Οι κβαντικοί υπολογιστές θα χαρίσουν αναμφισβήτητη οικονομική και γεωπολιτική υπεροχή σε όποια χώρα τους κατακτήσει πρώτη. Η στιγμή δεν αργεί:
Στα τέλη του περασμένου μήνα, η Google ανακοίνωσε ότι μια συγκεκριμένη πειραματική διάταξη που είναι γνωστή ως “κβαντικός υπολογιστής” είχε καταφέρει κάτι εκπληκτικό. Σε λίγα λεπτά, έκανε έναν υπολογισμό που θα είχε πάρει χιλιάδες χρόνια από τους πιο ισχυρούς υπερυπολογιστές στον κόσμο.
Ο αγώνας για την ανάπτυξη αυτών των υπολογιστών έχει αρχίσει και δεν είναι απλώς οι κομπιουτεράδες που ενθουσιάζονται με το θέμα: η διεθνής κούρσα για «κβαντική υπεροχή» θα έχει τεράστιες γεωπολιτικές επιπτώσεις.
Τι είναι λοιπόν οι κβαντικοί υπολογιστές και γιατί έχουν τόσο μεγάλη σημασία; Ας επιχειρήσουμε μια εξήγηση με απλά λόγια:
Τι είναι η κβαντική υπολογιστική; Είναι ένας τρόπος υπολογισμού ασύλληπτα πιο γρήγορος σε σχέση με αυτόν των υπαρχόντων υπολογιστών. Οι παραδοσιακοί υπολογιστές λειτουργούν προσθέτοντας 1 και 0. Οι κβαντικοί υπολογιστές είναι σε θέση να ξεχωρίζουν περισσότερες καταστάσεις μεταξύ των δύο, γεγονός που επιτρέπει εξαιρετικά πολύπλοκους υπολογισμούς σε κλάσμα του χρόνου που θα χρειαζόταν με τον παραδοσιακό υπολογιστή.
Υπάρχει ακόμη πολλή δουλειά που πρέπει να γίνει πριν η Google ή οποιοσδήποτε άλλος δημιουργήσει έναν αξιόπιστο κβαντικό υπολογιστή που να λειτουργεί και εκτός ελεγχόμενου εργαστηριακού περιβάλλοντος, αλλά η ανακάλυψη της Google αποτελεί σημαντικό ορόσημο.
Γιατί έχει σημασία: οι ΗΠΑ, η Κίνα, η Ρωσία και άλλες χώρες αγωνίζονται να αναπτύξουν εθνικές στρατηγικές, να καλλιεργήσουν ταλέντα και να αντλήσουν χρήματα στην κβαντική υπολογιστική. Γιατί; Διότι οι κβαντικοί υπολογιστές έχουν τη δυνατότητα να φέρουν επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο οι επιστήμονες δημιουργούν νέα φάρμακα ή υλικά που θα μπορούσαν να ενισχύσουν την υγεία και την εθνική οικονομία. Θα μπορούσαν ακόμη να βοηθήσουν να απαντήσουν θεμελιώδη ερωτήματα σχετικά με τη φύση του σύμπαντος, κάτι που θα ήταν μια τεράστια νίκη για την επιστήμη. Αλλά πολύ πιο σημαντικό από όλα αυτά είναι το γεγονός ότι όποιος μπορεί να χτίσει έναν αρκετά ισχυρό κβαντικό υπολογιστή θα μπορούσε να παρακολουθήσει realtime τους πάντες, και να το χρησιμοποιήσει για να σπάσει όλους τους κωδικούς ασφαλείας οποιουδήποτε και οπουδήποτε.
Αναλογιστείτε το εξής: Για να σπάσετε μια κρυπτογράφηση σε οτιδήποτε, από τον τραπεζικό σας λογαριασμό έως τα πυρηνικά σχέδια, οι πιο ισχυροί υπερυπολογιστές του σήμερα θα χρειαζόταν να δοκιμάζουν αριθμούς για διάστημα μεγαλύτερο από τη διάρκεια ζωής του σύμπαντος. Αλλά ένας αρκετά ισχυρός κβαντικός υπολογιστής θα μπορούσε να καταφέρει να σπάσει τον ίδιο κώδικα μέσα σε λίγες ώρες, δίνοντας σε οποιονδήποτε κατέχει πρόσβαση σε άλλες χώρες και στα πιο ευαίσθητα μυστικά των πολιτών τους.
Ο παράγων έκπληξη
Η κατασκευή ενός κβαντικού υπολογιστή θα ήταν ένας γεωπολιτικός σεισμός, και κατά κάποιο τρόπο αυτό είναι καταδικασμένο να συμβεί. Το μεγάλο ερώτημα δεν είναι αν, αλλά πώς:
Θα είναι μια έκπληξη όταν συμβεί; Αν ναι, προσδεθείτε. Εάν μια χώρα αποκτήσει ξαφνικά την ικανότητα να σπάσει τους κώδικες των αντιπάλων της, ενδέχεται να μπει στον πειρασμό να χρησιμοποιήσει αυτήν την εξουσία προς όφελός της. Από την άλλοι οι αντίπαλοι της που θα ξυπνήσουν ξαφνικά μια μέρα, με εκτεθειμένες τις πιο ευαίσθητες πληροφορίες τους μπορεί να αισθανθούν έναν ισχυρό πειρασμό να χτυπήσουν αμυντικά, φέρνοντας πιο κοντά τον κίνδυνος διεθνών συγκρούσεων.
Μια κβαντική έκπληξη θα μπορούσε επίσης να έχει άμεσες αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις στην οικονομία, στην περίπτωση που ο κόσμος ξαφνικά ένιωθε ότι τα χρήματά του δεν ήταν πλέον ασφαλή θα προκαλούσε bank run.
Αντίθετα, οι κίνδυνοι μιας τέτοιας εκρηκτικής ανακάλυψης θα ήταν μικρότεροι αν οι κυβερνήσεις και οι εταιρείες μπορούσαν να λειτουργήσουν με αμοιβαία διαφάνεια ως προς τα κβαντικά τους σχέδια και να αναπτύξουν νέες, ισχυρότερες μορφές κρυπτογράφησης που να μπορούν να συμβαδίζουν με την πρόοδο αυτή, διασφαλίζοντας την ασφάλεια των πληροφοριών.
Αλλά αυτή δεν μοιάζει να είναι δυστυχώς η κατεύθυνση των πραγμάτων: Αντίθετα, οι τεχνολογίες όπως η τεχνητή νοημοσύνη και το 5G έχουν ήδη γίνει πεδίο πολιτικού και στρατηγικού ανταγωνισμού μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας.
Όσο πιο πολύ οι επιστήμονες πλησιάζουν στην κατασκευή ενός λειτουργικού κβαντικού υπολογιστή, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος οι κυβερνήσεις να κρύψουν την αιχμή της έρευνας πίσω από κλειστές πόρτες. Αλλά αυτό θα αυξήσει το ρίσκο μια χώρα να κάνει την κβαντική έκπληξη που θα κλονίσει την ανθρωπότητα.