Ο ελληνικός τουρισμός μπορεί φέτος να φέρει έσοδα από 7,5 έως 9 δισ. ευρώ και σίγουρα αν επιτευχθεί τα μισά έσοδα από τα 18,2 δισ. ευρώ του 2019 θα είναι πραγματικά «ένα πολύ επιτυχημένο αποτέλεσμα». Αυτό δηλώνει στο «ΘΕΜΑ» ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ) Γιάννης Ρέτσος για τη φετινή σεζόν, η πορεία της οποίας για πρώτη φορά εξαρτάται όχι μόνο από εσωτερικούς αλλά πολύ περισσότερο από εξωγενείς παράγοντες, όπως είναι η εξέλιξη της πανδημίας στις βασικές αγορές που τροφοδοτούν τον ελληνικό τουρισμό, η πορεία των εμβολίων και οι πολιτικές των Βρυξελλών.
Στην παρούσα φάση, έστω και αν οι ανακοινώσεις για το άνοιγμα του ελληνικού τουρισμού από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, οι οποίες επρόκειτο να γίνουν το πρώτο 15ήμερο του Μαρτίου, πήγαν εκ των πραγμάτων πίσω λόγω της έξαρσης της πανδημίας, οι διεργασίες εν όψει της τουριστικής σεζόν είναι πυρετώδεις, με τον κλάδο να θεωρεί κρίσιμους παράγοντες για φέτος, πέραν φυσικά της επιτάχυνσης των εμβολιασμών, τις ξεκάθαρες διμερείς συμφωνίες της Ελλάδας με τρίτες χώρες αλλά και τη στόχευση σε συγκεκριμένες, βασικές μας αγορές. Στα θετικά παραμένει το γεγονός ότι η χώρα μας βρίσκεται σταθερά στο top 3 των προτιμήσεων των επισκεπτών από βασικές της ευρωπαϊκές αγορές, ενώ το brand «Ελλάδα» έχει ισχυροποιηθεί περαιτέρω και βρίσκεται στην 5η θέση διεθνώς.
Ο κ. Ρέτσος μιλάει εφ’ όλης της ύλης στο «business stories»:
Η πρόβλεψη για το 2021
«Τέτοια εποχή κάθε χρόνο γινόταν μια πρόβλεψη από τον ΣΕΤΕ που δεν απείχε πολύ από το τελικό αποτέλεσμα γιατί συνήθως το πρώτο τρίμηνο κάθε έτους πραγματοποιείται ο μεγαλύτερος όγκος των κρατήσεων και έχουμε τα νούμερα για τις διαθέσιμες θέσεις από τις αεροπορικές για το καλοκαίρι.
Φέτος έχουμε μια εντελώς διαφορετική συνθήκη, δεδομένου ότι αυτό το πρώτο τρίμηνο που διανύουμε σχεδόν όλες οι χώρες παραμένουν σε κάποιας μορφής lockdown, αυστηρότερο ή πιο χαλαρό. Το σίγουρο είναι ότι η πανδημία παραμένει σε έξαρση και μάλιστα η τελευταία εβδομάδα του Φεβρουαρίου ήταν η πρώτη, μετά από επτά καθοδικές εβδομάδες παγκοσμίως καταγραφής κρουσμάτων, που ήταν πάλι ανοδική. Επιπλέον, για το εμβόλιο, που ήταν η τεράστια ελπίδα στο τέλος του 2020, αποδεικνύεται ότι υπάρχουν ακόμη ζητήματα προς επίλυση, π.χ. σε σχέση με τα logistics, ενώ και η πορεία των εμβολιασμών είναι αργή, με εξαίρεση την Αμερική, το Ισραήλ, το Ηνωμένο Βασίλειο και τη Χιλή. Η Ευρώπη, που μας ενδιαφέρει πολύ ως αγορά, έχει σοβαρά προβλήματα στο θέμα των εμβολίων και αυτή τη στιγμή είμαστε ακόμη με την προσδοκία ότι θα υπάρξει τουλάχιστον επάρκεια εμβολίων μέχρι τον Απρίλιο – Μάιο. Επομένως, με αυτά τα δεδομένα, ασφαλής πρόβλεψη δεν μπορεί να υπάρξει. Ως εκτίμηση, είχαμε πει στο τέλος του 2020 -με κάποιες παραδοχές που είχαμε κάνει τότε και τώρα είναι αλήθεια ότι έχουν δυσκολέψει (βλ. πορεία εμβολίων)- για ένα επίπεδο εσόδων στο 50% του 2019, κοντά στα 9 δισ. ευρώ, το οποίο, με τα δεδομένα που έχουμε τώρα, θα μπορούσε να θεωρηθεί ένα πολύ επιτυχημένο αποτέλεσμα. Ωστόσο, όσο περνά ο καιρός και δεν προκύπτουν λύσεις με τους ρυθμούς που θα επιθυμούσαμε, προφανώς ο στόχος αυτός γίνεται πιο δύσκολος. Ακόμη, δεν είμαστε στη φάση να πούμε ότι ανατρέπεται αυτή η εκτίμηση, όμως αυτό που λέμε είναι ότι υπάρχει ένα εύρος από 40% έως 50% ως εκτίμηση για τις τουριστικές εισπράξεις φέτος, που σε απόλυτα νούμερα σε σχέση με τα 18,2 δισ. ευρώ του 2019 είναι από 7,5 δισ. μέχρι 9 δισ. ευρώ. Τα νούμερα αυτά, ούτως ή άλλως, είναι θετικά αν ληφθεί υπόψη ότι η περσινή χρονιά έκλεισε με έσοδα 4,2 δισ. ευρώ, επομένως θα μιλάμε για σχεδόν διπλασιασμό το 2021».
Οι αγορές και οι κρατήσεις για το καλοκαίρι
«Είναι δεδομένο ότι όσο παραπάνω θα είναι τα έσοδα από τον τουρισμό φέτος τόσο καλύτερα για την οικονομία και τους ρυθμούς ανάκαμψης. Εμείς, ως κλάδος, θα κάνουμε ό,τι καλύτερο περνά από το χέρι μας για να επιτύχουμε υψηλότερα έσοδα. Ωστόσο, είναι η πρώτη φορά που δεν εξαρτάται τόσο πολύ από εμάς ή, τέλος πάντων, εξαρτάται λιγότερο από εμάς και πολύ περισσότερο από τη συγκυρία, την εξέλιξη της πανδημίας εντός Ελλάδας αλλά και στα κράτη που είναι βασικές μας αγορές. Ενδεικτικά, αυτή τη στιγμή, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία είναι COVID free, αλλά από τη μία δεν αποτελούν βασικές μας αγορές, από την άλλη έχουν ανακοινώσει ότι τα διεθνή ταξίδια για τους πολίτες τους δεν θα είναι εφικτά πριν από το 2022. Αρα, στο σημείο που βρισκόμαστε παίζει μεγάλο ρόλο σε τι κατάσταση θα βρεθούν οι αγορές μας και τι αποφάσεις θα πάρουν. Είναι θετικό ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη μία από τις δύο βασικές μας αγορές, ο Μπόρις Τζόνσον ανακοίνωσε σχέδιο για τα ταξίδια των Βρετανών και αμέσως αυτό είδαμε να δημιουργεί ένα θετικό momentum και μια έξαρση αναζητήσεων για Ελλάδα. Η αναζήτηση θα μετατραπεί σε κράτηση όταν θα υπάρξει εμπιστοσύνη από τον ταξιδιώτη ότι, κατ’ αρχάς, θα αισθάνεται ασφαλής να ταξιδέψει και, δεύτερον, ότι θα του επιτραπεί να ταξιδέψει. Οσο παραμένουμε όμως σε καθεστώς lockdown δεν θα βλέπουμε αυτή η πρόθεση να μετουσιώνεται σε κρατήσεις.
Σε σχέση με το αν υπάρχουν αυτή τη στιγμή κρατήσεις για το καλοκαίρι, συνολικά και μαζικά προφανώς η εικόνα δεν είναι καλή. Από την άλλη, κάποιες επιχειρήσεις-βαρόμετρα, μεγαλύτερου μεγέθους, όταν προκύπτει μια θετική είδηση, βλέπουν στα συστήματα κρατήσεων πολύ έντονη κινητικότητα, ακόμη και σε κρατήσεις. Γεγονός είναι ότι τη δεδομένη στιγμή δεν μπορούμε να μετρήσουμε αφίξεις, μετράμε μόνο τη ζήτηση και το ενδιαφέρον, και αυτό είναι μεγάλο ατού για την Ελλάδα, η οποία βρίσκεται σταθερά στις 2-3 πρώτες θέσεις των προορισμών της Μεσογείου κεφαλαιοποιώντας και την πολύ καλή περυσινή εικόνα».
Το πιστοποιητικό εμβολιασμού
«Το πιστοποιητικό εμβολιασμού, για το οποίο άνοιξε τη συζήτηση στην Ευρώπη ο Κυριάκος Μητσοτάκης, είναι μια πολύ σωστή προσέγγιση, την οποία στηρίξαμε ως κλάδος εξαρχής. Επειδή ακριβώς οι χώρες που εμβολιάζονται με ταχείς ρυθμούς τυχαίνει να είναι και από τις βασικές μας αγορές, θεωρούμε κι εμείς ότι οι ενιαίοι κανόνες θα βοηθούσαν περισσότερο τον κόσμο να ταξιδέψει και να προγραμματίσει φέτος το καλοκαίρι – υπό την προϋπόθεση βέβαια πάντα ότι η πανδημία θα μπορέσει να τεθεί υπό έλεγχο.
Δεν τρέφουμε μεγάλες προσδοκίες από τις Βρυξέλλες, που δυστυχώς έχουν δείξει ότι αργούν σε αυτές τις διαδικασίες. Από την άλλη πλευρά, είναι θετικό ότι φαίνεται να κάμπτεται η Γερμανία (σ.σ.: η πρώτη αγορά εισερχόμενου τουρισμού για την Ελλάδα) ενώ και η επικεφαλής της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν δήλωσε ότι το επόμενο τρίμηνο θα υπάρξει μια ολοκληρωμένη πρόταση για το πιστοποιητικό εμβολιασμού από τις Βρυξέλλες. Ωστόσο αυτό χρονικά παραπέμπει στον Ιούνιο, περίοδο κατά την οποία έχουμε μπει κανονικά σε τουριστικά σεζόν, οπότε δεν ξέρω πόσο θα μπορούσε αυτό να βοηθήσει στον έγκαιρο προγραμματισμό των ταξιδιών.
Εκείνο που βλέπουμε να γίνεται τελικά και εκτιμάμε ότι θα επιχειρήσει να κάνει η κυβέρνηση, όταν ανακοινώσει και το πλάνο ανοίγματος του ελληνικού τουρισμού, είναι, στο πλαίσιο διμερών συμφωνιών με βασικές μας αγορές, να προβλέπεται ένας τρόπος με τον οποίο να μπορεί να αποδειχθεί ο εμβολιασμός ώστε να δημιουργηθεί το λεγόμενο “fast lane”, να επιταχυνθούν δηλαδή οι διαδικασίες γι’ αυτούς που έχουν εμβολιαστεί και να μπορούν να έρθουν στη χώρα χωρίς άλλους περιορισμούς ή τεστ, δημιουργώντας έτσι μια καλύτερη συνθήκη».
Το άνοιγμα του τουρισμού
«Ολα αυτά βέβαια είναι υπό αίρεση και θα μπορούν να ειπωθούν μόνο όταν είμαστε σε θέση να πούμε ότι το τρίτο κύμα της πανδημίας έχει ανασχεθεί και όταν θα είναι σε θέση η κυβέρνηση να ανακοινώσει το άνοιγμα και άλλων τομέων της οικονομίας – και πρώτα απ’ όλα του λιανεμπορίου. Θα ήταν πραγματικά οξύμωρο σε αυτή τη φάση, κάτω από την πίεση του lockdown και με το λιανεμπόριο κλειστό, να ανακοινωνόταν ένα πρόγραμμα ανοίγματος του τουρισμού, έστω και αν αυτό θεωρητικά θα βοηθούσε στο εξωτερικό για τον έγκαιρο προγραμματισμό των ταξιδιών.
Στο ερώτημα αν ο τουρισμός, έστω και για τους Ελληνες, θα πρέπει να ανοίξει το Πάσχα, ευχή όλων θα ήταν προς αυτή την κατεύθυνση, αν το επέτρεπαν οι συνθήκες. Ωστόσο, από τη στιγμή που έχουμε όλοι αποδεχτεί -και αυτό είναι και η υπεύθυνη στάση- ότι μας οδηγεί η πορεία του υγειονομικού προβλήματος, το τι θα γίνει θα εξαρτηθεί τελικά από την πορεία της πανδημίας.
Για το εξωτερικό, όσο πιο ξεκάθαρο είναι το τοπίο τόσο μεγαλύτερη η προσδοκία που μπορεί να έχουμε. Ως ΣΕΤΕ έχουμε δηλώσει ότι θα πρέπει να στοχεύσουμε στις μεγάλες μας και ώριμες αγορές, δηλαδή την Ευρώπη, το Ηνωμένο Βασίλειο, την Αμερική, τη Ρωσία, τη Μέση Ανατολή, το Ισραήλ. Είναι λίγο μονόδρομος οι διμερείς συμφωνίες από τη στιγμή που δεν φαίνεται στον ορίζοντα επί του παρόντος να καταλήγουμε σε ενιαίους κανόνες. Επομένως, είναι σημαντικό να έχουμε μια ολοκληρωμένη διμερή συμφωνία για το πώς δέχεται η Ελλάδα και πώς επιστρέφει στη χώρα του ο ταξιδιώτης, τα τεστ πριν από την άφιξη αλλά και την αναχώρηση από την Ελλάδα, το κόστος, το σημείο όπου θα γίνονται κ.τ.λ. Θυμίζω ότι αυτή είναι η δεύτερη σεζόν με COVID-19, επομένως είναι και λιγότερο συγχωρητέα η άγνοια της πρώτης φοράς».
Εργαζόμενοι και επιχειρήσεις μετά έναν χρόνο πανδημίας
«Εχουμε περάσει έναν χρόνο πρωτοφανούς συνθήκης πολέμου. Το να πει κάποιος ότι σε έναν τέτοιο πόλεμο δεν θα υπάρξουν απώλειες είναι ευσεβής πόθος. Εχει γίνει μια καλή προσπάθεια όσον αφορά τα μέτρα στήριξης συγκρατώντας την ανεργία στον κλάδο και κρατώντας στη ζωή τις επιχειρήσεις. Είναι τόσο δύσκολες οι συνθήκες που μας κάνει πολλές φορές να σκεφτόμαστε ότι τίποτα δεν είναι αρκετό.
Πάντως, το γεγονός ότι έχει κλείσει ένας χρόνος και συζητάμε για το πόσο καλύτερα θα πάει φέτος ο τουρισμός δείχνει ότι ο κλάδος επέδειξε αντοχή. Σίγουρα θα υπάρξουν απώλειες και σίγουρα θα χρειαστεί ένα πλέγμα μέτρων για την επανεκκίνηση του τουρισμού. Τα μέτρα στήριξης ήταν σημαντικά σε ένα καθεστώς διασωλήνωσης, αλλά από τη στιγμή που θα επιχειρηθεί η αποσωλήνωση του τουρισμού θα πρέπει να περάσουν κάποια κρίσιμα στάδια έως ότου ο ασθενής να επιστρέψει στην πρότερη κατάσταση. Είχα πει στο τέλος του 2020 ότι ο τουρισμός θα χρειαστεί κάποια μορφή στήριξης όλο το πρώτο εξάμηνο του 2021, τώρα λέω ότι θα χρειαστεί όλο το 2021. Και επειδή τα δημοσιονομικά έχουν ήδη επιβαρυνθεί πάρα πολύ και τα κεφάλαια για τη στήριξη από την Πολιτεία δεν είναι απεριόριστα, θα πρέπει τα μέτρα για την οικονομία να είναι απολύτως στοχευμένα όχι μόνο προς τομείς και κλάδους, αλλά και προς τις ίδιες τις επιχειρήσεις. Θα πρέπει να λαμβάνουν υπόψη, κατ’ αρχάς, τη διατήρηση των θέσεων εργασίας και επίσης το ποσοστό απώλειας τζίρου του 2020 σε σχέση με το 2019. Ο τουρισμός, με 80% απώλεια τζίρου το 2020, μαζί με τον αθλητισμό, τον πολιτισμό και φυσικά την εστίαση είναι οι κλάδοι που έχουν χτυπηθεί περισσότερο και θα χρειαστούν μεγάλη ενίσχυση. Θα πρέπει τα μέτρα να βάζουν πολύ ψηλά τον πήχη ως προς την απώλεια εσόδων, ώστε να καταφέρουμε -υπό την προϋπόθεση ότι θα ανοίξει η οικονομία- να έχουμε όσο το δυνατόν λιγότερες απώλειες».
Τα μέτρα της επόμενης μέρας
«Τα μέτρα για την επόμενη μέρα δεν μπορεί να είναι διαφορετικά από αυτά που ήδη ισχύουν, με σταδιακή διαφοροποίηση όσο προχωράμε στην επαναλειτουργία του κλάδου. Σε ό,τι έχει να κάνει με τη διατήρηση των θέσεων εργασίας, μέχρι τώρα λειτούργησαν καλά τα μέτρα με τις αναστολές και το “Συν-Εργασία”, το οποίο μπορεί να συνεχίσει κι όταν οι επιχειρήσεις ξεκινήσουν ξανά τη λειτουργία τους, για όλο το 2021. Τα μηδενικά ενοίκια επίσης θα σταματήσουν με την επαναλειτουργία, ωστόσο μια μορφή επιδότησης εργοδοτικών εισφορών, όπως αυτή που ισχύει για τα 12μηνης λειτουργίας ξενοδοχεία αυτή τη στιγμή, είναι επίσης ένα μέτρο που μπορεί να ενισχύσει τη μείωση κόστους μιας επιχείρησης. Ακόμη, το εργαλείο της επιδότησης παγίων δαπανών, που θα τεθεί σε εφαρμογή από τον Απρίλιο, είναι κι αυτό πολύ χρήσιμο για την επόμενη μέρα. Μιλάμε, λοιπόν, για μια προσαρμογή των υφιστάμενων μέτρων στη νέα πραγματικότητα και πλέον βάζοντας “κόφτες” που έχουν να κάνουν με ποσοστά μείωσης τζίρου, για να μπορέσουν τα μέτρα αυτά να πάνε στοχευμένα σε κλάδους και επιχειρήσεις που τα έχουν ανάγκη. Επιπλέον, αν και η επιδείνωση των δημοσιονομικών λόγω της πανδημίας δεν βοηθά, εμείς εξακολουθητικά πιστεύουμε -ειδικά φέτος- ότι η μείωση του ΦΠΑ στη διαμονή θα βοηθούσε πολύ τις επιχειρήσεις έστω και με τις κρατήσεις της τελευταίας στιγμής να προσελκύσουν περισσότερους επισκέπτες. Ο ΣΕΤΕ έχει το συγκεκριμένο αίτημα στο τραπέζι της συζήτησης εξακολουθητικά».
Η επιστροφή στο… 2019
«Η ανάκαμψη θα ξεκινήσει από φέτος, ωστόσο από το 2022 και μετά θεωρώ ότι θα δούμε σαφώς πιο γρήγορη επάνοδο σε καλύτερα νούμερα για τον ελληνικό τουρισμό. Το πότε θα πιάσουμε ξανά τα νούμερα του 2019 -που ήταν και ιστορικά το απόλυτο ρεκόρ του ελληνικού τουρισμού- δεν είναι απολύτως ξεκάθαρο. Μπορεί να είναι το 2024, όπως αναφέρουν οι πρώτες εκτιμήσεις με βάση και τα νούμερα της κίνησης από τις αεροπορικές, μπορεί ωστόσο να είναι νωρίτερα ή και αργότερα. Το ζήτημα είναι να επιστρέψουμε σε υγιή ροή των ταξιδιών.
Το σίγουρο είναι ότι ο ελληνικός τουρισμός ήταν σε σταθερά ανοδική πορεία από το 2013 έως το 2019, το brand “Ελλάδα” παραμένει πολύ ισχυρό και ενισχύεται συνεχώς. Σε αυτό άλλωστε βοήθησε πολύ και η περσινή προσπάθεια μέσα στην πανδημία με τεράστια συνεισφορά των ανθρώπων του τουρισμού, την οποία θεωρώ ότι θα είμαστε σε θέση να κεφαλαιοποιήσουμε και φέτος. Το brand “Ελλάδα” ήταν και παραμένει στην 5η θέση παγκοσμίως, σύμφωνα με τον δείκτη του Σάιμον Ανχολτ, που θεωρείται ο γκουρού στο branding των προορισμών».
Στο TOP 3 των προτιμήσεων η Ελλάδα
«Αυτή τη στιγμή δεν μπορούμε να μετρήσουμε αφίξεις, μετράμε μόνο τη ζήτηση και το ενδιαφέρον και αυτό είναι μεγάλο ατού για την Ελλάδα, η οποία βρίσκεται σταθερά στις 2-3 πρώτες θέσεις των προορισμών της Μεσογείου κεφαλαιοποιώντας και την πολύ καλή περυσινή εικόνα.
Είναι θετικό ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη μία από τις δύο βασικές μας αγορές, ο Μπόρις Τζόνσον ανακοίνωσε σχέδιο για τα ταξίδια των Βρετανών και αμέσως αυτό είδαμε να δημιουργεί ένα θετικό momentum και μια έξαρση αναζητήσεων για Ελλάδα»
Το πιστοποιητικό εμβολιασμού
«Το πιστοποιητικό εμβολιασμού, για το οποίο τη συζήτηση στην Ευρώπη άνοιξε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, είναι μια πολύ σωστή προσέγγιση, την οποία στηρίξαμε ως κλάδος εξαρχής.
Επειδή ακριβώς οι χώρες που εμβολιάζονται με ταχείς ρυθμούς τυχαίνει να είναι και από τις βασικές μας αγορές, θεωρούμε κι εμείς ότι οι ενιαίοι κανόνες θα βοηθούσαν περισσότερο τον κόσμο να ταξιδέψει και να προγραμματίσει φέτος το καλοκαίρι – υπό την προϋπόθεση βέβαια πάντα ότι η πανδημία θα μπορέσει να τεθεί υπό έλεγχο».
Διαβάστε ακόμα:
Έναρξη επιχείρησης με ένα email ή βιντεοκλήση
Οικ. Λαιμού: Ο «Μιαούλης» εντάχθηκε στον στόλο της ENESΕL
Έτσι επέλεξε τον διάδοχό του στην Amazon ο Τζεφ Μπέζος