμμα διάθεσης των μετοχών. Στην έκθεση αιτιολογούνται επαρκώς οι προϋποθέσεις και ο τρόπος διάθεσης των μετοχών καθώς και οι απαραίτητες ενέργειες για την ολοκλήρωση της διαδικασίας και την τήρηση του χρονοδιαγράμματος.
2. Υπό την επιφύλαξη των διατάξεων του ν. 3401/2005, η διάθεση δύναται να πραγματοποιείται με πώληση μετοχών του πιστωτικού ιδρύματος στο κοινό ή σε συγκεκριμένο(ους) επενδυτή(ες) ή ομάδα επενδυτών:
i) μέσω ανοιχτού διαγωνισμού ή μέσω πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος σε επιλεγμένους επενδυτές,
ii) με χρηματιστηριακές εντολές,
iii) με δημόσια προσφορά μετοχών με αντάλλαγμα μετρητών ή με ανταλλαγή άλλων κινητών αξιών και
iv) με τη διαδικασία βιβλίου προσφορών (book building).
3. Το Ταμείο δύναται να μειώνει την συμμετοχή του στα πιστωτικά ιδρύματα μέσω αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου των πιστωτικών ιδρυμάτων, δια της παραίτησης από την άσκηση ή δια της διάθεσης των δικαιωμάτων προτίμησης που του αναλογούν. Οι διατάξεις της παρούσας παραγράφου και της παραγράφου 5 του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται και στις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του κ.ν. 2190/1920.
4. Η τιμή διάθεσης των μετοχών από το Ταμείο στις περιπτώσεις της παρ. 2 και η ελάχιστη τιμή κάλυψης των μετοχών από τους ιδιώτες επενδυτές στις περιπτώσεις της παρ. 3, ορίζονται από το Γενικό Συμβούλιο, με βάση δύο εκθέσεις αποτίμησης που διενεργούνται από δύο ανεξάρτητους χρηματοοικονομικούς συμβούλους με κύρος και εμπειρία σε σχετικά θέματα και ειδικά στην αποτίμηση των πιστωτικών ιδρυμάτων και σύμφωνα με την έκθεση που αναφέρεται στην παρ. 1. Η τιμή διάθεσης ή η τιμή κτήσης που καθορίζεται σύμφωνα με το πρώτο εδάφιο μπορεί να είναι χαμηλότερη από την πιο πρόσφατη τιμή κτήσης των μετοχών από το Ταμείο ή την τρέχουσα χρηματιστηριακή τιμή, εφόσον είναι σύμφωνες με τον σκοπό του Ταμείου και την έκθεση της παρ. 1 και εξ αυτού του λόγου συνιστούν επιμελή διαχείριση της περιουσίας του, του Ταμείου υπαγομένου κατά τα λοιπά στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 1 του άρθρου 405 του Ποινικού Κώδικα (ν. 4619/2019, Α’ 95). Στην περίπτωση πώλησης πακέτων μετοχών από το Ταμείο, ο Υπουργός Οικονομικών λαμβάνει τις σχετικές εκθέσεις και αποτιμήσεις και έχει δικαίωμα αρνησικυρίας, αν η προτεινόμενη τιμή διάθεσης βρίσκεται εκτός του εύρους των αποτιμήσεων αυτών. Οι διατάξεις της παρούσας και της παρ. 5 εφαρμόζονται και στις αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου που πραγματοποιούνται στο πλαίσιο του ν. 4548/2018 (Α’ 104).
5. Σε περίπτωση που μετοχές του πιστωτικού ιδρύματος που κατέχει το Ταμείο, αποκτώνται από συγκεκριμένο επενδυτή ή από ομάδα επενδυτών ή επέλθει μείωση της συμμετοχής του Ταμείου κατά τα αναφερόμενα στην παρ. 3 υπέρ συγκεκριμένου επενδυτή ή ομάδας επενδυτών:
α) Το Ταμείο δύναται να προσκαλεί τους ενδιαφερόμενους επενδυτές να υποβάλουν προσφορές, καθορίζοντας στη σχετική πρόσκληση τη διαδικασία, τις προθεσμίες, το περιεχόμενο των προσφορών και τους λοιπούς όρους υποβολής αυτών, μεταξύ των οποίων και την παροχή από τους ενδιαφερόμενους επενδυτές, σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας κρίνεται αυτό σκόπιμο, απόδειξης ύπαρξης κεφαλαίων και εγγυητικών επιστολών.
β) Το Ταμείο δύναται να συνάπτει συμφωνία μετόχων, εφόσον κρίνει αυτό σκόπιμο, στην οποία καθορίζονται οι σχέσεις μεταξύ του Ταμείου και του επενδυτή ή της ομάδας επενδυτών, καθώς και να προβαίνει στις σχετικές τροποποιήσεις της «συμφωνίας-πλαίσιο» της παρ. 2 του άρθρου 2, που πιθανά έχει συνάψει με το πιστωτικό ίδρυμα. Στο πλαίσιο αυτό, δύναται να προβλέπεται η υποχρέωση των επενδυτών ή του Ταμείου να διατηρήσουν τη συμμετοχή τους για ορισμένο χρονικό διάστημα.
γ) Το Ταμείο δύναται να παρέχει δικαιώματα πρώτης προσφοράς και δικαίωμα πρώτης άρνησης σε επενδυτές που προσδιορίζονται σύμφωνα με τα κριτήρια της περ. δ).
δ) Για την επιλογή του επενδυτή ή της ομάδας επενδυτών λαμβάνονται υπόψη και συνεκτιμώνται κριτήρια αξιολόγησης, όπως ιδίως η εμπειρία του επενδυτή στο αντικείμενο της επιχείρησης και στην αναδιάρθρωση πιστωτικών ιδρυμάτων, η φερεγγυότητα, η δυνατότητα ολοκλήρωσης της συναλλαγής και το προσφερόμενο τίμημα. Τα κριτήρια αξιολόγησης που εφαρμόζονται σε κάθε διαδικασία κοινοποιούνται στους υποψήφιους επενδυτές πριν την υποβολή δεσμευτικής προσφοράς εκ μέρους τους.
6. Με Πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου καθορίζεται η μεθοδολογία της ανταλλαγής παραστατικών τίτλων δικαιωμάτων που έχουν εκδοθεί σε περίπτωση αύξησης της ονομαστικής αξίας της μετοχής με μείωση του συνολικού αριθμού των παλαιών μετοχών (reverse split), διάσπασης των παλαιών μετοχών με αναλογία που θα αποφασισθεί από το πιστωτικό ίδρυμα, και προσαρμογής της ονομαστικής αξίας της νέας μετοχής (split), καθώς και αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου χωρίς κατάργηση του δικαιώματος προτίμησης των παλαιών μετόχων. Στην περίπτωση αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου χωρίς κατάργηση του δικαιώματος προτίμησης η προσαρμογή μπορεί να γίνει μόνο στην τιμή εξάσκησης των δικαιωμάτων που ενσωματώνονται στους παραστατικούς τίτλους. Η προσαρμογή μπορεί να γίνει μέχρι του ποσού που αναλογεί στα έσοδα του Ταμείου από την πώληση των δικαιωμάτων προτίμησης και πραγματοποιείται μετά την πώληση. Η ως άνω απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου καθορίζει και κάθε άλλη λεπτομέρεια για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου.
7. Το Ταμείο δύναται σε σχέση με αποφασιζόμενες αυξήσεις κεφαλαίου:
α) να ασκεί μέρος ή το σύνολο των δικαιωμάτων προτίμησης που του αναλογούν ή
β) να εγγράφεται μέχρι του υφιστάμενου ποσοστού συμμετοχής του σε διάθεση μετοχών ή άλλων τίτλων ιδιοκτησίας από αυξήσεις κεφαλαίου που πραγματοποιούνται κατά οποιονδήποτε τρόπο (συμπεριλαμβανομένων αυξήσεων κεφαλαίου με περιορισμό ή αποκλεισμό του δικαιώματος προτίμησης) ή
γ) σε περίπτωση εταιρικού μετασχηματισμού του πιστωτικού ιδρύματος στο οποίο μετέχει ή ομιλικής αναδιάρθρωσης, να συμμετέχει μέχρι του υφιστάμενου ποσοστού συμμετοχής του στην έκδοση νέων μετοχών ή άλλων τίτλων ιδιοκτησίας από τη μητρική εταιρεία ήτο πιστωτικό ίδρυμα που συνεχίζει τις τραπεζικές δραστηριότητες του ομίλου, κατά περίπτωση ή
δ) να συμμετέχει σε μία ή περισσότερες κατανομές αδιάθετων μετοχών ή άλλων τίτλων ιδιοκτησίας που προκύπτουν από αύξηση κεφαλαίου ή εκδόσεις άλλων τίτλων ιδιοκτησίας, εφόσον προβλέπονται τέτοιες. Η συμμετοχή του Ταμείου στις ως άνω αυξήσεις κεφαλαίου, οι οποίες πραγματοποιούνται από πιστωτικά ιδρύματα ή σε περίπτωση εταιρικού μετασχηματισμού τους ή ομιλικής αναδιάρθρωσής τους από τις μητρικές εταιρείες ή τα πιστωτικά ιδρύματα που συνεχίζουν τις τραπεζικές δραστηριότητες του ομίλου, στο πλαίσιο του ν. 4548/2018 , επιτρέπεται υπό την προϋπόθεση, ότι αυτές οι αυξήσεις:
αα) δεν συνιστούν κεφαλαιακή ενίσχυση και
ββ) πραγματοποιούνται από κοινού με συμμετοχή ιδιωτών, η οποία έχει πραγματική οικονομική σημασία, και οι οποίοι συμμετέχουν υπό τους ίδιους όρους και προϋποθέσεις και, ως εκ τούτου, με το ίδιο επίπεδο κινδύνου και πλεονεκτημάτων (συναλλαγή «pari passu»). Σε κάθε περίπτωση το Ταμείο δύναται κατά την κρίση του, με απόφαση του Γενικού Συμβουλίου, να ασκεί τα ειδικά δικαιώματα αρνησικυρίας, προκειμένου να αποτραπεί η έκδοση μετοχών ή άλλων τίτλων ιδιοκτησίας από τα πιστωτικά ιδρύματα στα οποία διατηρεί συμμετοχή ή, σε περίπτωση που αυτά έχουν πραγματοποιήσει εταιρικό μετασχηματισμό ή ομιλική αναδιάρθρωση, το πιστωτικό ίδρυμα που συνεχίζει τις τραπεζικές δραστηριότητες του ομίλου ή τις μητρικές εταιρείες πιστωτικών ιδρυμάτων, εφόσον η έκδοση πρόκειται να λάβει χώρα με περιορισμό ή αποκλεισμό των δικαιωμάτων προτιμήσεως των υφισταμένων κατόχων μετοχών ή άλλων τίτλων ιδιοκτησίας. Η κατά το δεύτερο εδάφιο άσκηση των ειδικών δικαιωμάτων αρνησικυρίας του Ταμείου στην έκδοση μετοχών ή άλλων τίτλων ιδιοκτησίας χωρίς δικαίωμα προτίμησης των υφισταμένων κατόχων μετοχών ή άλλων τίτλων ιδιοκτησίας δεν συνεπάγεται υποχρέωση του Ταμείου να ασκήσει εν όλω ή εν μέρει το δικαίωμα προτίμησης σε περίπτωση που ακολούθως ληφθεί απόφαση για την πραγματοποίηση αύξησης κεφαλαίου με άσκηση των δικαιωμάτων προτίμησης των υφισταμένων μετόχων.
8. Κατά την εφαρμογή της παρ. 7:
α) Η συμμετοχή του Ταμείου πραγματοποιείται με απόφαση του Γενικού Συμβουλίου, η οποία λαμβάνεται μετά από έκθεση δύο ανεξάρτητων χρηματοοικονομικών συμβούλων, οι οποίοι επιβεβαιώνουν ότι η σκοπούμενη συμμετοχή στην έκδοση νέων μετοχών ή άλλων τίτλων ιδιοκτησίας συμβάλλει στη διατήρηση, προστασία ή βελτίωση της αξίας της υφιστάμενης συμμετοχής του Ταμείου στο κεφάλαιο του εκδότη ή των προοπτικών αποεπένδυσης από αυτή, λαμβανομένων υπόψη των συνθηκών που επικρατούν στην αγορά και των προοπτικών του επιχειρησιακού σχεδίου του εν λόγω πιστωτικού ιδρύματος κατά τον χρόνο λήψης της απόφασης του πιστωτικού ιδρύματος για αύξηση μετοχικού κεφαλαίου ή για έκδοση άλλων τίτλων ιδιοκτησίας.
β) Η εγγραφή, κάλυψη και ανάληψη των μετοχών ή άλλων τίτλων ιδιοκτησίας από το Ταμείο γίνεται σε τιμή κτήσεως όχι υψηλότερη και υπό όρους όχι επαχθέστερους απ’ ό,τι ισχύει για τους λοιπούς μετόχους του εκδότη, χωρίς να επηρεάζονται υφιστάμενα δικαιώματα του Ταμείου που απορρέουν από τις συμφωνίες-πλαίσιο.
γ) Η χρηματοδότηση της κάλυψης και ανάληψης των νέων μετοχών ή άλλων τίτλων ιδιοκτησίας γίνεται αποκλειστικά από διαθέσιμα του Ταμείου ή από επανεπένδυση ποσών που προέκυψαν μετά από προηγούμενη διάθεση στοιχείων ενεργητικού.
δ) Οι νέες μετοχές ή άλλοι τίτλοι ιδιοκτησίας που αποκτώνται με τη διαδικασία της παρούσας παρέχουν στο Ταμείο πλήρη μετοχικά ή ιδιοκτησιακά δικαιώματα, περιλαμβανομένων των δικαιωμάτων ψήφου, αλλά δεν παρέχουν τα ειδικά δικαιώματα του άρθρου 10 ούτε προσμετρώνται για την εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 16Γ και τον προσδιορισμό της διάρκειας και των λοιπών όρων των αντίστοιχων συμφωνιών πλαίσιο που προβλέπονται στην παρ. 4 του άρθρου 6. Σε περίπτωση μερικής εκποιήσεως της συμμετοχής του Ταμείου, οι κοινές μετοχές ή άλλοι τίτλοι ιδιοκτησίας που αποκτήθηκαν με τη διαδικασία της παρούσας λογίζεται ότι εκποιούνται πρώτες μεταξύ των τίτλων ιδιοκτησίας της ίδιας κατηγορίας (κατά την αρχή «οι τελευταίες κατά σειρά κτήσεως, πρώτες κατά την εκποίηση» / ”last in, first out”), έτσι ώστε να διασφαλίζεται ότι τα ειδικά δικαιώματα του Ταμείου που προβλέπονται στο άρθρο 10 διατηρούνται στο ακέραιο για όσο χρόνο αυτό διατηρεί συμμετοχή στο εν λόγω πιστωτικό ίδρυμα».
Διαβάστε ακόμα:
Επιστρεπτέα Προκαταβολή 6: Νέες πληρωμές 122 εκατ. ευρώ
Ποιος δισεκατομμυριούχος «ξεφορτώθηκε» 1,8 εκατ. μετοχές Tesla και γιατί