Στη Γενική Συνέλευση της Ένωσης Συνεταιριστικών Τραπεζών Ελλάδος παραβρέθηκε η Υποδιοικήτρια της Τράπεζας της Ελλάδος Χριστίνα Παπακωνσταντίνου, η οποία μίλησε για τους κλυδωνισμούς του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, οι οποίοι άλλαξαν το τοπίο στην τραπεζική αγορά. Σύμφωνα με την κα. Παπακωνσταντίνου, είναι αναγκαίο συνεπώς να ενταθεί η προσπάθεια για να αντιμετωπιστεί αποφασιστικά το ζήτημα των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (NPEs), καθώς και για να ενισχυθούν οι προσπάθειες βελτίωσης των λειτουργιών διαχείρισης κινδύνων και η εταιρική διακυβέρνηση
Αναλυτικά η ομιλία
Σας ευχαριστώ ιδιαίτερα για την πρόσκληση να απευθυνθώ στη Γενική Συνέλευση της Ένωσης Συνεταιριστικών Τραπεζών Ελλάδος.
Ο κλάδος των συνεταιριστικών τραπεζών, όπως και το σύνολο του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, αντιμετώπισε την τελευταία 15ετία μια σειρά από ισχυρούς κλυδωνισμούς που άλλαξαν ραγδαία το τοπίο στην τραπεζική αγορά.
Η αύξηση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων που ήταν συνέπεια της βαθιάς και μακροχρόνιας κρίσης της ελληνικής οικονομίας, έπληξε μάλιστα δυσανάλογα τις συνεταιριστικές τράπεζες, οι οποίες δραστηριοποιούνται σχεδόν αποκλειστικά στην παροχή χρηματοδοτήσεων στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Χαρακτηριστικό είναι εξάλλου ότι στην κορύφωση της κρίσης, σχεδόν 2 στις 3 μικρομεσαίες και πολύ μικρές επιχειρήσεις αδυνατούσαν να εξυπηρετήσουν τα δάνειά τους. Επιπρόσθετα, η κρίση βρήκε αρκετές από τις συνεταιριστικές τράπεζες με περιορισμένα κεφάλαια και αδυναμίες στα συστήματα της εσωτερικής τους διακυβέρνησης.
Έκτοτε, το τοπίο στην τραπεζική αγορά είχε διαφοροποιηθεί αρκετά, με σημαντικά υψηλότερο βαθμό συγκέντρωσης και ταυτόχρονα, με σημαντικές προσπάθειες εξυγίανσης στο σύνολο του τραπεζικού κλάδου. Ωστόσο, παρά την πρόοδο που έχει σημειωθεί, ο υψηλός δείκτης Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων στις συνεταιριστικές τράπεζες, συγκριτικά με τον ελληνικό και, ιδίως, τον ευρωπαϊκό μέσο όρο παραμένει η κύρια πρόκληση με την οποία είναι αντιμέτωπες. Είναι αναγκαίο συνεπώς να ενταθεί η προσπάθεια για να αντιμετωπιστεί αποφασιστικά το ζήτημα των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων, καθώς και για να ενισχυθούν οι προσπάθειες βελτίωσης των λειτουργιών διαχείρισης κινδύνων και η εταιρική διακυβέρνηση. Η επιτυχία της προσπάθειας αυτής αποτελεί προϋπόθεση ώστε ο κλάδος των συνεταιριστικών τραπεζών να είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις μεταβαλλόμενες συνθήκες της τραπεζικής αγοράς.
Επιπλέον, οι επιπτώσεις του υψηλού πληθωρισμού και των αυξημένων επιτοκίων στη δυνατότητα των δανειοληπτών, ιδίως των πιο ευάλωτων, να ανταπεξέλθουν στις υποχρεώσεις τους, αποτελεί κοινή πρόκληση για τις τράπεζες στη ζώνη του ευρώ, και ειδικότερα για τις ελληνικές τράπεζες. Τα αυξημένα επιτόκια και η επιβράδυνση της οικονομικής δραστηριότητας δύναται να οδηγήσουν σε μείωση της ζήτησης για νέα δάνεια, επιδρώντας αρνητικά στην κερδοφορία των τραπεζών. Εφόσον τα επιτόκια χρειασθεί να παραμείνουν υψηλά για μεγάλο χρονικό διάστημα προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι πληθωριστικές πιέσεις, οι τράπεζες θα έρθουν αντιμέτωπες με αυξημένο κόστος χρηματοδότησης, ενώ ενδεχόμενες νέες διαταραχές θα μπορούσαν να αυξήσουν περαιτέρω τις πιέσεις στη ρευστότητα των τραπεζών, ειδικά των μικρότερων. Συνεπώς, η διαχείριση των κινδύνων ρευστότητας και χρηματοδότησης, σε συνδυασμό με τις επιπτώσεις αυτών των κινδύνων στο επιχειρηματικό μοντέλο των συνεταιριστικών τραπεζών, απαιτούν αυξημένη επαγρύπνηση το προσεχές διάστημα.
Μέρος των προκλήσεων που αντιμετωπίζει το ελληνικό τραπεζικό σύστημα συνδέεται επίσης με την ψηφιοποίηση. Η αυξανόμενη σημασία των ψηφιακών μέσων στις τραπεζικές συναλλαγές εκθέτει τα τραπεζικά ιδρύματα σε αυξημένο κίνδυνο πληροφοριακών συστημάτων και κατ’ επέκταση σε υψηλό λειτουργικό κίνδυνο. Οι τράπεζες καλούνται να δώσουν την πρέπουσα σημασία στην ασφάλεια των πληροφοριακών τους συστημάτων, προσελκύοντας παράλληλα και τα κατάλληλα εξειδικευμένα στελέχη. Ειδικότερα οι μικρές τράπεζες, οι οποίες βασίζονται σε μεγάλο βαθμό σε εξωτερικούς παρόχους για τη λειτουργία, υποστήριξη και ασφάλεια των πληροφοριακών τους συστημάτων, θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι οι υπηρεσίες που λαμβάνουν είναι υψηλής ποιότητας και δεν τις εκθέτουν σε άλλους κινδύνους.
Θα ήθελα επίσης να κάνω ειδική αναφορά στις πρόσφατες πλημμύρες στη Θεσσαλία, οι οποίες έπληξαν σημαντικά τις περιοχές στις οποίες δραστηριοποιούνται δύο εκ των μελών σας και υπενθύμισαν με τρόπο δραματικό ότι η κλιματική αλλαγή έχει καταστήσει συχνότερα τα ακραία καιρικά φαινόμενα, τα οποία προξενούν σοβαρές φυσικές καταστροφές, με δυνητικά σημαντικές επιπτώσεις και για τα πιστωτικά ιδρύματα.
Η Τράπεζα της Ελλάδος ενθαρρύνει τα εποπτευόμενα από αυτήν πιστωτικά ιδρύματα να λάβουν υπόψη στο πλαίσιο των διαδικασιών διαχείρισης κινδύνου, τον κίνδυνο που συνδέεται με την εκδήλωση ακραίων καιρικών φαινομένων, καθώς και το κόστος που θα επιφέρει η διαδικασία της μετάβασης προς μία οικονομία μηδενικών εκπομπών ρύπων.
Κυρίες και κύριοι,
Οι μεσοπρόθεσμες προοπτικές της χώρας μας εμφανίζονται θετικές, παρά τις διαδοχικές εξωγενείς διαταραχές των τελευταίων ετών και τη διάχυτη αβεβαιότητα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας στην ελληνική οικονομία και στο τραπεζικό σύστημα. Επιπλέον, η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας του Ελληνικού Δημοσίου και η απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας αναμένεται να διαμορφώσουν ακόμα ευνοϊκότερες συνθήκες για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα, συγκρατώντας τις πιέσεις στο κόστος χρηματοδότησης και βελτιώνοντας την προσβασιμότητα των ελληνικών τραπεζών στις αγορές χρήματος και κεφαλαίου. Σημαντική στήριξη στις τραπεζικές χρηματοδοτήσεις και συγκράτηση του κόστους χρηματοδότησης των εγχώριων επιχειρήσεων παρέχουν τα δάνεια από το Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), τα προγράμματα της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ) και άλλα Ευρωπαϊκά Προγράμματα. Οι συνεταιριστικές τράπεζες και ειδικά όσες δεν διατηρούν επαρκή κεφαλαιακά αποθέματα καλούνται να αξιοποιήσουν τις ευνοϊκές μακροοικονομικές συνθήκες και τις ευκαιρίες που δημιουργεί η αναβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας της ελληνικής οικονομίας ενισχύοντας την κεφαλαιακή τους βάση και επιταχύνοντας την εφαρμογή του σχεδιασμού τους για μείωση των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων.
Κλείνοντας, υπενθυμίζω ότι η πράσινη και η ψηφιακή μετάβαση, ναι μεν αποτελούν προκλήσεις, προσφέρουν όμως και σημαντικές ευκαιρίες ανάπτυξης για τον τραπεζικό κλάδο. Είναι σημαντικό οι συνεταιριστικές τράπεζες να αξιοποιήσουν κατά το μέγιστο βαθμό τη σύνδεσή τους με τις τοπικές κοινωνίες, τη συνεργασία μεταξύ τους και τις συνέργειες με το ευρύτερο χρηματοπιστωτικό σύστημα προκειμένου να αδράξουν τις ευκαιρίες αυτές. Παρά τις προκλήσεις και τις εναπομένουσες αδυναμίες, οι συνεταιριστικές τράπεζες συνεχίζουν να επιτελούν έναν σημαντικό ρόλο, στηρίζοντας τις τοπικές επιχειρηματικές πρωτοβουλίες, τις μικρές επιχειρήσεις και την οικονομική ανάπτυξη έξω από τα μεγάλα αστικά κέντρα, συμβάλλοντας στην αναπτυξιακή δυναμική της ελληνικής οικονομίας συνολικά.
Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας και εύχομαι καλή επιτυχία στις εργασίες σας.