Sponsored content
Ποια είναι η σχέση μεταξύ τεχνητής νοημοσύνης και τεχνολογίας με τη δημοκρατία; Φέρνει το ΑΙ και η τεχνολογική πρόοδος περισσότερο εκδημοκρατισμό στον πλανήτη; Και τελικά ποιοι είναι οι παράγοντες που πληγώνουν σήμερα τη δημοκρατία; Ερωτήματα δύσκολο να απαντηθούν με μονοσήμαντο τρόπο, με το δεδομένο ότι ειδικά η είσοδος της τεχνητής νοημοσύνης στην καθημερινότητά μας δείχνει να παραπέμπει στις δύο όψεις του Ιανού.
«Η εξεύρεση ισορροπίας μεταξύ της μόχλευσης των πλεονεκτημάτων της τεχνολογίας με ταυτόχρονη άμβλυνση των κινδύνων της είναι μια κρίσιμη πρόκληση για τις κυβερνήσεις, τους οργανισμούς και τις κοινωνίες παγκοσμίως. Είναι μια διαρκής συζήτηση, που απαιτεί συνεχή επαγρύπνηση και προσαρμογή, για να διασφαλιστεί ότι η τεχνολογία συμβάλλει θετικά στη δημοκρατία και δεν υπονομεύει τις αρχές της», ήταν το χαρακτηριστικό σχόλιο της Nuria Oliver, επικεφαλής επιστημονικού συμβούλου του Vodafone Institute, στο πλαίσιο του 27th Annual Economist Government Roundtable, που διοργάνωσε πρόσφατα ο Economist.
Από το βήμα του συνεδρίου, η κυρία Oliver εξήγησε ότι η σχέση τεχνολογίας και τεχνητής νοημοσύνης με τη δημοκρατία είναι σύνθετη και σε κάθε περίπτωση εξαρτάται από το πώς αναπτύσσονται, πώς ρυθμίζονται και, εντέλει, πώς χρησιμοποιούνται τα συστήματα ΑΙ.
Προφανώς δεν αμφισβητεί κανείς ότι η τεχνολογία έχει εκδημοκρατίσει την πρόσβαση στην πληροφορία, ανοίγοντας ένα ευρύχωρο παράθυρο σε τεράστιες ποσότητες γνώσεων, ειδήσεων και πόρων, επιτρέποντας τη λήψη τεκμηριωμένων αποφάσεων. Την ίδια στιγμή, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και οι διαδικτυακές πλατφόρμες έχουν εξελιχθεί σε βήμα έκφρασης απόψεων, ενθαρρύνοντας έναν πιο περιεκτικό και συμμετοχικό δημόσιο λόγο και δίνοντας τη δυνατότητα στις διαφορετικές απόψεις να ακουστούν.
Tα ίδια τα δεδομένα και η αξιοποίησή τους βρίσκονται στον πυρήνα της δημοκρατικής λειτουργίας. Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η Nuria Oliver, «Υπάρχει μια τεράστια ευκαιρία αξιοποίησης δεδομένων για ενημέρωση, σχεδιασμό και μέτρηση του αντίκτυπου των δημόσιων πολιτικών, συμβάλλοντας στην αυξημένη διαφάνεια και την ευθυγράμμιση των κυβερνητικών αποφάσεων με τα ζητούμενα της κοινωνίας. Η Τεχνητή Νοημοσύνη μπορεί να επιδράσει ευθέως και ευεργετικά στις δημοκρατικές διαδικασίες. Μέσω των εργαλείων της, μάς παρουσιάζεται η τεράστια ευκαιρία να δημιουργούμε δημόσια πολιτική βασισμένη σε δεδομένα, πραγματικά στοιχεία και ανάγκες. Υπάρχει ένας ατελείωτος πλούτος δεδομένων που μέχρι σήμερα παρέμενε αναξιοποίητος και άμορφος. Η Τεχνητή Νοημοσύνη έρχεται να κατανοήσει και να οργανώσει τα δεδομένα αυτά, μετουσιώνοντάς τα σε σχεδιασμό για την αντιμετώπιση των πραγματικών προβλημάτων στις κοινωνίες».
Στην άλλη άκρη του ίδιου νήματος, πάντως, η τεχνολογία δεν έχει καταφέρει -τουλάχιστον μέχρι σήμερα- να γεφυρώσει απόλυτα τις υφιστάμενες ανισότητες: «Ακόμη και σήμερα δεν έχουν όλοι οι πολίτες του πλανήτη ίση πρόσβαση στην τεχνολογία, γεγονός που οδηγεί σε ένα ψηφιακό χάσμα, όπου άτομα και κοινότητες μένουν πίσω όσον αφορά την πρόσβαση σε πληροφορίες και ευκαιρίες», σχολίασε η ίδια.
Σύμφωνα με τη Nuria Oliver, ενώ η τεχνολογία λειτουργεί ως εφαλτήριο για περαιτέρω εκδημοκρατισμό, ταυτόχρονα ανοίγει μοιραία τον δρόμο στην παραπληροφόρηση. «Η ίδια τεχνολογία που παρέχει καθολική πρόσβαση στις πληροφορίες επιτρέπει τη μαζική εξάπλωση της παραπληροφόρησης, η οποία μπορεί να υπονομεύσει την τεκμηριωμένη λήψη αποφάσεων και την εμπιστοσύνη στους θεσμούς», συμπλήρωσε. Πέραν από το μείζον θέμα των fake news και της διασποράς τους, ένα άλλο πεδίο που απασχολεί έντονα -και δικαίως- την κοινή γνώμη είναι η λεγόμενη «αλγοριθμική μεροληψία»: «Οι αλγόριθμοι τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να διαιωνίσουν, ακόμη και να επιδεινώσουν τις προκαταλήψεις που υπάρχουν στην κοινωνία. Την ίδια στιγμή, οι αλγόριθμοι της παραγωγικής τεχνητής νοημοσύνης μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία πλαστού περιεχομένου, ενώ τα συστήματα AI μπορούν να γίνουν το μέσο για τη διάδοση προπαγάνδας σε εκατομμύρια ανθρώπους, τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης, ακόμη και την παρέμβαση στις εκλογές», ανέφερε η ερευνήτρια του Vodafone Institute.
Σε κάθε περίπτωση, τονίζει, «η τεχνητή νοημοσύνη συνδέεται αναπόφευκτα με την πρόοδο της ζωής και της κοινωνίας μας. Ωστόσο, η θετική επίδραση της τεχνολογίας αυτής δεν είναι δεδομένη. Γι’ αυτό απαιτείται επισταμένη εκπαίδευση των επαγγελματιών και του ευρέως κοινού, υπεύθυνη και ορθώς ενημερωμένη χρήση, καθώς και συμμόρφωση με τις αξίες και αρχές δεοντολογίας. Τέτοιες αρχές περιλαμβάνουν τον σεβασμό της ιδιωτικότητας, την αποφυγή διακρίσεων, τον σεβασμό της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και αυτονομίας, τη διαφάνεια».