Τη βεβαιότητα ότι ο τουρισμός θα ηγηθεί της νέας αρχής, με την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας έστω κι αν φέτος περιοριστεί- στην καλύτερη περίπτωση- στο ήμισυ των εσόδων του 2019 εξέφρασε χθες ο πρόεδρος του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων κ. Γιάννης Ρέτσος, από το βήμα της γενικής συνέλευσης της Τράπεζας της Ελλάδος.
Στην επόμενη μέρα του ελληνικού τουρισμού αναφέρεται ξεχωριστά και η έκθεση του Διοικητή της ΤτΕ, σύμφωνα με την οποία θα πρέπει να υπάρξει περαιτέρω βελτίωση του κλάδου σε ποιοτικά χαρακτηριστικά και, κατ’ επέκταση, βελτίωση της διαρθρωτικής ανταγωνιστικότητας της χώρας στον κλάδο αυτό, όπως και του εμπορικού της σήματος (brand name) στο εξωτερικό, στοιχεία που θα βοηθήσουν τη χώρα να σταθεροποιήσει τη θέση της στη μεσογειακή αγορά, αλλά και θα συμβάλλουν στην επίτευξη του στόχου για άνοιγμα σε νέες αγορές πέρα από τις παραδοσιακές.
Η έκθεση της ΤτΕ αναφέρεται στη θέση της Ελλάδας στον τουρισμό της Μεσογείου το πολύ δύσκολο 2020: «Οι εξελίξεις κάτω από τις ιδιαίτερες συνθήκες της πανδημίας δείχνουν ότι στο σύνολο του 2020 η Ελλάδα έχασε μερίδιο στην αγορά της Μεσογείου, παρά την πολύ καλή εικόνα όσον αφορά τη διαχείριση του πρώτου κύματος της πανδημίας, η οποία προσέφερε στην Ελλάδα την ευκαιρία να προβληθεί ως υγειονομικά ασφαλής προορισμός για τους εν δυνάμει ταξιδιώτες. Η κατάταξη της χώρας με βάση το μερίδιο των αφίξεων στο σύνολο της αγοράς δεν μεταβλήθηκε, ενώ χειροτέρευσε με βάση το μερίδιο στις εισπράξεις». Το γεγονός οφείλεται στη μεγάλη εποχικότητα της χώρας μας και την εξάρτησή της από το προϊόν ‘’Ηλιος και Θάλασσα’’ σε αντίθεση π.χ. με την Ιταλία, που έχει μεγαλύτερη σεζόν και άρα είχε καλύτερες επιδόσεις.
Παραμένει ο στόχος για 40% -50% εσόδων του 2019
«Η στήριξη που δέχεται ο τουρισμός σε αυτή τη δύσκολη συγκυρία, θα επιστρέψει στην ελληνική οικονομία, πολλαπλάσια. Με ισόρροπη ανάπτυξη, ρευστότητα στην οικονομία, θέσεις εργασίας, κοινωνική συνοχή. Ο ελληνικός τουρισμός, φιλοδοξεί και σε αυτή την κρίση, να είναι ο μεγάλος πρωταγωνιστής της επόμενης ημέρας», ανέφερε χθες ο κ. Ρέτσος. Ο ίδιος πρόσθεσε ότι πλέον, όπως έχει διαμορφωθεί η κατάσταση το πρώτο τετράμηνο του έτους, οι υψηλότεροι στόχοι του κλάδου αφορούν στο δεύτερο εξάμηνο, με τα έσοδα να υπολογίζονται μεταξύ του 40% με 50% σε σχέση με τα 18,2 δισ. ευρώ του 2019.
«Όπως την προηγούμενη χρονιά, έτσι και φέτος, απαιτείται ένα συντεταγμένο, στρατηγικό σχέδιο σταδιακού ανοίγματος της αγοράς. Ένα σχέδιο αυστηρών υγειονομικών κανόνων, με την παράλληλη αξιοποίηση των σύγχρονων εργαλείων εξακολουθητικής επιτήρησης της επιδημιολογικής εξέλιξης σε όλη τη χώρα», ανέφερε ο επικεφαλής του ΣΕΤΕ, επισημαίνοντας παράλληλα ότι αν και η πορεία της πανδημίας παραμένει βασικός παράγοντας για την πορεία της νέας τουριστικής περιόδου, το άνοιγμα της οικονομίας είναι πλέον επιτακτικό. «Η χώρα μας, στις 15 Μαΐου, σχεδιάζει να υποδεχθεί τους επισκέπτες της. Έχει συνεπώς την υποχρέωση, να αποτελέσει για εκείνους έναν υγειονομικά ασφαλή προορισμό. Σε πρώτη φάση, αυτό περιορίζει εύλογα την προοπτική υποδοχής μεγάλων τουριστικών ροών. Παρακολουθώντας το πώς κινείται και αποφασίζει η Ευρώπη, διαπιστώνουμε πως όλα μπορεί να ανατραπούν ανά πάσα στιγμή. Και αυτό προκύπτει τόσο από τα μηνύματα που λαμβάνουμε από τη Γερμανία, πρόσφατα τη Γαλλία, όσο και από το Ηνωμένο Βασίλειο. Εμείς όμως οφείλουμε να προχωρήσουμε ούτως ή άλλως, ανεξαρτήτως της πορείας των εμβολιασμών, σε σύνθετες δράσεις, ώστε να ενδυναμώσουμε τις ροές από τις βασικές μας αγορές, αλλά και να εμπλουτίσουμε τις χώρες προέλευσης επισκεπτών. Προς αυτή την κατεύθυνση, οι συμφωνίες που θα προκύψουν, θα πρέπει μεταξύ άλλων να περιλαμβάνουν ξεκάθαρους κανόνες, ως προς τις προϋποθέσεις εισόδου και εξόδου επισκεπτών».
Στο ίδιο πλέγμα, συγκαταλέγεται και η δέσμη των κυβερνητικών μέτρων για τη μείωση των δαπανών και την αύξηση της ρευστότητας των επιχειρήσεων. Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΕΤΕ, «η αποσωλήνωση μίας διασωληνωμένης οικονομίας, απαιτεί μεταβατικό στάδιο, το οποίο και θα κρίνει τελικά την επιτυχία της θεραπείας και την μελλοντική εξέλιξη.
Μέτρα όπως οι αναστολές για τουρισμό-μεταφορές, το πρόγραμμα ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ, η επιδότηση εργοδοτικών εισφορών που ίσχυσε για τις εποχικές τουριστικές επιχειρήσεις, το τρ;iτο τρίμηνο του 2020 και για τα ξενοδοχεία 12μηνης λειτουργίας από τον Σεπτέμβριο 2020 έως και σήμερα, γνωρίζουμε ήδη ότι θα συνεχιστούν έως και τον Ιούνιο 2021. Παράλληλα, στήριξη θα προσφέρει και το νέο θεσμοθετημένο εργαλείο επιδότησης παγίων δαπανών επιχειρήσεων, που λειτούργησαν με ζημιές το 2020, αλλά και η μη καταβολή ενοικίου των μισθωμένων τουριστικών επιχειρήσεων για τον μήνα Απρίλιο.
Η συνέχιση του προγράμματος Συν-Εργασία έως το τέλος του έτους, είναι βέβαιο ότι θα βοηθήσει τις επιχειρήσεις του τουρισμού να αντεπεξέλθουν στο δύσκολο μεσοδιάστημα της επανεκκίνησης, διασφαλίζοντας πολλές θέσεις εργασίας και αποτελώντας σημαντικό ανάχωμα στην ξαφνική αύξηση της ανεργίας. Τέλος, σημαντική εκκρεμότητα για τον τομέα παραμένει η μείωση του ΦΠΑ στη διαμονή έως το τέλος του 2021, που κρίνουμε πως πρέπει να εξεταστεί πολύ σοβαρά».
Όπως υποστηρίζουν οι τουριστικοί φορείς αυτό το μέτρο θα αποτελέσει πολύ σοβαρό εργαλείο για τις επιχειρήσεις να ανακτήσουν μεγαλύτερο κομμάτι πελατείας, από μία συρρικνωμένη -για δεύτερη συνεχή χρονιά- παγκόσμια τουριστική πίτα.
Τα μερίδια του τουρισμού στη Μεσόγειο
Στην έκθεση της ΤτΕ αναφέρονται αναλυτικά τα στοιχεία για την τουριστική αγορά της Μεσογείου και το μερίδιο της Ελλάδας την περυσινή χρονιά.
Οι κυριότερες χώρες προέλευσης ταξιδιωτών στην Ελλάδα είναι η Γερμανία, η Γαλλία, η Ιταλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, οι ΗΠΑ και η Ρωσία, που αντιπροσωπεύουν το 36% των αφίξεων και το 51% των σχετικών εισπράξεων στην Ελλάδα την πρόσφατη περίοδο 2016-2019. Το 2020 τα εν λόγω μερίδια των συγκεκριμένων χωρών αυξήθηκαν σε 48% και 60% αντίστοιχα, υποδηλώνοντας ότι η χώρα διατήρησε τη θέση της στις προτιμήσεις των ταξιδιωτών.
Παρατηρείται ότι η Γερμανία, ως χώρα προέλευσης ταξιδιωτών, αύξησε σημαντικά το μερίδιό της στις αφίξεις και ακόμη περισσότερο στη δαπάνη (εισπράξεις), ενώ το ίδιο παρατηρήθηκε σε μικρότερο βαθμό για το Ηνωμένο Βασίλειο και ορισμένες άλλες χώρες προέλευσης ταξιδιωτών. Αυτό σημαίνει ότι εκείνοι οι οποίοι ταξίδεψαν στην Ελλάδα το 2020 πραγματοποίησαν αυξημένη δαπάνη ανά ταξίδι σε σχέση με το 2019. Συνολικά, η άνοδος της μέσης δαπάνης ανά ταξίδι οφείλεται κυρίως στην αύξηση της μέσης διάρκειας παραμονής, που δικαιολογείται και από το γεγονός ότι μειώθηκε σημαντικά ο αριθμός ταξιδιωτών από κοντινές χώρες προέλευσης, όπως η Βουλγαρία και η Ρουμανία, οι οποίοι τα προηγούμενα έτη πραγματοποιούσαν πολλαπλά ταξίδια αυθημερόν. Επίσης, φαίνεται να έχει βελτιωθεί η δυνατότητα των κατοίκων των ευρωπαϊκών χωρών να πραγματοποιήσουν αυξημένη δαπάνη ανά ταξίδι. Μάλιστα, σύμφωνα με τα στοιχεία του γ ́ τριμήνου του 2020, οι ταξιδιώτες δαπάνησαν κατά 23% περισσότερο σε σχέση με την ίδια περίοδο του 2019.
Συνολικά, η αγορά της Μεσογείου αντιπροσωπεύει το 23% των αφίξεων του παγκόσμιου τουρισμού για το 2020, σημειώνοντας αύξηση του μεριδίου της στον αριθμό των αφίξεων κατά 2 ποσοστιαίες μονάδες σε σχέση με το 2019. Η δυναμική της περιοχής κατά το πρώτο δίμηνο του 2020, πριν από την εμφάνιση της πανδημίας, ήταν σταθερή, αφού οι αφίξεις κατέγραψαν αύξηση του μεριδίου τους στο σύνολο παγκοσμίως κατά 1,9 ποσοστιαίες μονάδες. Οι θετικές προοπτικές και για την Ελλάδα, προ της πανδημίας, φάνηκαν και από τις τάσεις στο πρώτο δίμηνο του 2020, κατά το οποίο η χώρα μας κατέγραψε τη δεύτερη μεγαλύτερη αύξηση στην περιοχή μετά την Τουρκία, η οποία ενδεχομένως ενισχύθηκε και από την πτώση της ισοτιμίας της τουρκικής λίρας. Μάλιστα, το πρώτο δίμηνο δεν ανήκει στους μήνες υψηλής τουριστικής κίνησης για την Ελλάδα, γεγονός που καταδεικνύει το αποτέλεσμα της προσπάθειας ανάπτυξης του τουρισμού πόλεων (city break).
Στη διάρκεια της πανδημίας, οι περισσότερες χώρες στη Μεσόγειο έχασαν μερίδιο αγοράς, με την Ιταλία να εμφανίζεται ως ο πλέον ωφελημένος προορισμός, παρά τη δραματική εξέλιξη της πανδημίας στη χώρα αυτή. Από τη σύγκριση των στοιχείων για το α ́ και το γ ́ τρίμηνο του 2020 φαίνεται ότι η Ιταλία το γ ́ τρίμηνο έχει μεγαλύτερο μερίδιο στις αφίξεις και στις εισπράξεις της αγοράς της Μεσογείου από ό,τι το α ́ τρίμηνο. Αυτό σημαίνει ότι η καλύτερη επίδοσή της οφείλεται στη μεγαλύτερη τουριστική περίοδο σε σχέση με την Ελλάδα, σε εναλλακτικές μορφές τουρισμού πέρα από το προϊόν “ήλιος και θάλασσα” και στη δυνατότητά της να καλύψει μεγαλύτερο εύρος προτιμήσεων ταξιδιωτών, ενδεχομένως περισσότερο απαιτητικών, οι οποίοι δύνανται να προβούν και στη σχετική υψηλότερη δαπάνη.
Οι εξελίξεις αυτές αναδεικνύουν τη σημασία της επέκτασης της τουριστικής περιόδου και της ανάπτυξης εναλλακτικών μορφών τουρισμού (π.χ. συνεδριακός, θρησκευτικός, ιαματικός τουρισμός κ.ά.) για τη χώρα μας, ώστε να περιοριστεί η έντονη εποχικότητα της τουριστικής δραστηριότητας και να διευρυνθεί το προσφερόμενο προϊόν καλύπτοντας μεγαλύτερο εύρος προτιμήσεων ταξιδιωτών. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δοθεί στις νησιωτικές περιοχές, που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από ξένους επισκέπτες, έτσι ώστε να μειωθεί η ευπάθεια των νησιωτικών προορισμών σε αντίξοες συνθήκες στο εξωτερικό και στον αυξημένο ανταγωνισμό. Προς αυτή την κατεύθυνση θα μπορούσαν να συμβάλουν η βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχονται από τα ξενοδοχεία, η καλύτερη διασύνδεση των νησιών με τους τόπους προέλευσης των επισκεπτών και η αναβάθμιση των υποδομών. Θα πρέπει να σημειωθεί ωστόσο ότι ορισμένοι προορισμοί, όπως η Σαντορίνη, αντιμετωπίζουν πρόβλημα υπερτουρισμού, ο οποίος έχει αρνητικές συνέπειες στη διατήρηση της ποιότητας των προσφερόμενων υπηρεσιών.
Συμπερασματικά, ο ανταγωνισμός που υφίσταται η Ελλάδα στη Μεσόγειο είναι μεγάλος. Η θέση της όσον αφορά τον αριθμό των αφίξεων διατηρήθηκε, ενώ όσον αφορά τις εισπράξεις υποβιβάστηκε στη σχετική κατάταξη, παρότι τα τελευταία χρόνια έχει αρχίσει να προσελκύει ταξιδιώτες με υψηλότερο εισόδημα που δαπανούν περισσότερο. Πέραν της περαιτέρω βελτίωσης σε ποιοτικά χαρακτηριστικά, επιπλέον, εναλλακτικές μορφές τουρισμού με μικρότερο βαθμό εποχικότητας και μικρότερη σύνδεση με το προϊόν “ήλιος και θάλασσα’’ και το μαζικό τουρισμό θα μπορούσαν να παίξουν σημαντικό ρόλο στο μέλλον και να συνδράμουν στην αύξηση των αφίξεων, ειδικότερα ταξιδιωτών υψηλότερου εισοδηματικού επιπέδου.
Διαβάστε ακόμα
Επίδομα 400 ευρώ: Οι προϋποθέσεις για τους δικαιούχους σε τουρισμό, επισιτισμό
Έφτασαν οι πρώτες παρτίδες των self test – Από αύριο 1 εκατ. τεστ στα φαρμακεία