Οι Ελληνες ξενοδόχοι βάζουν ξανά στο τραπέζι την καθιέρωση μιας εβδομάδας σχολικών διακοπών μέσα στον χειμώνα, στα πρότυπα άλλων ευρωπαϊκών χωρών
Της Στεφανίας Σούκη
Ενα βήμα παραπέρα για την ενίσχυση του εσωτερικού τουρισμού, ο οποίος έχει συρρικνωθεί στο 1/3 μέσα στην κρίση, την τόνωση των τοπικών οικονομιών στους λιγότερο ευνοημένους προορισμούς της ηπειρωτικής Ελλάδας, αλλά και τη βελτίωση της εποχικότητας μέσα στον χειμώνα επιθυμούν να πάνε οι ξενοδόχοι, βάζοντας και πάλι στο τραπέζι των συζητήσεων την υιοθέτηση μιας «εβδομάδας εναλλακτικού τουρισμού» με ολιγοήμερη σχολική ανάπαυλα, η οποία έχει καθιερωθεί στο εξωτερικό ως «λευκή εβδομάδα».
Η πρόταση, την οποία ήδη έχει καταθέσει στην υπουργό Τουρισμού Ελενα Κουντουρά, μέσα στο Δεκέμβριο, η Πανελλήνια Ομοσπονδία Ξενοδόχων (ΠΟΞ), έρχεται σε μια περίοδο που οι συνθήκες φαίνεται να έχουν ωριμάσει περισσότερο, εν μέσω των αριθμών-ρεκόρ στις διεθνείς αφίξεις, της αύξησης μέσα στο 2017 των τουριστικών εισπράξεων από το εξωτερικό, αλλά και του θορύβου όπου έχει προκληθεί τις τελευταίες ημέρες για το φρένο που έβαλε το υπουργείο Παιδείας σε μερίδα σχολικών εκδρομών στο εξωτερικό. Μια ακόμη θετική ένδειξη για την ωρίμανση των συνθηκών προκύπτει και από τα θετικά μηνύματα -για πρώτη φορά τα τελευταία χρόνια της κρίσης- κατά την περίοδο των εορτών, όπου οι πληρότητες στους χειμερινούς προορισμούς από ελληνικές οικογένειες κυμάνθηκαν σε υψηλότερα επίπεδα, έστω και αν οι δαπάνες στους ανά την Ελλάδα προορισμούς παρέμειναν μειωμένες λόγω χαμηλότερου εισοδήματος και αυξημένων φορολογικών υποχρεώσεων. Γεγονός το οποίο δείχνει ότι η ελληνική οικογένεια θέλει να κάνει ολιγοήμερες αποδράσεις ανά την Ελλάδα, εκτός της παραδοσιακής, υψηλής σεζόν του Αυγούστου, κατά την οποία -και φέτος- υπήρξε πτώση στις διανυκτερεύσεις για τους ημεδαπούς τουρίστες, σύμφωνα πάντα με τα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής.
Η πρόταση της ΠΟΞ
Η καθιέρωση της ολιγοήμερης σχολικής ανάπαυλας μέσα στον χειμώνα αποτελεί πάγιο αίτημα των ξενοδόχων εδώ και πολλά χρόνια και «αν συνδυαστεί με την κατάλληλη προβολή, ανάδειξη, αλλά και την παροχή κινήτρων από πλευράς των τοπικών επιχειρήσεων, μπορεί να αποτελέσει σημαντική ένεση για την αύξηση της τουριστικής κίνησης και των τοπικών οικονομιών στην ηπειρωτική Ελλάδα, σε περιοχές που προσφέρονται για χειμερινό τουρισμό, π.χ. γύρω από τα χιονοδρομικά κέντρα, αλλά και για δραστηριότητες εναλλακτικού τουρισμού (περιπατητικός τουρισμός, ορειβασία, mountain bike κ.ά.)», επισημαίνει στο «business stories» o πρόεδρος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων Γρηγόρης Τάσιος.
«Η πρότασή μας έχει να κάνει ουσιαστικά με την υιοθέτηση τεσσάρων ημερών σχολικής ανάπαυλας την εβδομάδα της Καθαράς Δευτέρας -χωρίς φυσικά να μειωθεί ο συνολικός αριθμός των ημερών του σχολικού έτους-, που θα δίνει την ευκαιρία σε όσους το επιθυμούν να παρατείνουν τις διακοπές του τριημέρου, αλλά, παράλληλα, θα δίνει και ένα κίνητρο για ολιγοήμερη απόδραση σε αυτούς που δεν εγκαταλείπουν εύκολα τις εστίες τους. Η ολιγοήμερη σχολική ανάπαυλα θα μπορούσε να έχει και εκπαιδευτικό χαρακτήρα, με συγκεκριμένα εκπαιδευτικά και μαθησιακά κίνητρα», επισημαίνει ο πρόεδρος της ΠΟΞ, ο οποίος, λόγω του θορύβου που έχει προκληθεί τελευταία για το νέο πλαίσιο που θέτει το υπουργείο Παιδείας για τις σχολικές εκδρομές, τονίζει ότι «είναι πράγματι ζητούμενο οι μαθητές να γνωρίσουν καλύτερα τη χώρα τους. Αυτό, όμως, δεν μπορεί να γίνει με γενικές απαγορεύσεις, γιατί εξίσου ζητούμενο είναι και οι εκδρομές στο εξωτερικό, οι οποίες προσδίδουν πολύτιμες γνώσεις και εμπειρίες μέσα στο πλαίσιο της Ενωμένης Ευρώπης που λειτουργεί και η Ελλάδα. Ενα κίνητρο όπως η καθιέρωση των ολιγοήμερων σχολικών διακοπών στη μέση της σχολικής χρονιάς, με βάση την εμπειρία του εξωτερικού την τελευταία 20ετία σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες, όπως η Γαλλία, η Γερμανία, η Αυστρία, η Ολλανδία κ.ά., έχει δείξει ότι βοηθά ώστε να κατανέμεται πιο ισομερώς η επισκεψιμότητα στους προορισμούς, ενώ ενισχύεται ο εσωτερικός τουρισμός σε λιγότερο δημοφιλείς τουριστικές περιοχές, με όλα τα συνακόλουθα οφέλη για τις τοπικές οικονομίες. Στο εξωτερικό η οργάνωση των συγκεκριμένων διακοπών, οι οποίες, σημειωτέον, έχουν κατά κύριο λόγο οικογενειακό χαρακτήρα- έχει ενταχθεί στις συνήθειες των κοινωνιών, ωστόσο θεωρούμε ότι σταδιακά κάτι αντίστοιχο μπορεί να υιοθετηθεί και από τους Ελληνες».
Οι τουριστικοί φορείς έχουν θέσει από τον Δεκέμβριο το σχετικό αίτημα στο υπουργείο Τουρισμού, συναρμόδιο, όμως, είναι και το Παιδείας, ενώ η υιοθέτηση του προγράμματος ολιγοήμερης, χειμερινής σχολικής ανάπαυλας είχε μπει στο τραπέζι των συζητήσεων και επί προηγουμένων κυβερνήσεων, έχοντας έρθει πιο κοντά το 2014.
Η περίοδος των εορτών
Μια ακόμη ένδειξη ότι οι συνθήκες έχουν πλέον ωριμάσει αποτελούν και τα πρόσφατα, σαφώς πιο αισιόδοξα μηνύματα από την εορταστική περίοδο, όπως αυτά καταγράφονται από τις κατά τόπους ενώσεις ξενοδόχων της ηπειρωτικής Ελλάδας: περισσότεροι Ελληνες επέλεξαν τα Χριστούγεννα να πάνε έστω και ολιγοήμερες διακοπές, παρά το γεγονός ότι εξακολουθούν να μην ξοδεύουν λόγω έλλειψης ρευστού.
«Στην Πελοπόννησο, η οποία έχει το πλεονέκτημα ότι είναι εύκολα προσβάσιμη από το μητροπολιτικό κέντρο της Αθήνας, είχαμε περισσότερες διανυκτερεύσεις, με υψηλές πληρότητες κατά τη διάρκεια των τριών τριημέρων, αλλά παράλληλα και αρκετά κενά στο ενδιάμεσο», επισημαίνει στο «business stories» ο πρόεδρος του Τουριστικού Οργανισμού Πελοποννήσου και της Ενωσης Ξενοδοχείων Αρκαδίας Κωνσταντίνος Μαρινάκος. «Ωστόσο, η αύξηση των διανυκτερεύσεων δεν συνοδεύτηκε από αντίστοιχη αύξηση των δαπανών των επισκεπτών στις τοπικές επιχειρήσεις, η οποία, όπως διαπιστώνουμε, χρόνο με τον χρόνο βαίνει μειούμενη. Επιπλέον, εκτός της περιόδου των εορτών και για το υπόλοιπο της σεζόν διαπιστώνουμε ότι οι περισσότερες επιχειρήσεις, μικρές σε μέγεθος στη συντριπτική τους πλειονότητα, προσπαθούν να εξασφαλίσουν τα έσοδά τους από τις διανυκτερεύσεις του Σαββατοκύριακου, που σε κάποιες περιπτώσεις περιορίζονται στη μονή διανυκτέρευση του Σαββάτου. Θα πρέπει, λοιπόν, πράγματι να δοθούν επιμέρους κίνητρα ώστε ο Ελληνας να έχει τη δυνατότητα να κάνει έστω και ολιγοήμερες διακοπές με την οικογένειά του».
Αντίστοιχα είναι τα μηνύματα και από την Ηπειρο, όπου, όπως αναφέρει o υπεύθυνος Ανάπτυξης και Στρατηγικής της Ενωσης Ξενοδόχων Ν. Ιωαννίνων Σαμ Κουδούνης, «η περιοχή αναδείχθηκε πρωταθλήτρια από πλευράς προσέλκυσης επισκεπτών κατά τη διάρκεια της εορταστικής περιόδου, όχι όμως και από πλευράς εσόδων, αφού η μέση κατά κεφαλή δαπάνη είτε ήταν μειωμένη είτε, στην καλύτερη περίπτωση, παρέμεινε σταθερή. Επιπλέον, το γεγονός ότι η Πάργα είναι για τους τέσσερις μήνες του καλοκαιριού γεμάτη δεν βοηθάει στη μέση ετήσια πληρότητα των ξενοδοχείων και στα έσοδα των μικρότερων τοπικών επιχειρήσεων της ευρύτερης περιοχής. Η Ηπειρος διαθέτει αυτή τη στιγμή έναν αριθμό άνω των 20.000 κλινών και η μέση πληρότητα καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους κυμαίνεται, ανάλογα με την περιοχή, σε ποσοστά από 28% έως 32%. Κίνητρα όπως η υιοθέτηση ολιγοήμερων σχολικών διακοπών ή η οργάνωση σε τοπικό επίπεδο φεστιβάλ (γαστρονομικού, μουσικού χαρακτήρα κ.τ.λ.) θα βοηθούσε αναμφισβήτητα στη βελτίωση της εποχικότητας».
Μια άλλη οπτική από την υιοθέτηση της «εβδομάδας εναλλακτικού τουρισμού» παρουσιάζει ο πρόεδρος της Ενωσης Ξενοδόχων Δράμας και μέλος Δ.Σ. της ΠΟΞ Αγγελος Καλλίας, δίνοντας έμφαση στον εκπαιδευτικό χαρακτήρα του μέτρου. Ο κ. Καλλίας εκτιμά ότι ένα τέτοιο κίνητρο «θα έδινε τη δυνατότητα σε νέες περιοχές της Ελλάδας να αναδειχτούν οικονομικά και τουριστικά, ενώ θα μπορούσε να δημιουργήσει μια δεξαμενή νέων δυνητικά τουριστών, αλλά και επαγγελματιών του τουρισμού, όπως και να οδηγήσει στην πώληση εξειδικευμένων τουριστικών πακέτων για τις αγορές του εξωτερικού, διαμορφώνοντας ένα νέο εξαγώγιμο τουριστικό προϊόν γύρω από τον εναλλακτικό τουρισμό στην Ελλάδα. Η ολιγοήμερη σχολική ανάπαυλα προτείνεται, για παράδειγμα να συνδυαστεί με δράσεις οργανωμένων τριημέρων εναλλακτικού-αθλητικού τουρισμού για τους μαθητές, με έμφαση στην ηπειρωτική Ελλάδα και αυτό το προϊόν αργότερα να εξαχθεί και σε άλλες αγορές και κολέγια του εξωτερικού. Δεν θέλουμε απλώς να ρίξουμε μια φωτοβολίδα, αλλά στην πραγματικότητα να μπουν οι υποδομές για τη μελλοντική τουριστική ανάπτυξη, η οποία θα περιλαμβάνει και την ηπειρωτική Ελλάδα, πολύ περισσότερο από τη στιγμή που ο εσωτερικός τουρισμός έχει πληγεί σημαντικά μέσα στην κρίση, αποδεικνύοντας ότι ο Ελληνας περιορίζεται πλέον στις ολιγοήμερες διακοπές, αφού δεν μπορεί να ξοδέψει πολλά. Αυτό επιβεβαιώνεται και από την πορεία της πρόσφατης εορταστικής περιόδου: η περιοχή μας παρουσίασε πληρότητες που άγγιξαν το 85% σε επίπεδο δεκαπενθημέρου για πρώτη φορά μέσα στην κρίση, ενώ στα τρία τριήμερα η ζήτηση έφτασε στο 100%. Αντίστοιχα, στον ορεινό όγκο οι πληρότητες ήταν στο 90% στα τριήμερα και στο 70% σε επίπεδο δεκαπενθημέρου».
Η πορεία του εσωτερικού τουρισμού
Το γεγονός ότι η ελληνική οικογένεια έχει στραφεί στις διακοπές των λίγων ημερών, αποφεύγοντας όσο μπορεί την ακριβή περίοδο της υψηλής σεζόν του Αυγούστου, επιβεβαιώνεται και από τα επίσημα και πιο πρόσφατα στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για την περίοδο Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου του 2017.
Τα νούμερα από την ΕΛ.ΣΤΑΤ. επιβεβαιώνουν μεν την άνοδο από το εξωτερικό, δείχνουν ωστόσο περαιτέρω πτώση που αγγίζει το 4% στις διανυκτερεύσεις των Ελλήνων στα καταλύματα ανά την Ελλάδα για το εννεάμηνο του 2017 σε σύγκριση με το αντίστοιχο του 2016. Πτώση 2,4% παρατηρείται και στο κομμάτι των αφίξεων, ενώ, την ίδια στιγμή, σταθερή σε σύγκριση με την αμέσως προηγούμενη χρονιά παραμένει η μέση διαμονή ανά άτομο για τους ημεδαπούς τουρίστες στα ξενοδοχεία και τα κάμπινγκ ανά την Ελλάδα για το διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2017, στις 2,5 διανυκτερεύσεις, ενώ η μεγαλύτερη διάρκεια παρατηρείται, όπως είναι φυσικό, τον Αύγουστο, φτάνοντας τις 3,4 διανυκτερεύσεις. Ετσι, για το εννεάμηνο του 2017 το σύνολο των διανυκτερεύσεων σε ξενοδοχεία και κάμπινγκ ανά την Ελλάδα των ημεδαπών μειώθηκε στα 11,79 εκατομμύρια σε σύγκριση με τα 12,26 εκατομμύρια του εννεαμήνου του 2016. Μείωση παρατηρείται τόσο στα καταλύματα ξενοδοχειακού τύπου (11,06 εκατομμύρια το 2017) όσο και στα κάμπινγκ (728.000 για το εννεάμηνο του 2017).
Ως προς τις αφίξεις, το συνολικό νούμερο για τους Ελληνες σε ξενοδοχεία και κάμπινγκ έφτασε για το διάστημα Ιανουαρίου-Σεπτεμβρίου 2017 στα 4,78 εκατομμύρια από 4,9 που ήταν το εννεάμηνο του 2016.
Οι ξένοι εξακολουθούν να δημιουργούν τα ρεκόρ για τον ελληνικό τουρισμό με βάση (και) τα στοιχεία της ΕΛ.ΣΤΑΤ., αφού συνολικά στο εννεάμηνο του 2017 η αύξηση των διανυκτερεύσεων ήταν κατά 4,6%, στα 75,76 εκατομμύρια, εκ των οποίων τα 63,97 εκατομμύρια αφορούσαν τις διανυκτερεύσεις των αλλοδαπών στα καταλύματα ξενοδοχειακού τύπου και τα κάμπινγκ της χώρας. Για την ίδια χρονική περίοδο η μέση διαμονή ανά άτομο στα καταλύματα ξενοδοχειακού τύπου και κάμπινγκ για τους αλλοδαπούς ήταν διπλάσια σε σύγκριση με τους Ελληνες, στις 5 διανυκτερεύσεις.