Πρόσβαση σε φθηνή χρηματοδότηση που ειδικά τον τελευταίο χρόνο, οπότε και τα επιτόκια δανεισμού πήραν την ανιούσα, φάνταζε απαγορευτική, απέκτησαν το 2023 οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις, με τις πιστώσεις μέσω εθνικών ή ευρωπαϊκών πόρων να ενισχύονται όχι μόνο σε όρους όγκου, αλλά και κόστους.
Ειδικότερα, όπως προκύπτει από την Έκθεση του Διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), χάρη στην παροχή δανείων που συνδέονται με τα χρηματοδοτικά εργαλεία αναπτυξιακών τραπεζών και με το Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (Recovery and Resilience Facility – RRF) οι εγχώριες επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες κατάφεραν να δανειστούν φθηνά, κόντρα στο γενικότερο περιβάλλον αυστηροποίησης της νομισματικής πολιτικής. Η χρήση των εν λόγω εργαλείων συνετέλεσε σε χορηγήσεις που αναλογούσαν σε 2,4% του υπολοίπου των πιστώσεων προς τις επιχειρήσεις και τους ελεύθερους επαγγελματίες το Δεκέμβριο του 2023.
Πιο αναλυτικά:
α) Χρηματοδοτικά εργαλεία: Το 2023 οι μη χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες έλαβαν τραπεζικά δάνεια, ύψους δύο δισ. ευρώ (έναντι 4,2 δισ. ευρώ το 2022) μέσω προγραμμάτων του Ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (Όμιλος ΕΤΕπ) και της Ελληνικής Αναπτυξιακής Τράπεζας (ΕΑΤ). Άνω των 2/3 της αξίας των εν λόγω χρηματοδοτήσεων, ήτοι 1,4 δισ. ευρώ, κατευθύνθηκε προς ελεύθερους επαγγελματίες και επιχειρήσεις πολύ μικρού, μικρού και μεσαίου μεγέθους, με το σύνολο των πόρων που διατέθηκαν μέσω των προγραμμάτων της ΕΑΤ να αφορούσε εξ ολοκλήρου σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ενώ στα προγράμματα συγχρηματοδότησης άνω του 75% των ωφελούμενων επιχειρήσεων πληρούσε κριτήρια ταξινόμησης στην κατηγορία των πολύ μικρών επιχειρήσεων. «Η συμβολή των χρηματοδοτικών εργαλείων στη συνολική χρηματοδότηση των εγχώριων επιχειρήσεων και ελευθέρων επαγγελματιών περιορίστηκε το 2023 σε 11%, από 18% το 2022. Δεν παραβλέπεται ότι η εν λόγω εξέλιξη οφείλεται κυρίως στη στροφή της ζήτησης, εκ μέρους πολλών επιχειρήσεων, προς δάνεια μέσω του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας», διαπιστώνει η ΤτΕ, υπογραμμίζοντας πως εάν συνυπολογιστούν τα δάνεια του Μηχανισμού οι εκταμιεύσεις τραπεζικών δανείων που υποστηρίζονται από εθνικούς και ευρωπαϊκούς πόρους αντιστοιχούσαν το 2023 σε 19% του συνόλου των τραπεζικών χορηγήσεων, δηλαδή περίπου όσο ήταν και το 2022.
Μεταξύ των επιμέρους κατηγοριών χρηματοδοτικών εργαλείων δε, το μεγαλύτερο ποσοστό σε όρους αξίας εκταμιεύσεων (57%) αντιστοιχούσε σε προγράμματα συγχρηματοδότησης (2022: 15%) και το υπόλοιπο (43%) σε εγγυοδοσίες (2022: 85%). «Η αύξηση του κόστους δανεισμού που έλαβε χώρα το 2023 ενίσχυσε τη σημασία των συγχρηματοδοτήσεων, τα οποία εκ του σχεδιασμού τους συνδέονται με ευνοϊκούς όρους τιμολόγησης. Πράγματι, στα προγράμματα συγχρηματοδότησης το Δημόσιο χρηματοδοτεί μέρος του δανείου με εξαιρετικά χαμηλό έως και μηδενικό επιτόκιο, ώστε το μεσοσταθμικό επιτόκιο των επιχειρηματικών δανείων να περιορίζεται σημαντικά, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις η επιχείρηση απαλλάσσεται από την υποχρέωση καταβολής εισφοράς του ν. 128/1975 (σ.σ. βάσει αυτού του νόμου, τα ονομαστικά επιτόκια των τραπεζικών επιχειρηματικών δανείων επιβαρύνονται με εισφορά υπέρ του Δημοσίου ίση προς 0,6% ετησίως)», προστίθεται στην Έκθεση.
β) Μηχανισμός Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας: Συμπληρωματικά προς τα χρηματοδοτικά εργαλεία, οι εγχώριες επιχειρήσεις υποβοηθήθηκαν το προηγούμενο έτος από τα χαμηλότοκα δάνεια που χορηγήθηκαν στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF). Συνολικά το 2023 από το δανειακό σκέλος του προγράμματος εκταμιεύθηκαν επιχειρηματικά δάνεια, ύψους 1,45 δισ. ευρώ, εκ των οποίων περίπου 900 εκατ. ευρώ συνιστούσαν κεφάλαια του Μηχανισμού και τα υπόλοιπα τραπεζικά κεφάλαια.
Το μεγαλύτερο μέρος των εκταμιεύσεων, άνω του 90%, χορηγήθηκε με τη διαμεσολάβηση έξι εγχώριων εμπορικών τραπεζών. Συνολικά, από τον Ιούνιο του 2022 (πρώτη δανειακή σύμβαση) έως τις 25 Ιανουαρίου του τρέχοντος έτους είχαν υπογραφεί 271 δανειακές συμβάσεις, ύψους οκτώ δισ. ευρώ (4,5 δισ. ευρώ δημόσιοι πόροι και 3,5 δισ. ευρώ πόροι τραπεζών). Περίπου το ήμισυ των δανειακών συμβάσεων (128), αξίας 1,2 δισ. ευρώ, αφορούσε σε επιχειρήσεις μικρομεσαίου μεγέθους. «Από τα στοιχεία σκιαγραφείται ότι η συμμετοχή των τραπεζών στη συνολική χρηματοδότηση είναι κατά τι υψηλότερη από ό, τι ορίζεται στο σχέδιο του προγράμματος, εξέλιξη επιθυμητή, καθώς ισοδυναμεί με μεγαλύτερη μόχλευση των δημόσιων πόρων», επισημαίνεται. Αξίζει να αναφερθεί πως το μεσοσταθμικό επιτόκιο στα δάνεια του Μηχανισμού διαμορφώθηκε σε 2,1%, δηλαδή, περίπου κατά 360 μονάδες βάσης χαμηλότερα έναντι του αντίστοιχου μέσου ετήσιου επιτοκίου των κοινών τραπεζικών επιχειρηματικών δανείων για το 2023. Το ιδιαίτερα χαμηλό κόστος δανεισμού καθιστά ελκυστικά τα εν λόγω δάνεια, όπως αποτυπώνει η ισχυρή ζήτηση που καταγράφεται από τον αριθμό των αιτήσεων.
Προοπτικές
Σύμφωνα με την ΤτΕ, η χρηματοδότηση των επιχειρήσεων αναμένεται να συνεχίσει να υποστηρίζεται τα επόμενα έτη:
− Από τα χαμηλότοκα δάνεια που προσδοκώνται στο πλαίσιο του Μηχανισμού Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας. Σε συνέχεια της έγκρισης από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του αναθεωρημένου Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας “Ελλάδα 2.0”, οι συνολικοί ευρωπαϊκοί πόροι για το δανειακό σκέλος του Μηχανισμού αυξήθηκαν κατά πέντε δισ. ευρώ σε 17,7 δισ. ευρώ. Από αυτό το σύνολο έχουν εκταμιευθεί προς τη χώρα 7,3 δισ. ευρώ και τέσσερα δισ. ευρώ είναι διαθέσιμα στις συνεργαζόμενες τράπεζες για τη χορήγηση επιχειρηματικών πιστώσεων. Υπενθυμίζεται πως σε πρόσφατη έκθεσή του το Γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής συνέδεε την επίτευξη ανάπτυξης που υπερβαίνει το 2,5% με την επιτάχυνση του ρυθμού των επενδύσεων και της διοχέτευσης πόρων του ΤΑΑ.
− Από τη διάθεση νέων χρηματοδοτικών προγραμμάτων που αναπτύσσονται στο πλαίσιο της υλοποίησης του ΕΣΠΑ 2021-2027 και του Αναπτυξιακού Νόμου (ν. 4887/2022). Ειδικότερα, αναμένεται η δημιουργία Ταμείων με σκοπό την παροχή: α) εγγυήσεων δανείων, β) συγχρηματοδοτήσεων με άτοκη χρηματοδότηση μέρους του δανείου, γ) επιχορηγήσεων με επιδότηση επιτοκίου ή/και κεφαλαίου (capital rebates) και δ) συνεπενδύσεων, δηλαδή, επενδύσεων σε επιχειρηματικά κεφάλαια.
Διαβάστε ακόμη
Πρόστιμα 790.000 ευρώ σε τρεις servicers για κόκκινα δάνεια
Σκρέκας: Θα διατηρήσουμε κάποια μέτρα μέχρι να δούμε τον πληθωρισμό να μειώνεται
Διαβατήριο: Ηλεκτρονικά η δήλωση απώλειας μέσω του gov.gr
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ