«Συνεχίζουμε να κινούμαστε σε αχαρτογράφητα ύδατα, οι συνθήκες φέτος είναι πιο δύσκολες έναντι του 2021, ωστόσο ο ελληνικός τουρισμός προσαρμόζεται στα δεδομένα, έχει αντοχές, αντιδρά άμεσα και στο τέλος βγαίνει νικητής».
Τάδε έφη χθες, Δευτέρα, σε μία εφ’ όλης της ύλης ενημέρωση για τον ελληνικό τουρισμό ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων κ. Γιάννης Ρέτσος, αποφεύγοντας πάντως να κάνει προβλέψεις ως προς τα νούμερα φέτος- λόγω και της προηγούμενης εμπειρίας της πανδημίας με συνεχείς ανατροπές. Παρ’ όλα αυτά και παρά το δύσκολο περιβάλλον που έχει δημιουργηθεί λόγω του ουκρανικού και το περίεργο ‘’μίγμα’’ των πληθωριστικών πιέσεων και της ακρίβειας, ο στόχος να προσεγγίσει ο κλάδος τα τουριστικά έσοδα των 18,2 δισ. ευρώ του 2019 δεν έχει χαθεί για φέτος.
«Βλέπουμε τώρα, όπως διαμορφώνεται το γενικότερο οικονομικό περιβάλλον, αναθεωρήσεις προς τα κάτω ως προς το ΑΕΠ της χώρας για το 2022, έναντι της αρχικής πρόβλεψης προ των τελευταίων εξελίξεων για ισχυρή ανάπτυξη. Αυτό που θα πρέπει να πούμε είναι ότι ένα σημαντικό κομμάτι της ανάπτυξης θα εξαρτηθεί κι εφέτος από το πώς θα πάει ο τουρισμός. Εφόσον πάει καλά και κινηθεί στα νούμερα που είχαμε εκτιμήσει πριν τις εξελίξεις στην Ουκρανία, τότε μπορεί να μας εκπλήξει ευχάριστα».
Ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ ανέφερε ότι δεν υπάρχουν ακυρώσεις, παρά μόνο ‘’πάγωμα’’ του προηγούμενου, πολύ καλού ρυθμού των κρατήσεων, ο οποίος πάντως θα μπορούσε να επανέλθει ακόμη και πιο έντονα εφόσον τερματιστούν οι εχθροπραξίες.
Αναλυτικά όσα ανέφερε ο κ. Ρέτσος για όλα τα ζητήματα γύρω από τον ελληνικό τουρισμό:
Απολογισμός της πανδημίας
Η πανδημία τα δύο αυτά χρόνια έχει αλλάξει πολλά πράγματα και – απολογιστικά βλέποντας- το 2020 χάθηκε το 75% του τουριστικού εισοδήματος και το 2021 το 40% του 2021. Στις αρχές της άνοιξης του 2021 θεωρούσαμε επιτυχία να πιάσουμε το 40% των εσόδων του 2019 και στη συνέχεια τα πράγματα ανατράπηκαν προς το καλύτερο στο γ’ τρίμηνο του 2021. Κι ενώ αυτό που βλέπαμε το γ’ τρίμηνο, την εξαιρετική καλυτέρευση, θεωρούσαμε ότι θα συνεχιστεί και τους επόμενους μήνες το τελευταίο τρίμηνο του 2021 είχαμε την Ομικρον με συνέπεια το θετικό μομέντουμ να ανατραπεί εκ νέου. Όμως, όσο περνάγαμε το χειμώνα, το Δεκέμβριο και τον Ιανουάριο κι όσο οι χώρες ξεκίνησαν να αίρουν τα περιοριστικά μέτρα λόγω της πανδημίας, αυτό οδήγησε σε μία πολύ σημαντική δυναμική κρατήσεων κυρίως από τη βρετανική αγορά, την οποία στη συνέχεια ακολούθησαν άλλες αγορές.
Εξέλιξη κρατήσεων
Η εξέλιξη των κρατήσεων για το 2022 ήταν πολύ θετική στην αρχή του έτους και σε αυτό βοήθησαν, εκτός από το καλό κλίμα στο εξωτερικό και κινήσεις που έγιναν και εσωτερικά στη χώρα, όπως π.χ. με την απόφαση για κατάργηση της φόρμας PLF από τα μέσα Μαρτίου, την ιδιαίτερη αντιμετώπιση των ταξιδιωτών από Αμερική, Καναδά και Αυστραλία με ειδικές προβλέψεις κ.ο.κ.. Όλα αυτά είχαν δημιουργήσει μία πολύ καλή δυναμική σε όλες τις περιοχές της χώρας, ακόμη και στα αστικά κέντρα που εξακολουθητικά, όπως έχει φανεί μέσα στην πανδημία υστερούν έναντι των νησιών. Και πλέον από το Φεβρουάριο είχαμε το νέο απροσδόκητο που μας συντάραξε όλους, καταρχάς για λόγους ανθρωπιστικούς, πέρα από την όποια τουριστική επίπτωση.
Η άμεση και πιο αυθόρμητη επίπτωση που επηρέασε τον τουρισμό ήταν το ‘’πάγωμα’’, χωρίς ωστόσο εξαρχής να δούμε ακυρώσεις ακόμη και στα ξενοδοχεία που ήδη έχουν ανοίξει πιο νωρίς ή σχεδιάζουν το άνοιγμα της σεζόν. Υπήρχε και υπάρχει ένα σχετικό πάγωμα. Εξακολουθητικά -κι ο πόλεμος να μην είχε γίνει θα ήμασταν ούτως ή άλλως σε μία ακόμη χρονιά Covid- 19. Aυτό σημαίνει ότι θα είχαμε και πάλι κρατήσεις της τελευταίας στιγμής, έστω κι αν σε μικρότερο βαθμό σε σύγκριση με πρίν. Το ‘’πάγωμα’’ πάντως των κρατήσεων δε σημαίνει ότι θα ανατρέψει και τη χρονιά. Η άποψή μας είναι ότι αν οι εχθροπραξίες σταματήσουν το επόμενο διάστημα -κι ελπίζουμε το συντομότερο- θα δούμε μία πολύ έντονη επαναφορά των κρατήσεων. Ο τουρισμός είναι ψυχολογία κι ένας πόλεμος πάντα επηρεάζει αρνητικά. Ωστόσο, από την άλλη πλευρά, η επιθυμία του κόσμου να ταξιδέψει είναι πολύ έντονη κι αυτό, αν σταματήσουν οι εχθροπραξίες, μπορεί να επανέλθει ακόμη και πιο έντονα, βελτιωμένα.
Οι επιμέρους αγορές
Οσον αφορά τις επιμέρους αγορές αυτή την στιγμή, η Βρετανία δείχνει σημαντική δυναμική– άλλωστε ήταν και η πρώτη χώρα που ήρε τους περιορισμούς- κι από τη Σκανδιναβία επίσης είναι καλή η δυναμική. Από την πρώτη αγορά για την Ελλάδα αυτή της Γερμανίας, φαίνεται ότι υπάρχει μία σχετική καθυστέρηση στις κρατήσεις: Οι Γερμανοί είναι πιο συντηρητικοί- όπως έχει φανεί και μέσα στην πανδημία- λόγω και της οικονομικής επίπτωσης του πολέμου που έχει μεγαλύτερο αντίκτυπο στους Γερμανούς σε σύγκριση με τους υπόλοιπους Ευρωπαίους. Οι μεγάλοι tour operators πάντως λένε ότι παραμένει η χώρα στο τοπ των αγορών, ενώ εξελίσσεται πολύ καλά και η δυναμική από ΗΠΑ με πολλές πτήσεις στο θερινό πρόγραμμα των αεροπορικών σε καθημερινή βάση, ακόμη και διπλές πτήσεις μέσα σε μία ημέρα στους θερινούς μήνες. Η αμερικανική αγορά βέβαια, θα πρέπει να πούμε εδώ ότι επηρεάζεται πολύ και από τους πολέμους. Μας προβληματίζει η πολωνική αγορά, που είναι επίσης από τις σημαντικές για τη χώρα και υφίσταται τον μεγάλο αντίκτυπο από την ουκρανική κρίση. Συνολικά πάντως βλέπουμε με ό,τι α υτό σημαίνει για την πορεία της αγοράς φέτος σημαντική αύξηση στις αεροπορικές θέσεις για το καλοκαίρι, ακόμη και σε επίπεδα πάνω από το 2019, κάτι που δείχνει και τη δυναμική, έστω κι αν λόγω της πανδημίας οι κρατήσεις των θέσεων από τις αεροπορικές είναι ουσιαστικά ‘’ανέξοδες’’ χωρίς να πληρώνουν έξτρα κόστος.
Τα ‘’αγκάθια’’ του πληθωρισμού και της ακρίβειας
Το πρόβλημα δεν είναι τόσο ο πόλεμος όσο ο πληθωρισμός που μας δημιουργεί μεγαλύτερη ανησυχία, σε επίπεδα που δεν τα θυμόμασταν τα προηγούμενα χρόνια σε Ευρώπη και Αμερική. Ακρίβεια, αύξηση στα είδη πρώτης ανάγκης, διαταραχή της εφοδιαστικής αλυσίδας δημιουργούν ένα μίγμα ιδιαίτερο και περίεργο. Αρα μας ανησυχούν περισσότερο οι επιπτώσεις στην αγοραστική δύναμη των Ευρωπαίων και των αγορών πέραν του Ατλαντικού.
Πόσο θα επηρεάσουν φέτος αυτές οι παράμετροι τον κλάδο; Αυτό θα το δούμε περισσότερο το 2023. Κι αυτό γιατί, σε μία προσπάθεια να ερμηνεύσουμε την εμπειρία των τελευταίων ετών, για πρώτη φορά ο μέσος Ευρωπαίος κατάφερε να αποταμιεύσει. Αρα το εισόδημα σε συνδυασμό με την ψυχολογία μπορεί να υπερκεράσει φέτος την πραγματική ακρίβεια και τον υψηλό πληθωρισμό και να φανεί περισσότερο στο απώτερο μέλλον, εφόσον αυτά τα φαινόμενα συνεχιστούν.
Η εικόνα αυτή κάνει πολύ δύσκολες τις προβλέψεις. Φέτος στην αρχή της χρονιάς λέγαμε ότι θα μπορούσαμε να πλησιάσουμε τα νούμερα του 2019. Ως στόχος, αυτά τα νούμερα δεν έχουν χαθεί ολοκληρωτικά και θα περιμένουμε να δούμε το επόμενο διάστημα. Ο ελληνικός τουρισμός έχει δείξει ότι μπορεί να προσαρμόζεται στα δεδομένα, να αντιμετωπίζει προβλήματα και να βγαίνει νικητής.
Οι επιχειρήσεις
Πρέπει να διαχωρίσουμε το σύνολο του τουριστικού εισοδήματος με τα νούμερα των επιχειρήσεων που επίσης έχουν διαφορετικές αντοχές και αποτελέσματα ανάλογα με τις περιοχές της χώρας όπου δραστηριοποιούνται. Αρα τα αποτελέσματα των επιχειρήσεων επηρεάζονται από τον υψηλό πληθωρισμό (σ.σ. που επηρεάζει και τις δανειακές υποχρεώσεις λόγω των επιτοκίων), τις αυξήσεις μισθών (σ.σ. με την πρόβλεψη για αύξηση του κατώτατου μισθού), το πολύ αυξημένο ενεργειακό κόστος που για κάποιους κλάδους ήταν το πιο σημαντικό. Αυτά τα προβλήματα θα αντιμετωπίσουν οι επιχειρήσεις το επόμενο διάστημα. Εμείς προσπαθήσαμε καθ’ όλη τη διάρκεια της κρίσης να λειτουργήσουμε εγκαίρως, χωρίς μαξιμαλισμούς, σε λογικά πλαίσια, ώστε να δούμε εγκαίρως πώς μπορεί να αμβλυνθεί ο αντίκτυπος στις επιχειρήσεις. Η επιδότηση του ενεργειακού κόστους, η παράταση του ΣΥΝ- Εργασία για τον Απρίλιο και το Μάιο που στηρίζει την αγορά εργασίας είναι μέτρα που μπορούν να ενισχύσουν το επιχειρείν, ενώ υπάρχουν και οι συζητήσεις να παραμείνει μειωμένο το κομμάτι του ΦΠΑ στη διαμονή και τις μεταφορές που θα είναι πολύ σημαντικό για το σύνολο της τουριστικής δραστηριότητας.
Βραχυχρόνια μίσθωση
Είμαστε σε συνεχή συζήτηση με την κυβέρνηση επιπλέον για το τεράστιο πρόβλημα του ευρύτερου ανταγωνισμού με τη βραχυχρόνια μίσθωση, για την οποία έχει αναζωπυρωθεί η κουβέντα, πολύ περισσότερο από την στιγμή που η Ελλάδα είναι ένας πολύ ελκυστικός προορισμός και προσελκύει συνεχώς επενδύσεις. Αυτό το καθεστώς παραμένει με γκρίζες ζώνες. Υπάρχει μία νομοθεσία που εφαρμόζεται εν μέρει ωστόσο όλοι γνωρίζουμε την αδυναμία των ελεγκτικών μηχανισμών και τελικά οι έλεγχοι δεν είναι επαρκείς. Το θέμα της βραχυχρόνιας μίσθωσης παραμένει από όλες τις κυβερνήσεις ένα θέμα με το οποίο δεν έχουν ασχοληθεί όπως θα έπρεπε. Πλέον όμως η κόκκινη γραμμή για εμάς είναι όταν χρησιμοποιείται αυτή η γκρίζα ζώνη από επαγγελματίες κι έχουμε φτάσει στο σημείο να εξαγγέλλονται από μεγάλους ομίλους επενδύσεις για καταλύματα βραχυχρόνιας μίσθωσης, που όμως, παρέχουν υπηρεσίες ξενοδοχείων χωρίς ΦΠΑ, φόρους διαμονής κ.α.. Επομένως μιλάμε για πλήρη στρέβλωση ανταγωνισμού.
Δεσμευτήκαμε ότι θα καταθέσουμε εκ νέου προτάσεις για να βελτιωθεί το πλαίσιο, αλλά είναι και υποχρέωση του κράτους να πάρει θέση σε αυτές τις επενδύσεις. Θεωρούμε ότι επενδύσεις που στρεβλώνουν τον ανταγωνισμό δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές κι αυτό θα είναι ένα θέμα που θα μας απασχολήσει το επόμενο διάστημα. Το πρώτο και σημαντικότερο για εμάς σε ό,τι έχει να κάνει με τη βραχυχρόνια μίσθωση είναι ο έλεγχος και η παρέμβαση του κράτους για κραυγαλέες περιπτώσεις.
Ελλειψη εργαζομένων
Το άλλο μεγάλο ζήτημα είναι το θέμα της έλλειψης των εργαζομένων για το οποίο έκανε το Ινστιτούτο του ΣΕΤΕ μία πολύ σημαντική έρευνα από την οποία προέκυψε ότι υπάρχει ένα κενό σε πάνω από 1 στις 5 θέσεις εργασίας στο οργανόγραμμα ενός ξενοδοχείου. Είναι ένα τεράστιο ζήτημα που αφορά όλη την οικονομία δεδομένου ότι με την πανδημία είχαμε αλλαγή προσανατολισμού και απώλεια εργαζομένων.
Το φαινόμενο αυτό θα είναι έντονο και φέτος και τα επόμενα χρόνια λόγω και των δημοσίων έργων που αναμένεται να εξελιχθούν μέσα από το Ταμείο Ανάκαμψης και ξεπερνούν σε όγκο ακόμη και τα έργα των Ολυμπιακών Αγώνων. Στο πλαίσιο αυτό ετοιμάζουμε μία καμπάνια με την Μarketing Greece- περισσότερο ευαισθητοποίησης για το τί είναι η απασχόληση στον τουρισμό και πόσο ποιοτικές θέσεις προσφέρει ο κλάδος. Η καμπάνια θα βγει το επόμενο διάστημα και είμαστε σε συνεχή επαφή με την κυβέρνηση για να δούμε πώς θα αντιμετωπίσουμε το ζήτημα τα επόμενα χρόνια.
Το Εθνικό Σχέδιο Δράσης για τον τουρισμό
Είναι ανάγκη η υλοποίηση μακρόπνοου στρατηγικού σχεδιασμού για τον ελληνικό τουριστικό τομέα, με έμφαση στις συνέργειες και τη συνεργασία με τις Περιφέρειες και προς αυτή την κατεύθυνση κινείται το Εθνικό Σχέδιο 2030 για το οποίο έχει κάνει μελέτη το Ινστιτούτο ΣΕΤΕ και προβλέπει το φιλόδοξο στόχο έως το 2030 με 27 δισ. ευρώ έσοδα. Είναι ό,τι πιο ολοκληρωμένο έχουμε κάνει μέχρι σήμερα για 36 προορισμούς που έχουν πλήρως αναλυθεί και καταγραφεί τόσο ως προς το προϊόν τους όσο και ως προς τις υποδομές. Στόχος είναι να διαχυθεί το μερίδιο του τουριστικού εισοδήματος σε περισσότερες Περιφέρειες και να αυξηθεί και χρονικός καταμερισμός, πέραν του τετραμήνου Ιουνίου- Σεπτεμβρίου. Για τη μελέτη θα ξεκινήσουμε σειρά ταξιδιών στην Περιφέρεια.
Οι τιμές και η Τουρκία
Η Τουρκία κατατάσσεται στις αγορές που είναι ευθέως ανταγωνιστικές προς την Ελλάδα. Ούτε πέρυσι επηρεαστήκαμε από την Τουρκία. Η Ελλάδα έχει καταφέρει και μέσα στην πανδημία να φτιάξει ένα πολύ ισχυρό brand ασφαλούς προορισμού. Το κεφαλαιοποιήσαμε πέρυσι, το κεφαλαιοποιούμε και φέτος. Παρά τις τιμές στην Ελλάδα που είναι πολύ πιο υψηλές από αυτές των γειτόνων θεωρώ ότι η Ελλάδα μπορεί να πάρει μεγάλο κομμάτι της πίτας. Είναι όμως εντελώς διαφορετικό το προϊόν της Τουρκίας από αυτό που πουλάει η Ελλάδα.
Όχι μόνο δεν πρέπει να χαμηλώσουμε τις τιμές, αλλά με το βλέμμα στο 2023 ο στόχος του κλάδου θα πρέπει να είναι να πάρουμε αυξήσεις από τους tour operators, δεδομένου ότι οι επιχειρήσεις θα έχουν πολύ μεγάλα ζητήματα βιωσιμότητας λόγω του πολύ αυξημένου κόστους. Θα πρέπει να διεκδικήσουμε μεγάλες αυξήσεις το 2023 για να μείνουν βιώσιμες οι επιχειρήσεις.
Διαβάστε ακόμη
ΤΑΙΠΕΔ: Εκτός λιμενικής ζώνης το FSRU στον Βόλο – Γιατί πρέπει να αλλάξει η χωροθέτηση του έργου
Ο «άγνωστος» μεγιστάνας δίπλα στους Μασκ, Μπέζος και Αρνό – Το κλειστό club των 100 δισ. δολαρίων
Ξανά στο σφυρί η μεζονέτα του «Mr. Globo» στην Κηφισιά (pics)