Tο σενάριο δημιουργίας bad bank με στόχο την άμεση μεταφορά από τους ισολογισμούς των τραπεζών των μη εξυπηρετούμενων δανείων είναι στο τραπέζι των συζητήσεων που γίνονται αυτό το διάστημα στο κυβερνητικό επιτελείο για την επόμενη μέρα και την επαναφορά της οικονομίας στην κανονικότητα.

Το τελευταίο διάστημα, η Τράπεζα της Ελλάδος τρέχει σε συνεργασία με την κυβέρνηση διάφορα σενάρια σχετικά με τη δομή μιας ελληνικής bad bank που θα απορροφήσει μεγάλο μέρος των «κόκκινων» δανείων των τραπεζών, καθώς και τα πλεονεκτήματα – μειονεκτήματα μιας τέτοιας επιλογής.

Βάσει των νέων συνθηκών που έχουν δημιουργηθεί, το σχέδιο «Ηρακλής» για τη μείωση των προβληματικών δανείων με τιτλοποιήσεις είναι δύσκολο να τεθεί σε εφαρμογή και τα αποτελέσματά του θα είναι αμφίβολα.

Ταυτόχρονα όμως σε σχέση με την αναγκαιότητα δημιουργίας bad bank, υπάρχει ο αντίλογος που προβάλλεται τόσο από τις τράπεζες όσο και από στελέχη της κυβέρνησης.

Η πρόταση βρίσκει αντίθετες τις τράπεζες που συνεχίζουν να εργάζονται στην κατεύθυνση των τιτλοποιήσεων βάσει του σχεδίου «Ηρακλής». Οι διευθύνοντες σύμβουλοι των τραπεζών έχουν διαβεβαιώσει το υπουργείο Οικονομικών ότι συνεχίζουν τις προετοιμασίες για να είναι ώριμα τα projects των τιτλοποιήσεων μόλις το επιτρέψουν οι οικονομικές συνθήκες.

Η δημιουργία bad bank πιστεύουν πως θα εξέπεμπε αρνητικό μήνυμα στη διεθνή επενδυτική κοινότητα, καθώς επιδέχεται την ερμηνεία ότι ο όγκος των NPEs είναι μεγάλος, η αγορά δεν μπορεί να τον απορροφήσει, οπότε χρειάζεται υποστήριξη με κρατικό χρήμα. Στον αντίποδα, ο αντίλογος βασίζεται στο γεγονός ότι οι χώρες που κατέφυγαν στη λύση της bad bank αντιμετώπισαν το πρόβλημα αποτελεσματικά και το τραπεζικό τους σύστημα επέστρεψε σε υγιείς συνθήκες λειτουργίας που επέτρεψαν τη χρηματοδότηση της οικονομίας.

Οι υποστηρικτές της bad bank, εκτός από τη διεθνή εμπειρία, επικαλούνται και το πλαίσιο των ανακοινώσεων που έκανε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα στις 17 Μαρτίου για την αντιμετώπιση της κρίσης.

Σύμφωνα με αυτό, παρέχονται περιθώρια ευελιξίας ως προς το τι συνιστά λήψη κρατικής βοήθειας, αλλά και για τα χρονικά περιθώρια προκειμένου να καλυφθούν στο ορατό μέλλον οι ζημίες που προκαλούνται αυτή την περίοδο στα δανειακά χαρτοφυλάκια. Πάνω σε αυτό το πλαίσιο, επεξεργάζεται η Τράπεζα της Ελλάδος τα σενάρια για τη δημιουργία ελληνικής κακής τράπεζας.

Αλλωστε το ενδεχόμενο δημιουργίας bad bank δεν βρίσκει αντίθετη τη Φρανκφούρτη, που αυτή την περίοδο δείχνει διάθεση να συζητήσει οποιοδήποτε σενάριο οδηγεί σε γρήγορη εξυγίανση των τραπεζών από τα κόκκινα δάνεια. Ωστόσο, τον ενθουσιασμό της ΕΚΤ δεν συμμερίζεται η Επιτροπή Ανταγωνισμού της Ευρωπαϊκής Ενωσης (DG Comp). Σύμφωνα όμως με πηγές που παρακολουθούν τις σχετικές διεργασίες, η DG Comp θα μπορούσε να αλλάξει στάση αν η bad bank αφορά τη νέα γενιά κόκκινων δανείων που παράγει η κρίση του κορωνοϊού και όχι τα προ της τρέχουσας κρίσης NPEs.

Η κυβέρνηση, χωρίς να έχει πάρει ακόμη τις τελικές αποφάσεις της, θα υποστήριζε με μεγάλη ευκολία την επιλογή της bad bank ως όπλου για την αντιμετώπιση του προβλήματος των κόκκινων δανείων, αν αποτελούσε ευρωπαϊκή πρωτοβουλία. Αλλωστε σε μια τέτοια περίπτωση τα κεφάλαια της bad bank θα προέρχονταν από ευρωπαϊκούς πόρους και όχι αμιγώς ελληνικούς. Ωστόσο, έγκυρες πηγές υποστηρίζουν ότι η συζήτηση για bad bank είναι πρόωρη, καθώς δεν υπάρχει ακόμη εικόνα για το μέγεθος της ζημίας που θα προκαλέσει η κρίση του κορωνοϊού στα δανειακά χαρτοφυλάκια. Προσθέτουν μάλιστα ότι αναλυτική και ασφαλής εικόνα δεν πρόκειται να υπάρξει πριν από τα τέλη του α’ τριμήνου του 2021.

Θεσμικές πηγές που έχουν επεξεργαστεί διαφορετικά σενάρια για τις επιπτώσεις της κρίσης στα δανειακά χαρτοφυλάκια υποστηρίζουν ότι, εφόσον η ύφεση περιοριστεί στα επίπεδα του 4%, θα κοκκινίσουν δάνεια ύψους από 5 έως 7 δισ. ευρώ. Τονίζουν δε ότι μόνο στην ακραία περίπτωση όπου η ύφεση υπερβεί το 10% το ύψος της νέας γενιάς κόκκινων δανείων θα φτάσει στα 15 δισ. ευρώ.

Με βάση τις σημερινές συνθήκες εκτιμάται ότι ζημίες της τάξης των 10 δισ. στα δανειακά χαρτοφυλάκια είναι ένα σενάριο το οποίο φαίνεται να απηχεί ρεαλιστικά τις επιπτώσεις. Ο τελικός λογαριασμός των NPEs, σε συνδυασμό με παράγοντες όπως η εξέλιξη της υγιειονομικής κρίσης, η ταχύτητα επιστροφής στην κανονικότητα, οι ρυθμοί της οικονομίας μετά την επανεκκίνηση κ.ά., θα καθορίσει τις κυβερνητικές αποφάσεις σε σχέση με τη δημιουργία ή μη bad bank.

Δεδομένου ότι υπάρχουν αρκετά δάνεια η εξυπηρέτηση των οποίων διακόπηκε αυτή την περίοδο, αλλά είχαν αναχρηματοδοτηθεί κατά το παρελθόν, θεωρείται δύσκολο να καθοριστεί η περίμετρος των δανείων που καθίστανται προβληματικά στην τρέχουσα κρίση και αυτών που έχουν κληρονομήσει οι τράπεζες από την κρίση του 2010.

Τραπεζικές πηγές εκτιμούν ότι τα δάνεια που είχαν αναχρηματοδοτηθεί κατά το παρελθόν και θα χρειαστούν και πάλι να αναχρηματοδοτήσουν είναι της τάξης των 5 δισ. ευρώ. Περιμένουν ότι από τον κλάδο του τουρισμού θα κοκκινίσουν δάνεια περίπου 3 δισ. ευρώ, ενώ θεωρούν ότι 4-5 δισ. είναι τα δάνεια των μικρομεσαίων επιχειρήσεων που θα παρουσιάσουν προβλήματα. Τέλος, υπολογίζουν σε περίπου 2-3 δισ. ευρώ τα δάνεια των μεγάλων επιχειρήσεων και τα στεγαστικά που θα κοκκινίσουν με την κρίση.