Mετά από την αποφοίτησή του από το Loyola Marymount University του Λος Αντζελες το 2010, ο Μπράντον Σόρμπομ αποφάσισε να πάρει τα “δύο χιλιάδες δολάρια” που είχε στον τραπεζικό του λογαριασμό και να μετακομίσει στη Βοστόνη. Ο Σόρμπομ, όμως, απορρίφθηκε από πέντε διαφορετικά προγράμματα διδακτορικού στην πυρηνική σύντηξη, συμπεριλαμβανόμενου και αυτού του ΜΙΤ το οποίο του είπε πως δεν είχε “αρκετή εργαστηριακή εμπειρία”.
Αν και ο ίδιος παραδέχεται πως όντως ήταν πολύ νωρίς για την κίνηση αυτή, σχεδόν 12 χρόνια μετά πήρε το πολυπόθητο πτυχίο από το ΜΙΤ, ενώ είναι πια συνιδρυτής και επικεφαλής επιστημονικός σύμβουλος της Commonwealth Fusion Systems. Η CFS σκοπεύει να εμπορικοποιήσει την σύντηξη, μια “καθαρή” και σχεδόν ατέλειωτη πηγή ενέργειας, για να καταπολεμήσει την κλιματική αλλαγή. Η εταιρεία έχει αξιοποιήσει τα κεφάλαια επενδυτών όπως ο Τζεφ Μπέζος και ο Μπιλ Γκέιτς, μέσω του fund Βreakthrough Energy.
Γιατί επέλεξαν τη σύντηξη;
Στην καρδιά της CFS βρίσκεται η πυρηνική σύντηξη. Είναι η διαδικασία με την οποία δύο άτομα συγκρούονται το ένα με το άλλο και συντήκονται σε ένα βαρύτερο άτομο, παράγοντας ενέργεια. Αυτή η διαδικασία είναι και ο τροφοδοτικός μηχανισμός του ίδιου του ήλιου. Η σύντηξη έχει δύο μεγάλα πλεονεκτήματα. Είναι “καθαρή” και είναι σχεδόν ατελείωτη πηγή ενέργειας. Αλλες “καθαρές” πηγές ενέργειας, για παράδειγμα, βασίζονται στα τερτίπια των ανέμων ή της ηλιοφάνειας.
Ενα τρίτο σοβαρό πλεονέκτημα είναι πως η πυρηνική σύντηξη είναι γενικά ασφαλής, κάτι που σημαίνει πως τα εργοστάσια παραγωγής της ενέργειας μπορούν να βρίσκονται μέσα σε πληθυσμιακά κέντρα. Αντιθέτως, η πυρηνική σχάση (διαχωρισμός ενός ατόμου για την παραγωγή ενέργειας), ενέργεια η οποία χρησιμοποιείται στις ατομικές βόμβες, παράγει επικίνδυνα ραδιενεργά απόβλητα ενώ υπάρχει και ο ελλοχεύων κίνδυνος των ατυχημάτων (Τσέρνομπιλ, Φουκουσίμα κτλ). Τα πυρηνικά εργοστάσια σχάσης ήδη παράγουν το 20% της ενέργειας των ΗΠΑ.
Τα πλεονεκτήματα της σύντηξης δε σταματούν εκεί. Ενα ισότοπο του υδρογόνου αποτελεί το κύριο “καύσιμο” της σύντηξης, κάτι που σημαίνει πως στο μέλλον, με την κατάλληλη τεχνολογία, ένα ποτήρι νερό (H2O) θα μπορεί να δημιουργήσει αρκετή ενέργεια μέσω σύντηξης για να καλύψει τις ενεργειακές ανάγκες ενός ατόμου κατά τη διάρκεια ολόκληρης της ζωής του.
Ο Αντριου Χόλαντ, στέλεχος της Fusion Industry Association αναφέρει πως “η σύντηξη μπορεί να παράγει ηλεκτρική ενέργεια αλλά και θερμότητα – κάτι που θα μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε πολλά πράγματα, όπως την τροφοδοσία νοικοκυριών, την επαναφόρτιση μπαταριών, τη δημιουργία ‘καθαρών’ καυσίμων, την τροφοδοσία χημικών αντιδράσεων και άλλων βιομηχανικών αναγκών”. Ο Χόλαντ υπογραμμίζει πως “η ενέργεια αυτή θα μπορεί να διοχετευτεί στο παρόν δίκτυο ηλεκτροδότησης χωρίς μεγάλες αλλαγές και χωρίς διαφορά κόστους όταν εδραιωθεί”.
Το μεγάλο μειονέκτημα -προς το παρόν- της ενέργειας αυτής είναι το εξής: χρησιμοποιεί όλη την ενέργεια που χρειάζεται για να παραχθεί χωρίς ενεργειακό καθαρό κέρδος, λόγω της παρούσας φάσης της τεχνολογίας.
Ενα πρόγραμμα 35 χωρών στη νότια Γαλλία φτιάχνει τη μεγαλύτερη παραγωγική μονάδα σύντηξης του πλανήτη, με ονομασία “Iter” (Λατινικα: ο δρόμος). “Είναι το πιο ακριβό τεχνολογικό πείραμα στην ιστορία του κόσμου, σύμφωνα με τον Εγκεμεν Κόουλεμεν του Princeton University, με κόστος $20 δισ.
Σύμφωνα με το CNBC για τον Σόρμπομ και την CFS, όμως, το Iter καθυστερεί τα μάλα.
Η λύση της CFS
H δημιουργία και η σύλληψη της ενέργειας του ήλιου είναι δύσκολο πράγμα. Μια ειδική μορφή υδρογόνου πρέπει να θερμανθεί μέχρι να φτάσει στην τέταρτη φυσική της κατάσταση: το ‘πλάσμα’. Ο Χόλαντ, εξηγεί: “Εάν θερμάνουμε ένα στερεό, μετατρέπεται σε υγρό. Θερμαίνουμε το υγρό και έχουμε αέριο. Θερμαίνουμε το αέριο, και έχουμε πλάσμα. Εκεί έχουμε και τη ‘σούπα’ των σωματιδίων με την ενεργειακή κατάσταση”.
Το πλάσμα είναι μια εξαιρετικά εύθραυστη φυσική κατάσταση. Εάν διακοπεί, η αντίδραση σύντηξης διακόπτεται. Γι αυτό και οι επιστήμονες έχουν κατασκευάσει μια ειδική μηχανή με το ρωσικό προσωνύμιο tokamak (“ТОроидальная КАмера с МАгнитными Катушками” – TOroidal’naya KAmera s MAgnitnymi Katushkami – “toroidal camera with manetic coil”), η οποία χρησιμοποιεί μαγνητικά πεδία για να κρατήσει το πλάσμα σταθερό σε ένα δοχείο.
Οι έρευνες του Σόρμπομ και των συνεργατών του βασίζονται στη βελτίωση του tokamak μέσω βελτίωσης των μαγνητών.
Οι καλύτεροι και δυνατότεροι μαγνήτες θα οδηγήσουν σε καλύτερη μόνωση του πλάσματος, κάτι που θα οδηγήσει σε πιο αποτελεσματική θέρμανσή του. Αυτό με τη σειρά του θα σημαίνει περισσότερη παραγωγή ενέργειας, που θα οδηγήσει σε ‘καθαρό ενεργειακό κέρδος’. Στις μηχανές τις οποίες ετοιμάζει η CFS, η θερμοκρασία θα φτάνει περίπου 100 εκατομμύρια βαθμούς Κελσίου.
Αν και αρχικά η CFS χρηματοδοτούταν από το ΜΙΤ και το αμερικανό υπουργείο Ενέργειας, ο Σόρμπομ και οι συνάδελφοί του, πια, ποντάρουν στο καπιταλιστικό σύστημα. Μέχρι τώρα η CFS έχει συγκεντρώσει $215 εκατ. Η Breakthrough Energy Ventures, fund με επενδυτές όπως Γκέιτς, Μπέζος, Ρέι Ντάλιο, Ρίτσαρντ Μπράνσον, Τζακ Μα, Μάικλ Μπλούμπεργκ και άλλους, έχει επενδύσει στη CFS, κάτι το οποίο έχει κάνει και η The Engine μια εταιρεία venture capital που σχετίζεται με το ΜΙΤ.
Η CFS, η οποία αναφέρει πως μέχρι το 2025 μέσω του συστήματος SPARC(φωτό) η ενέργεια σύντηξης μπορεί να αντικαταστήσει τις υπόλοιπες μορφές ενέργειας, δραστηριοποιείται και στη δημιουργία μαγνητών για μηχανήματα μαγνητικής τομογραφίας και τουρμπινών αιολικής ενέργειας. Μέχρι τη δεκαετία του 2030, η CFS αναμένεται να παράγει ηλεκτρική ενέργεια μέσω σύντηξης που θα τροφοδοτεί το ηλεκτρικό δίκτυο.
Διαβάστε ακόμη:
«Μήδεια» και στην αγορά – Τα lockdowns φέρνουν σαρωτικές αλλαγές στο λιανεμπόριο
Ιταλικά ομόλογα: Ζήτηση – ρεκόρ € 134 δισ. στην πρώτη έκδοση επί Ντράγκι