Μια τεράστια δεξαμενή χρηματοδότησης που θα απορροφήσει κοινοτικούς πόρους ύψους 100 δισ. ευρώ για τις χώρες της Ε.Ε. αναμένεται να δημιουργηθεί και θα αφορά θέματα στέγασης μέχρι το 2030.
Ετσι, και οι ελληνικές τράπεζες προετοιμάζονται πυρετωδώς προς αυτή την κατεύθυνση αναζητώντας τρόπους μόχλευσης κεφαλαίων ώστε να καλύψουν τις μεγάλες ανάγκες που θα δημιουργήσει η ευρωπαϊκή κοινή στεγαστική πολιτική.
Η επανεκλεγμένη πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν έχει δημοσιοποιήσει τις προθέσεις της δηλώνοντας πως η στέγαση είναι θέμα προτεραιότητας για τη νέα Επιτροπή. Μεταξύ άλλων μέτρων, δεσμεύτηκε να διορίσει τον πρώτο επίτροπο της Ε.Ε. για τη Στέγαση και να παρουσιάσει ένα σχέδιο για την ενίσχυση των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στην κατασκευή κατοικιών σε όλες τις χώρες-μέλη.
Πιο συγκεκριμένα, η αλλαγή αυτή που με τον έναν ή τον άλλον τρόπο θα αγγίξει όλες τις χώρες της Ε.Ε. προβλέπει εκτός από την ύπαρξη επιτρόπου αρμόδιου για τη στέγαση:
■ Τη δημιουργία Ευρωπαϊκού Σχεδίου Προσιτής Στέγασης.
■ Τη δημιουργία μιας επενδυτικής πλατφόρμας για οικονομικά προσιτή και βιώσιμη στέγαση.
■ Να αναθεωρηθούν οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις.
■ Να δημιουργηθεί χώρος διπλασιασμού των επενδύσεων συνοχής.
Οι τιμές των κατοικιών και τα ενοίκια ανεβαίνουν στα ύψη. Η χώρα μας βιώνει ίσως με τον χειρότερο τρόπο την άνοδο των τιμών στη στέγαση, ενώ ο τουρισμός και η… βιομηχανία του Airbnb έχουν εκτoξεύσει στα ύψη τα ενοίκια των δυσεύρετων κατοικιών.
Οι πολίτες της Ε.Ε. αγωνίζονται να βρουν οικονομικά προσιτά σπίτια ενώ συγχρόνως η αναθεωρημένη Eυρωπαϊκή Oδηγία για την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων (ΕPBD) αυξάνει και θα αυξήσει πολύ σημαντικά το κόστος ανακαίνισης στο πλαίσιο της κλιματικής αλλαγής.
Το πώς θα εφαρμοστεί η Κοινοτική Οδηγία σε κάθε χώρα είναι ένα ζητούμενο. Ωστόσο, πρέπει να θεωρείται βέβαιο πως αυτή θα απελευθερώσει κοινοτικά κονδύλια και θα θέτει περιορισμούς που η κάθε χώρα θα εφαρμόσει με βάση τα δικά της δεδομένα.
Την ίδια στιγμή ο SSM βάζει ενεργειακούς φραγμούς στη χορήγηση δανείων και ζητά μέσα από τα κλιματικά stress tests να υπολογιστεί η αξία των ακινήτων για όλη τη διάρκεια ζωής των δανείων.
Η λύση
Η κυρία Φον ντερ Λάιεν στις προεκλογικές ομιλίες της πρότεινε την αναθεώρηση των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις προκειμένου να διευκολυνθούν οι χώρες-μέλη για την κατασκευή κατοικιών. Επί του παρόντος, τα μέλη της Ε.Ε. μπορούν να χρησιμοποιήσουν δημόσιους πόρους για να χτίσουν οικονομικά προσιτές κατοικίες για άτομα που δεν μπορούν να αγοράσουν στις τιμές της αγοράς. Ωστόσο, αυξανόμενος αριθμός εθνικών κυβερνήσεων υποστηρίζει ότι η κρίση επηρεάζει πλέον τα νοικοκυριά μεσαίου εισοδήματος.
Το πρόγραμμα που θα δημιουργηθεί θα προτείνει -λένε όσοι γνωρίζουν- τον διπλασιασμό της λεγόμενης χρηματοδότησης συνοχής των χωρών της Ε.Ε. που προορίζεται για οικονομικά προσιτή στέγαση με κονδύλια και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Οπως προβλέπει η Κοινοτική Οδηγία, οι χώρες-μέλη οφείλουν να δημιουργήσουν ένα εθνικό σχέδιο για τη μείωση της εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα. Ωστόσο, τα κτίρια με τις χειρότερες επιδόσεις αποτελούν το 43% του κτιριακού αποθέματος με τη χαμηλότερη ενεργειακή απόδοση και αυτά θα πρέπει να ανακαινιστούν κατά προτεραιότητα. Για τα κτίρια κατοικιών οι χώρες-μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι τουλάχιστον το 55% της βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης επιτυγχάνεται μέσω της ανακαίνισης των κτιρίων κατοικιών με τις χειρότερες επιδόσεις, για τα οποία συνήθως οι ανακαινίσεις είναι αποτελεσματικές με βάση το κόστος.
Κλειδί στις ανακαινίσεις θα αποτελέσουν τα ενεργειακά πιστοποιητικά, που για να γίνουν σαφέστερα θα υπάρχει ένα κοινό υπόδειγμα σε όλες τις χώρες-μέλη με έναν αριθμό δεικτών για την ενέργεια και τις εκπομπές του θερμοκηπίου, ενώ προαιρετικά θα μπορούν να περιέχουν δείκτες για τα σημεία φόρτισης ηλεκτρικών αυτοκινήτων ή την παρουσία σταθερών σημείων ελέγχου της ποιότητας αέρα στους εσωτερικούς χώρους.
Μια πηγή χρηματοδότησης αποτελεί το νέο Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα (Social Climate Fund) που για την περίοδο 2026-2032 θα μπορεί να κινητοποιήσει 86,7 δισ. ευρώ για την ενίσχυση ευάλωτων νοικοκυριών και μικροεπιχειρήσεων, με τις ενεργειακές ανακαινίσεις να αποτελούν ένα από τα δύο βασικά πεδία των έργων που θα χρηματοδοτεί.
Η χώρα μας προέρχεται από μια μεγάλη κρίση που δημιούργησε πλήθος ευάλωτων συμπολιτών, αλλά και χαμηλά κατά κεφαλήν εισοδήματα. Ετσι, λοιπόν, ενώ άλλες χώρες, όπως η Ισπανία, ενίσχυσαν προγράμματα τύπου «Εξοικονομώ», εδώ τα προγράμματα αυτά δόθηκαν με οικονομικά κριτήρια, αλλά και με σημαντική συμμετοχή. Παράλληλα διατέθηκαν σημαντικά κονδύλια για την εξεύρεση στέγης με τα προγράμματα «Σπίτι μου», που δεν αφορούν νεόδμητες κατ’ ανάγκη κατοικίες, μάλλον το αντίθετο.
Στην Ιταλία έχει ξεκινήσει έντονα η συζήτηση για πλήρη επιδότηση στην ανακαίνιση των κατοικιών. Οι κανονισμοί της ΕΚΤ απαιτούν «οι τράπεζες να αξιολογούν αν εκτίθενται -ή θα εκτεθούν- σε σημαντικούς κινδύνους σε σχέση με το κλίμα και αυτό να αποτελεί αντικείμενο προβλέψεων». Το γεγονός αυτό μοιραία αυξάνει το κόστος για τη λειτουργία των τραπεζών, το οποίο μετακυλίεται στους δανειολήπτες.
Η χρηματοδότηση
Χρηματοοικονομικοί κύκλοι επισημαίνουν πως τα ενήμερα στεγαστικά δάνεια στη χώρα είναι 26 δισ. ευρώ. Αναζητούν λοιπόν τους τρόπους εκμετάλλευσης των κοινοτικών κονδυλίων, τα οποία θα είναι σημαντικά και πρέπει να απορροφηθούν με σκοπό:
■ Να λύσει θέματα στέγασης τα οποία μπορούν να ξεσηκώσουν κοινωνικά ζητήματα.
■ Να αναβαθμίσει τα ρυπογόνα ακίνητα μέσω δανείων με ευνοϊκούς όρους.
Η κοινή στεγαστική πολιτική της Ε.Ε. θα αποτελέσει κρίσιμο ζήτημα σύντομα για το υπουργείο Οικονομικών. Ηδη συμβουλευτικές εταιρείες μελετούν τις παραμέτρους αυτές για λογαριασμό των τραπεζών και σημειώνουν τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να κινηθεί το Ελληνικό Δημόσιο στην απορρόφηση αυτών των κονδυλίων. Προτάσεις οι οποίες θα μελετηθούν είναι κίνητρα φορολογικά και άλλα προκειμένου να δημιουργηθούν όροι ευνοϊκοί για τη χρηματοδότηση της στέγασης μαζί με τις πρωτοβουλίες της Ε.Ε. Επίσης, οι συμβουλευτικές εταιρείες μελετούν όσα έχουν γίνει αντιστοίχως για να λυθεί το πρόγραμμα στέγασης και εκτός Ευρώπης, με κυρίαρχες τις πρακτικές των τιτλοποιήσεων στις ΗΠΑ. Κύκλοι της αγοράς, δε, σημειώνουν πως δεν μπορούν να αποκλειστούν πρακτικές μόχλευσης στεγαστικών δανείων για την έκδοση ομολογιακών τίτλων μέσα από τους οποίους θα μπορέσει να υλοποιηθεί η στήριξη για την αναβάθμιση κατοικιών με ευνοϊκούς όρους για τους δανειολήπτες και το Δημόσιο.
Διαβάστε ακόμη
Εξωδικαστικός: 2 στους 3 ευάλωτους οφειλέτες βρίσκουν λύση
Appodixi: Ραντεβού τον Σεπτέμβριο για τα bonus σε όσους «έπιασαν» φοροφυγάδες
Ρεύμα: Σε επίπεδα «ηλεκτροσόκ» ξανά οι τιμές με 145 ευρώ/MWh
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ