Της Στεφανίας Σούκη
Σε νέα χαμηλά επίπεδα, ήτοι τα 67 ευρώ, διαμορφώθηκε πέρυσι η ημερήσια δαπάνη του ξένου τουρίστα στην Ελλάδα, η οποία διαχρονικά είχε παραμείνει εντυπωσιακά σταθερή μεταξύ 70 και 75 ευρώ. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τη συνεχιζόμενη μείωση της Μέσης Διάρκειας Παραμονής, παρέσυρε πτωτικά και την Μέση κατά Κεφαλή Δαπάνη, η οποία πάντως παρουσίασε πτωτική τάση και σε όλες τις ανταγωνιστικές χώρες.
Την «ακτινογραφία» των τουριστικών εισπράξεων και την απόκλιση που αυτές παρουσιάζουν σε σχέση με τις αφίξεις (σ.σ. ως «απόκλιση» νοείται όταν, σε μια χρονιά, τα έσοδα και οι αφίξεις έχουν κινηθεί σε αντίθετες κατευθύνσεις) επιχειρεί να αποτυπώσει ο Σύνδεσμος Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων στο τελευταίο στατιστικό δελτίο του Sete Intelligence για το μήνα Απρίλιο.
Οι αφίξεις και οι εισπράξεις
Ως γενικό συμπέρασμα επισημαίνεται ότι αν και η παρατηρούμενη απόκλιση εσόδων και αφίξεων δεν είναι πρωτοφανής (έχει παρατηρηθεί και το 2007, το 2010 και το 2012), για πρώτη φορά το 2016 παρατηρείται και απόκλιση διανυκτερεύσεων και εσόδων, με βάση την επεξεργασία από την Τράπεζα της Ελλάδος. Παρόλο που η ΜΚΔ παρουσιάζει πτωτική τάση, όπως προαναφέρθηκε και σε όλες τις ανταγωνιστικές χώρες, η μείωση στην Ελλάδα ήταν ιδιαίτερα αυξημένη στο τρίτο τρίμηνο. Στην εξέλιξη αυτή καθοριστικό ρόλο έπαιξαν καταρχάς η μεταβολή του μίγματος των επισκεπτών από χώρες υψηλής δαπάνης (π.χ. Γαλλία που επλήγη από την τρομοκρατία και ΗΠΑ που περιόρισαν τα ταξίδια προς Ευρώπη λόγω φόβου τρομοκρατικών χτυπημάτων) σε χώρες χαμηλής δαπάνης (π.χ. Ρουμανία, Αλβανία που παρουσιάζουν οικονομική ανάπτυξη +5% και +3,4% αντίστοιχα αύξηση ΑΕΠ το 2016, σε σταθερές τιμές). Επιπλέον, σημαντικό ρόλο έπαιξε και η μείωση, σε παραδοσιακές αγορές (π.χ. Γερμανία, Βρετανία), τόσο της ΜΚΔ όσο και της Ημερήσιας Δαπάνης, πιθανότατα λόγω των εκτενών προσφορών της τελευταίας στιγμής.
Η πτώση των εσόδων
Αναλυτικότερα, η μεγαλύτερη πτώση εσόδων προήλθε από 5 αγορές: Γαλλία, Λοιπές Χώρες (εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης), ΗΠΑ, Γερμανία και Ιταλία. Το σύνολο της απώλειας εσόδων από τις χώρες αυτές ανέρχεται σε 1,019 δισ. ευρώ, δηλαδή υπερβαίνει την συνολική απώλεια (-930 εκατ. ευρώ) από όλες τις αγορές για το 2016 κατά σχεδόν 90 εκατ. ευρώ. Από αυτές τις αγορές, μόνο σε Γαλλία και τις λοιπές χώρες παρατηρείται γενικευμένη μείωση αφίξεων, διανυκτερεύσεων και εσόδων.
Σε ΗΠΑ και Ιταλία οι αφίξεις είναι αυξημένες και οι διανυκτερεύσεις και αα έσοδα είναι μειωμένα, ενώ στην Γερμανία μόνο τα έσοδα είναι μειωμένα, ενώ αφίξεις και διανυκτερεύσεις είναι αυξημένες. Υπάρχουν διάφοροι λόγοι που μπορούν να εξηγήσουν αυτές τις μεταβολές, κατά τους επιτελείς του ΣΕΤΕ:
– Η Γαλλία δέχθηκε το 2016 σημαντικά τρομοκρατικά χτυπήματα που αναμφισβήτητα έπληξαν την διάθεση των κατοίκων της για να ταξιδεύσουν,
-Οι ταξιδιώτες από τις ΗΠΑ περιόρισαν τα ταξίδια τους στην Ευρώπη λόγω των τρομοκρατικών χτυπημάτων κυρίως σε Γαλλία, αλλά και σε Βέλγιο και Γερμανία
– Λόγω της ανεξέλεγκτης κατάστασης του προσφυγικού στα βόρεια σύνορα της χώρας και των κλειστών δρόμων από αγροτικές κινητοποιήσεις στην αρχή του 2016 και –αφετέρου- λόγω του πραξικοπήματος στην Τουρκία τον Ιούλιο, φαίνεται πως περιορίστηκαν οι ταξιδιώτες από ΠΓΔΜ και Τουρκία αντίστοιχα, που αποτελούν τις δύο βασικότερες αγορές που περιλαμβάνονται στις «Λοιπές Χώρες»,
-Αντίθετα, σε Γερμανία και Ηνωμένο Βασίλειο παρατηρούμε αύξηση αφίξεων και διανυκτερεύσεων με ταυτόχρονη μείωση των εσόδων, πιθανότατα λόγω των εκτενών προσφορών Last Minute.
Από τις θετικές μεταβολές, αξιοσημείωτες είναι η μεγάλη αύξηση από Ρουμανία, Λοιπές Χώρες ΕΕ, Ισπανία, Κύπρο και Αλβανία. Όμως παρά τη μεγάλη αύξηση που είχαν οι χώρες αυτές σε αφίξεις και διανυκτερεύσεις, αναλογικά η συνεισφορά τους στα έσοδα ήταν πολύ μικρότερη.
Για παράδειγμα:
– 486 χιλ. επιπλέον αφίξεις από Ρουμανία με 2.702 χιλ. επιπλέον διανυκτερεύσεις οδήγησαν σε αύξηση εσόδων κατά € 212 εκ., όταν η μείωση των διανυκτερεύσεων από ΗΠΑ κατά μόλις -382 χιλ. οδήγησαν σε λίγο μεγαλύτερη μείωση εσόδων (-€215 χιλ.).
– 759 χιλ. επιπλέον αφίξεις από Λοιπές Χώρες ΕΕ με 1.978 χιλ. επιπλέον διανυκτερεύσεις οδήγησαν σε αύξηση εσόδων κατά € 116 εκ., όταν η μείωση των διανυκτερεύσεων από Ιταλία κατά μόλις -386 χιλ. οδήγησαν σε λίγο μικρότερη μείωση εσόδων (-€111 χιλ.).
Παρατηρείται δηλαδή ότι -σε επίπεδο αγορών – η απόκλιση εσόδων και αφίξεων / διανυκτερεύσεων οφείλεται αφενός σε μεταβολή του μίγματος των επισκεπτών από χώρες υψηλής δαπάνης σε χώρες χαμηλής δαπάνης και αφετέρου σε μείωση, σε παραδοσιακές αγορές, τόσο της ΜΚΔ όσο και της Ημερήσιας Δαπάνης.
Το α’ τρίμηνο του 2017
Παρά τα θετικά μηνύματα από την αγορά ευρύτερα, την αυξημένη ζήτηση αεροπορικών δρομολογίων προς την Ελλάδα για τη θερινή σεζόν, αλλά και τις αυξημένες τάσεις του Δείκτη Καταναλωτικής Εμπιστοσύνης σε όλες τις αγορές του ελληνικού τουρισμού (πλην Τουρκίας και Ιταλίας), τα στοιχεία του εισερχόμενου τουρισμού για τους πρώτους μήνες του 2017 αποτυπώνουν μια συγκρατημένη πορεία. Πιο συγκεκριμένα, για το πρώτο τρίμηνο του 2017, βάσει διοικητικών στοιχείων στο σύνολο των κυριότερων αεροδρομίων καταγράφεται αύξηση των διεθνών αφίξεων +1,7%. Στο αεροδρόμιο της Αθήνας οι συνολικές αφίξεις από το εξωτερικό παρουσίασαν οριακή μείωση (-0,6%), στο αεροδρόμιο της Θεσσαλονίκης καταγράφεται αύξηση +11,8% , ενώ στα λοιπά περιφερειακά αεροδρόμια παρουσιάστηκε μεν μείωση, αλλά σε πολύ χαμηλά νούμερα (26 χιλ. έναντι 34 χιλ. πέρυσι). Ως προς τις οδικές αφίξεις υπήρξε αύξηση +2,6% σε σχέση με το αντίστοιχο περυσινό τρίμηνο. Επίσης, σύμφωνα με την Έρευνα Συνόρων της ΤτΕ, το πρώτο δίμηνο, η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση μειώθηκε κατά -2,8% σε σχέση με το αντίστοιχο δίμηνο πέρυσι και οι ταξιδιωτικές εισπράξεις εμφάνισαν μείωση κατά -2,7%, με οριακή θετική μεταβολή της ΜΚΔ.