Αν για το ελληνικό κράτος η αναβάθμιση στην επενδυτική βαθμίδα είναι ένα σκαλοπάτι μακριά, για τις ελληνικές τράπεζες ο δρόμος είναι πιο μακρύς. Χαρακτηριστική η περίπτωση της S&P Global, όπου η Ελλάδα βρίσκεται στη βαθμίδα ΒΒ+ με θετικές προοπτικές ως χώρα, οι τράπεζες όμως βρίσκονται τουλάχιστον τρία σκαλοπάτια κάτω από την επενδυτική βαθμίδα.
«Στις τράπεζες, υπάρχει ένα μεγάλο κενό» παραδέχεται ο Γκοκσενίν Καραγκόζ, αναλυτής του τμήματος τραπεζών στην S&P. «Μιλάμε για διπλό ΒΒ- για τις τρεις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες (Alpha, Eurobank και Εθνική Τράπεζα) και χαμηλότερο επίπεδο στην Πειραιώς
Αυτό σημαίνει ότι στη δική μας αξιολόγηση οι Alpha, Eurobank και Εθνική βρίσκονται δύο βαθμίδες κάτω από το αξιόχρεο του ελληνικού κράτους και τρεις η Πειραιώς. Είναι γεγονός ότι οι τράπεζες συνήθως χρειάζονται περισσότερο χρόνο για να ανακάμψουν μετά από οικονομικές ή παγκόσμιες κρίσεις. Αυτό συνέβη, για παράδειγμα, στην Ουγγαρία, τη Σλοβενία και τις υπόλοιπες χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης, όταν οι κρατικές αξιολογήσεις έφτασαν στην επενδυτική βαθμίδα μετά την παγκόσμια χρηματοπιστωτική αναταραχή, πολύ πριν από τις τράπεζες στις χώρες αυτές.
Ο πιο σημαντικός λόγος είναι ότι οι τράπεζες έχουν να κάνουν με όλους σχεδόν τους συμμετέχοντες σε μια οικονομία. Ως εκ τούτου, επηρεάζονται επίσης από την ανάκαμψη των νοικοκυριών, των επιχειρήσεων και των αγορών ακινήτων μεταξύ πολλών άλλων”.» Η επόμενη αξιολόγηση των ελληνικών τραπεζών από την S&P Global είναι πιθανόν να γίνει στις αρχές του επόμενου έτους.
«Στην παρούσα φάση έχουμε μια πιο θετική εικόνα για την Εθνική και τη Eurobank γιατί προηγήθηκαν όσον αφορά στη διαδικασία του μετασχηματισμού του ισολογισμού, την αποκατάσταση των κερδών, την εξυγίανση της κληρονομιάς των μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Η Eurobank ήταν η πρώτη ελληνική τράπεζα που χρησιμοποίησε τη λύση του προγράμματος προστασίας περιουσιακών στοιχείων Ηρακλής. Ήταν πραγματικά ένα πολύ καινοτόμο σχέδιο και επρόκειτο για την πρώτη φορά που μια ελληνική τράπεζα προχώρησε σε hive – down (όπου η τράπεζα χωρίζεται σε μη λειτουργική εταιρεία χαρτοφυλακίου και σε λειτουργική οντότητα (Τράπεζα) ώστε να αξιοποιήσει αυτό το όχημα κρατικών εγγυήσεων.
Επίσης, η Εθνική Τράπεζα είχε μικρότερο ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων και καλύτερη κάλυψη» εξηγεί ο Γκοκσενίν Καραγκόζ, στη συνέντευξη που παραχώρησε στο newmoney με την ευκαιρία της συμμετοχής του στο FinForum 2023, που οργανώθηκε υπό την αιγίδα της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών.
Η καλή πορεία και το «αγκάθι» των αναβαλλόμενων φόρων
Όπως σημειώνει ο Γκοκσενίν Καραγκόζ, όλες οι ελληνικές τράπεζες έχουν καταγράψει πολύ θετικές επιδόσεις τα τελευταία χρόνια, ωστόσο δεν έχουν αφήσει πλήρως πίσω τους τα φαντάσματα του παρελθόντος.
«Όλες οι ελληνικές τράπεζες κάνουν καλή δουλειά» τονίζει. «Όλες οι ελληνικές τράπεζες έχουν σημειώσει πολύ καλή πρόοδο, ταχύτερα -για να είμαι ειλικρινής – από ό,τι περιμέναμε όταν εγκαινιάστηκε το πρόγραμμα Ηρακλής. Αυτό οφείλεται επίσης στο μεγάλο ενδιαφέρον που υπήρξε από ξένους servicers και τη συνεχιζόμενη στήριξη από την ΕΕ. Υπάρχει, όμως, ένα σημαντικό αρνητικό στοιχείο που μοιράζονται όλες οι τράπεζες. Αυτό είναι η αδύναμη ποιότητα του κεφαλαίου, λόγω του υψηλού ποσού των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων, που οι τράπεζες εξακολουθούν να έχουν στους ισολογισμούς τους.
Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, για παράδειγμα, ακόμη και αν βρισκόμαστε στο στάδιο όπου μπορούμε να εξετάσουμε μια βελτίωση της εικόνας της κεφαλαιοποίησης και των κερδών της Εθνικής και της Eurobank, δεν το κάνουμε -προς το παρόν- λόγω αυτού του ποιοτικού παράγοντα, το υψηλό ποσό των αναβαλλόμενων φόρων, που εξακολουθεί να υπερισχύει της συνολικής αξιολόγησης.»
Η αναβάθμιση των ελληνικών τραπεζών στην επενδυτική βαθμίδα μπορεί να σημάνει μείωση του κόστους χρηματοδότησής τους, ιδίως για το μακροπρόθεσμο χρέος από τις κεφαλαιαγορές του εξωτερικού. «Πρώτα απ’ όλα σημαίνει πολύ καλύτερο ή χαμηλότερο κόστος χρηματοδότησης» εξηγεί ο Γκοκσενίν Καραγκόζ. «Διότι παρόλο που λέμε ότι οι αξιολογήσεις μας δεν αποτελούν επενδυτική σύσταση, οι επενδυτές τις κοιτάζουν και τιμολογούν τις αγορές τους σε χρέος TIER 1 ή TIER 2 ή άλλα χρεόγραφα που εκδίδονται από μια ελληνική τράπεζα. Υπάρχει, νομίζω, συναίνεση στην παραδοχή ότι υπάρχει διαφορά όταν μία τράπεζα βρίσκεται στην επενδυτική βαθμίδα.
Η αναβάθμισή των ελληνικών τραπεζών θα αλλάξει σίγουρα το κόστος της μακροχρόνιας χρηματοδότησης τους.» Ωστόσο, η μείωση του κόστους χρηματοδότησης των τραπεζών δεν συνεπάγεται αυτόματα μείωση του κόστους δανεισμού για νοικοικυριά και επιχειρήσεις, Όπως διευκρινίζει ο Καραγκόζ, τα επιτόκια των δανείων που χορηγούν οι ελληνικές τράπεζες επηρεάζονται κυρίως από τις αποφάσεις των φορέων χάραξης πολιτικής, συμπεριλαμβανομένης της ΕΚΤ, ακόμη και της FED, αλλά και από τη δυναμική της ελληνικής οικονομίας.
«Το κόστος χρηματοδότησης για τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις καθορίζεται πρώτα απ’ όλα, από την χάραξη πολιτικής και επιτοκίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, αλλά και από την εγχώρια δυναμική» σημειώνει. «Δεν καθορίζεται από το αν μια ελληνική τράπεζα- ή οποιαδήποτε τράπεζα σε οποιαδήποτε χώρα- βρίσκεται σε επενδυτική βαθμίδα ή όχι.
Καθορίζεται από τη μακροοικονομική δυναμική της χώρας, έχει να κάνει με την αντίληψη του κινδύνου. Ο ιδιωτικός τομέας στην Ελλάδα, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις, συνεχίζουν να ανακάμπτουν από διάφορα επεισόδια σοβαρών κρίσεων, που υπήρξαν πρωτοφανείς: καταρχάς, η παγκόσμια χρηματοπιστωτική αναταραχή, στη συνέχεια το bail in των καταθέσεων στην Κύπρο κάτι που οδήγησε στο bank run των ελληνικών καταθέσεων με 80 δισεκατομμύρια ευρώ καταθέσεων να φεύγουν από το ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα σε μόλις δύο-τρεις εβδομάδες. Οι κίνδυνοι έχουν μειωθεί, αλλά οι επιπτώσεις αυτών των περιστατικών εξακολουθούν να υφίστανται.
Το κόστος χρηματοδότησης των τραπεζών καθώς και τα επιτόκιά τους σε νέες χορηγήσεις λαμβάνουν υπόψη αυτούς τους παράγοντες μεταξύ άλλων.»
Διαβάστε ακόμη
Τι είναι ο πληθωρισμός της απληστίας που πλήττει (και) την Ελλάδα
Σπύρος Θεοδωρόπουλος: Το σχέδιό του για μια νέα ελληνική πολυεθνική με αιχμή την «ΙΟΝ»
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ