Της Στεφανίας Σούκη
Κάθε πέρυσι και καλύτερα… Κατά 2 δισ. ευρώ, σχεδόν στο 1/3 έχουν μειωθεί οι δαπάνες των Ελλήνων για διακοπές με τα επίσημα νούμερα να παραπέμπουν σε μία μείωση κατά 64% την επταετία 2008 – 2014, φθάνοντας το 1,1 δισ. ευρώ το 2014 από τα 3,1 δισ. ευρώ του 2008. Ακόμη χαμηλότερα ήταν τα περυσινά νούμερα, με τον εσωτερικό τουρισμό να είναι ο μεγάλος χαμένος των capital controls, ενώ οι προοπτικές δεν προδιαγράφονται καλύτερες για εφέτος… ελέω φοροκαταιγίδας.
Με βάση τα στοιχεία από τη μελέτη «Εξελίξεις στον παγκόσμιο και τον ελληνικό τουρισμό και στα βασικά μεγέθη της ελληνικής ξενοδοχίας το 2015» που πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Τουριστικών Ερευνών και Προβλέψεων, τα ταξίδια των Ελλήνων μειώθηκαν στο εσωτερικό της χώρας κατά 45% (με περισσότερο χαμένες τη Δυτική Μακεδονία και την Ηπειρο) κατά 52% για την περίοδο 2008 – 2014 (για ταξίδια με περισσότερες από 4 διανυκτερεύσεις). Μία… παρηγορητική διαπίστωση για τα ταξίδια στο εξωτερικό είναι ότι το 2014, σε σχέση με το 2013 σημειώθηκε αύξηση 11%, ωστόσο πάνω από το 40% των Ελλήνων που ταξίδεψαν στο εξωτερικό το 2014 έμειναν σε συγγενείς και φίλους, όταν το αντίστοιχο ποσοστό του 2008 ήταν περίπου 26%.
Όπως επισημαίνεται στην μελέτη, σε αντίθεση με τον εισερχόμενο τουρισμό στη χώρα μας, ο εγχώριος τουρισμός συνεχίζει να συρρικνώνεται με δυσμενείς συνέπειες στις επιδόσεις των ξενοδοχείων που βασίζονται κατά κύριο λόγο σε Έλληνες πελάτες.
Σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ. για τις διανυκτερεύσεις σε ξενοδοχειακά καταλύματα των ημεδαπών τουριστών στην Ελλάδα, προκύπτει ότι αυτές μειώθηκαν κατά 22,5% την περίοδο 2008-2014, ενώ αντίθετα οι διανυκτερεύσεις μη κατοίκων αυξήθηκαν κατά 28,9% το ίδιο διάστημα. Το 2014, όμως, οι διανυκτερεύσεις των ημεδαπών στα ξενοδοχειακά καταλύματα κατέγραψαν οριακή αύξηση 0,3% σε σχέση με το 2013.
Παράλληλα, παρατηρείται και συρρίκνωση του μεριδίου των διανυκτερεύσεων στα ξενοδοχειακά καταλύματα των ημεδαπών τουριστών από 26,3% που ήταν το 2008, σε 18,6% το 2013 και σε 17,6% το 2014.
Οι προορισμοί των Ελλήνων
Δημοφιλέστερος προορισμός για τα ταξίδια των Ελλήνων στο εσωτερικό της χώρας είναι η Κεντρική Μακεδονία, η οποία συγκέντρωσε το 15,9% των διανυκτερεύσεων των ημεδαπών τουριστών. Δεύτερη στις προτιμήσεις των Ελλήνων είναι η Πελοπόννησος, η οποία συγκεντρώνει διαχρονικά περίπου το 10% των διανυκτερεύσεων στα ξενοδοχειακά καταλύματα.
Οι λιγότερο τουριστικά αναπτυγμένες περιφέρειες της χώρας, όπως είναι η Δυτική Μακεδονία και η Ήπειρος, συγκεντρώνουν και τα υψηλότερα ποσοστά Ελλήνων τουριστών. Έτσι, το μερίδιο των διανυκτερεύσεων ημεδαπών τουριστών στη Δυτική Μακεδονία το 2014 ήταν 87,3%, έναντι 90,6% το 2008. Μάλιστα, στα Γρεβενά παρατηρείται το υψηλότερο ποσοστό διανυκτερεύσεων ημεδαπών τουριστών στα ξενοδοχειακά καταλύματα (96,9%). Τα αντίστοιχα ποσοστά για την Ήπειρο ήταν 70,7% το 2014 και 77,5% το 2008. Υψηλά ποσοστά διανυκτερεύσεων Ελλήνων τουριστών στα ξενοδοχεία καταγράφονται και στις επιμέρους περιφερειακές ενότητες της Ανατ. Μακεδονίας-Θράκης που κυμαίνονται από 77%-88%, εκτός από την Καβάλα όπου το ποσοστό είναι 20% και έτσι μετριάζεται ο μέσος όρος της Περιφέρειας (45,9%).
Αντίθετα, οι νησιωτικές τουριστικές περιφέρειες της χώρας, όπως η Κρήτη και τα Νησιά του Νοτίου Αιγαίου, καταγράφουν τα χαμηλότερα ποσοστά διανυκτερεύσεων ημεδαπών τουριστών στα ξενοδοχειακά καταλύματα. Στην Κρήτη το ποσοστό των διανυκτερεύσεων των Ελλήνων στα ξενοδοχεία το 2014 περιορίστηκε στο 4,4% από 7,3% που ήταν το 2008, ενώ στα νησιά του Νοτίου Αιγαίου από 11,1% που Ετσι, το 2014 οι Έλληνες πραγματοποίησαν 3,7 εκατ. ταξίδια με περισσότερες από 4 διανυκτερεύσεις στο εσωτερικό της χώρας και 533,8 χιλιάδες ταξίδια στο εξωτερικό, με 49,6 εκατ. και 6,8 εκατ. διανυκτερεύσεις, αντίστοιχα. Τα ταξίδια στο εσωτερικό της χώρας το 2014 κατέγραψαν μείωση 45,2% σε σχέση με τα αντίστοιχα ταξίδια το 2008, ενώ για την ίδια περίοδο τα ταξίδια στο εξωτερικό κατέγραψαν ακόμη μεγαλύτερη μείωση ύψους 51,6%. Σε σχέση, όμως Paraskevopoulouμε το 2013 τα ταξίδια των Ελλήνων στο εσωτερικό της χώρας το 2014 αυξήθηκαν κατά 15% περίπου και στο εξωτερικό κατά 11%.
Περίπου το 23% του συνόλου των ταξιδιών των Ελλήνων (στο εσωτερικό και εξωτερικό) αφορά επισκέψεις σε συγγενείς και φίλους. Μάλιστα, το ποσοστό των Ελλήνων που επιλέγει να διαμείνει σε συγγενείς και φίλους όταν ταξιδεύει στο εξωτερικό έχει αυξηθεί σημαντικά σε σχέση με το 2008, εξαιτίας της οικονομικής κρίσης. Συγκεκριμένα, το 2014 το 43,2% των ταξιδιών που πραγματοποιούν οι Έλληνες στο εξωτερικό αφορά επισκέψεις σε συγγενείς και φίλους, όταν το αντίστοιχο ποσοστό το 2008 ήταν 25,8%, γεγονός που αποτυπώνεται και στην αύξηση των διανυκτερεύσεων σε συγγενείς και φίλους από 36% το 2008 σε 53,5% το 2014.
Ακόμα ένα στοιχείο που δείχνει τις αρνητικές επιδράσεις της οικονομικής κρίσης στις επιλογές των Ελλήνων για διακοπές είναι η μεγάλη μείωση των διανυκτερεύσεων σε ξενοδοχεία στο εσωτερικό αλλά και στο εξωτερικό την περίοδο 2008-2014 (-44,3% και -55,2%, αντίστοιχα). Το 2014 σε σχέση με το 2013, παρατηρείται αναστροφή της αρνητικής τάσης που παρατηρήθηκε κατά την προαναφερθείσα περίοδο, με τις διανυκτερεύσεις των Ελλήνων σε ξενοδοχεία στο εσωτερικό της χώρας να σημειώνουν αύξηση 20,1% και στο εξωτερικό 6,9%.
Μεγάλη μείωση καταγράφεται και στην τουριστική δαπάνη των Ελλήνων για τα ταξίδια που πραγματοποίησαν το 2014 σε σχέση με το 2008 (αφορά σε ταξίδια με περισσότερες από 4 διανυκτερεύσεις). Συνολικά, η τουριστική τους δαπάνη για αυτά τα ταξίδια μειώθηκε κατά 66,1% το 2014 σε σχέση με το 2008, ενώ η μείωση της τουριστικής δαπάνης για τα αντίστοιχα ταξίδια στο εξωτερικό μειώθηκε κατά 72,2%. Η μεγαλύτερη μείωση καταγράφηκε στην τουριστική δαπάνη για διαμονή σε ξενοδοχειακά καταλύματα και ήταν της τάξης του 76%. Η βελτιωμένη κατάσταση που παρατηρήθηκε το 2014 σε σχέση με το 2013 για τις διανυκτερεύσεις είχε θετικές επιδράσεις και στις δαπάνες, οι οποίες κατέγραψαν αύξηση 10,7% για το εσωτερικό και 1,4% για το εξωτερικό.
Από τη μηνιαία κατανομή των συνολικών διανυκτερεύσεων των Ελλήνων για τα ταξίδια τους εντός και εκτός επικράτειας προκύπτει το πρότυπο της εποχικότητας. Οι συνολικές διανυκτερεύσεις της θερινής περιόδου (Ιούνιος-Σεπτέμβριος) αποτελούν το 78,3% των συνολικών διανυκτερεύσεων που πραγματοποίησαν οι Έλληνες κατά τα ταξίδια τους στο εσωτερικό και το εξωτερικό της χώρας το 2014. Αξιοσημείωτο είναι, ότι το αντίστοιχο ποσοστό για τις διανυκτερεύσεις που πραγματοποίησαν κατά τα ταξίδια τους στο εξωτερικό, παρουσιάζει σημαντικά χαμηλότερη εποχικότητα (52,5%) σε σχέση με το ποσοστό των διανυκτερεύσεων στο εσωτερικό της χώρας (81,8%).
