Του Αλέξανδρου Κασιμάτη
Ξεκίνησαν τα πρώτα στάδια των stress tests για τις ελληνικές τράπεζες. Οι παραδοχές που ανακοινώθηκαν από την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (European Banking Authority – ΕBA) έγιναν δεκτές από τις τράπεζες με συγκρατημένη αισιοδοξία, καθώς είναι ευνοϊκότερες ως προς τους όρους των τεστ του 2015, με εξαίρεση την πτώση στις τιμές των ακινήτων, όπου στο δυσμενές σενάριο εκτιμάται ότι η σωρευτική μείωση την τριετία 2018-2020 θα είναι 17,6% για τις κατοικίες και 17,4% για τα εμπορικά ακίνητα.
Το σύνολο των ακινήτων στα τραπεζικά χαρτοφυλάκια των δανείων σε καθυστέρηση υπολογίζεται περίπου σε 50 δισ. ευρώ, ενώ ο υπολογισμός της απομείωσης κατά 17,5% δεν θα γίνει σε απόλυτο μέγεθος αλλά θα βασιστεί σε παραμετρικά μοντέλα. Οι τράπεζες με τους συμβούλους τους, βάσει των παραδοχών της ΕΒΑ, τρέχουν τα μοντέλα εξομοίωσης προσπαθώντας να ανιχνεύσουν τα αποτελέσματα. Σε κάθε περίπτωση, δεν πρόκειται για εύκολη διαδικασία, ωστόσο δεν υπάρχει και η αίσθηση ότι μπροστά από τις τράπεζες τοποθετήθηκε ένα ανυπέρβλητο εμπόδιο. Πολύ περισσότερο από τη στιγμή που οι ελληνικές τράπεζες μπαίνουν στη δοκιμασία έχοντας σύμμαχο τους ισχυρούς δείκτες κεφαλαιακής επάρκειας που κυμαίνονται μεταξύ 15% και 18%. Ωστόσο, η ασφάλεια των υψηλών κεφαλαιακών δεικτών θα ψαλιδιστεί, καθώς από τα τα tests θα αφαιρεθούν αφενός το αποτέλεσμα του ελέγχου στα κόκκινα δάνεια (ΤAR) και αφετέρου το 30% από το σύνολο των επιπτώσεων του IFRS 9.
Ενα ιδιαίτερα σημαντικό ζήτημα, από το οποίο θα εξαρτηθούν πολλά, είναι η στάση που θα επιδείξουν έναντι των τραπεζών οι εποπτικές αρχές. Η ΕΚΤ επιδιώκει στη διαδικασία των stress tests να έχει τη συναίνεση του ΔΝΤ. Ολα δείχνουν λοιπόν ότι το Ταμείο θα έχει ρόλο στο σχέδιο για την Ελλάδα μετά τον Αύγουστο που λήγει το πρόγραμμα. Το ΔΝΤ με τη στάση του χρειάζεται να περάσει στις αγορές το μήνυμα ότι αποδέχεται το αποτέλεσμα των ευρωπαϊκών stress tests. Αν τα αποτελέσματα της δοκιμασίας είναι θετικά και το Ταμείο μετά τη δημοσιοποίησή τους αναφέρει και πάλι σε έκθεσή του την ανάγκη ανακεφαλαιοποίησης των ελληνικών τραπεζών, η αμφιβολία θα επιστρέψει. Αν όμως το Ταμείο δεν εκδηλώσει διαθέσεις αμφισβήτησης, τότε ΕΚΤ και ΔΝΤ θα είναι στο ίδιο μήκος κύματος και η ισορροπία θα διευκολύνει την πορεία προς τις αγορές. Ενα άλλο κρίσιμο σημείο για τις τράπεζες είναι ότι η επίδοσή τους στα stress tests πρέπει να είναι καθαρή. Δηλαδή να μην κινείται ελάχιστα πάνω από το όριο των απαιτούμενων κεφαλαίων, γιατί σε μια τέτοια περίπτωση οι επενδυτές θα θεωρήσουν ότι οι εποπτικές αρχές θα ζητήσουν σε μερικούς μήνες αύξηση κεφαλαίου.
Οι τράπεζες ξεκινούν τα stress tests την επόμενη εβδομάδα και θα πληροφορηθούν τα αποτελέσματα στις 17-18 Απριλίου, όταν οι διοικήσεις τους θα μεταβούν στη Φρανκφούρτη, όπου ξεχωριστά η καθεμία θα ενημερωθεί για τις επιδόσεις της τράπεζάς της. Οι επίσημες ανακοινώσεις θα γίνουν στις αρχές Μαΐου και οπωσδήποτε νωρίτερα από το ECOFIN, που είναι προγραμματισμένο για τις 22 Μαΐου.
Η διαχείριση της κατάστασης μετά τα stress tests είναι αποκλειστικό προνόμιο του επόπτη. Το πιθανότερο σενάριο, σε περίπτωση που δεν είναι ικανοποιητικά τα αποτελέσματα, είναι με την κλειστή ενημέρωση στις 17-18 Απριλίου να ξεκινήσει και το χρονικό περιθώριο των δύο μηνών για την υποβολή επιχειρησιακού σχεδίου για την κάλυψη των κεφαλαιακών αναγκών. Αν οι ανάγκες είναι περιορισμένες, τότε τα σχέδια μπορεί να προβλέπουν την πώληση περιουσιακών στοιχείων ή και δανείων. Αυτός είναι ένας επιπρόσθετος λόγος που οι τραπεζίτες το τελευταίο διάστημα κίνησαν τις διαδικασίες για την πώληση πακέτων κόκκινων δανείων ώστε να είναι ώριμες προς τα τέλη του πρώτου εξαμήνου.
Να σημειωθεί ότι οι εποπτικές αρχές δεν έχουν δείξει διάθεση να δοθεί χρόνος προσαρμογής στις τράπεζες. Αντιθέτως, έχουν ταχθεί υπέρ των άμεσων και δραστικών λύσεων.
Στο πλαίσιο μάλιστα της εξόδου από το πρόγραμμα, είναι πιθανό να υπάρξουν -υπό προϋποθέσεις- περιορισμένα περιθώρια πολιτικής διαπραγμάτευσης. Τα ελληνικά stress tests πραγματοποιούνται ταχύτερα από την υπόλοιπη Ευρωζώνη προκειμένου να είναι διαθέσιμη η ομπρέλα των κεφαλαίων του προγράμματος και τα αποτελέσματά τους θα δημοσιοποιηθούν αρχές Μαΐου, ενώ τα αντίστοιχα των ευρωπαϊκών τραπεζών στις 2 Νοεμβρίου.