Τα προσωπικά δεδομένα έχουν χαρακτηριστεί ως ο σύγχρονος χρυσός, και όχι αδίκως, αφού οι διαδικτυακοί κολοσσοί ανταγωνίζονται για την απόκτησή τους και πλουτίζουν από αυτά. Αυτό μπορεί να μην έχει υποπέσει στην αντίληψη των χρηστών, έχει όμως υποπέσει σίγουρα στην αντίληψη των αρχών οι οποίες είναι σε αγώνα δρόμου για να περιορίσουν τη δύναμη τους.
Αυτή τη φορά στο στόχαστρο των αρχών, μετά το Facebook και την Google, βρίσκεται η τεχνολογική εφαρμογή Tiktok, καθώς η μαζική συλλογή προσωπικών δεδομένων ανήλικων έχει προκαλέσει ανησυχία.
Η εφαρμογή άνθισε κατά τη διάρκεια της καραντίνας και αγαπήθηκε ιδιαίτερα από τα παιδιά, τα οποία βρήκαν μια διαφυγή από τον εγκλεισμό και κατάφεραν να διοχετεύσουν την ενέργεια αλλά και τη δημιουργικότητά τους φτιάχνοντας βίντεο τα οποία μοιράζονται με τους φίλους τους. Όλα αυτά χωρίς αντίτιμο, χρηματικό έστω, παρά μόνο με την παροχή των δεδομένων τους, τα οποία αποτέλεσαν μήλο της έριδας για την νέα δικαστική διαμάχη της εταιρείας.
Έρευνα για τα δεδομένα εκατομμυρίων παιδιών
Τον ασκό του Αιόλου άνοιξε ένα δωδεκάχρονο κορίτσι που κινήθηκε νομικά κατά της εφαρμογής πριν λίγους μήνες, για παράνομη χρήση των δεδομένων της. Στη συνέχεια, τη σκυτάλη στον αγώνα κατά του TikTok πήρε η πρώην επίτροπος της Αγγλίας στην ΕΕ, Anne Longfield, η οποία υπέβαλε καταγγελία στην ευρωπαϊκή αρχή προστασίας δεδομένων κατά της δημοφιλούς εφαρμογής υποστηρίζοντας ότι η εταιρεία παραβιάζει τους κανόνες του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για τα προσωπικά δεδομένα με τον τρόπο που χειρίζεται τα δεδομένα των ανηλίκων.
Η βάση των κατηγοριών εδράζεται στο γεγονός ότι το TikTok διατηρεί τα δεδομένα των παιδιών, όπως τηλεφωνικούς αριθμούς, βίντεο, τοποθεσίες, βιομετρικά δεδομένα, χωρίς επαρκή προειδοποίηση, διαφάνεια ή την απαραίτητη συναίνεση που απαιτείται από τον κανονισμό για τα προσωπικά δεδομένα και χωρίς να γνωρίζουν οι γονείς των παιδιών τι ενέργειες γίνονται με αυτά τα δεδομένα.
Η Longfield επισημαίνει ότι η εταιρεία «εμφανίζεται για τους τύπους ως μέσο κοινωνικής δικτύωσης, ενώ στην πραγματικότητα αποτελεί υπηρεσία συλλογής δεδομένων με παράνομο τρόπο» και είναι πεπεισμένη πως η έκβαση της υπόθεσης θα συμβάλει στη μελλοντική προστασία των δεδομένων παιδιών τόσο από το Tiktok όσο και από τις άλλες διαδικτυακές πλατφόρμες. Η εταιρεία θα βρεθεί αντιμέτωπη με πρόστιμο – μαμούθ, το οποίο μπορεί να φτάσει χιλιάδες λίρες για κάθε παιδί που έχει επηρεαστεί, αν καταδικαστεί από την Αρχή Προστασίας Δεδομένων.
Πολλαπλές κατηγορίες
Η Ευρωπαϊκή Ένωση Καταναλωτών υπέβαλε τον Φεβρουάριο της φετινής χρονιάς καταγγελία εναντίον του TikTok, με τον ισχυρισμό ότι οι πρακτικές της πλατφόρμας παραβιάζουν τον Γενικό Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (GDPR).
Η Ένωση καταγγέλλει την έλλειψη διαφάνειας και ενημέρωσης των χρηστών για το είδος των προσωπικών δεδομένων που συλλέγονται και τον σκοπό επεξεργασίας τους και αναφέρει ότι «οι Όροι και Προϋποθέσεις Παροχής Υπηρεσιών του TikTok είναι άδικες, ιδίως όσον αφορά την «υπεξαίρεση» πνευματικών δικαιωμάτων του περιεχομένου των χρηστών χωρίς αμοιβή».
«Τα παιδιά αγαπούν το TikTok, αλλά η εταιρεία δεν εξασφαλίζει την προστασία τους», αναφέρει εκπρόσωπος της Ένωσης. «Οι αρχές πρέπει να δράσουν τώρα για να βεβαιωθούν ότι το TikTok είναι ένα μέρος όπου οι καταναλωτές, ειδικά τα παιδιά, μπορούν να διασκεδάσουν χωρίς να στερηθούν τα δικαιώματά τους».
Το 2019 επιβλήθηκε στο TikTok πρόστιμο 5,7 εκατομμυρίων δολαρίων από την Ομοσπονδιακή Επιτροπή Εμπορίου των ΗΠΑ για τον τρόπο που χειρίζεται τα δεδομένα των παιδιών. Παρόμοιο πρόστιμο επιβλήθηκε φέτος και από τη Ν. Κορέα.
Σε ανακοίνωσή της η εταιρεία αναφέρει ότι «το απόρρητο και η ασφάλεια είναι κορυφαίες προτεραιότητες για το TikTok και έχουμε εφαρμόσει ισχυρές πολιτικές και τεχνολογίες για να βοηθήσουμε στην προστασία των χρηστών και ειδικότερα των εφήβων. Πιστεύουμε ότι οι ισχυρισμοί στερούνται αξίας και σκοπεύουμε να υπερασπιστούμε σθεναρά τη δράση αυτή».
Παροχή δεδομένων αντί πληρωμής – Πώς λειτουργεί το TikTok
Μπορεί η εταιρεία να μην πληρώνεται άμεσα από τους χρήστες της εφαρμογής, πληρώνεται όμως από διαφημιστές, στους οποίους παραχωρεί γενναιόδωρα τον όγκο προσωπικών δεδομένων που συγκεντρώνει καθημερινά, για σκοπούς στοχευμένης και προσωποποιημένης διαφήμισης. Οι διαφημιστικές εταιρείες χρησιμοποιούν έναν αλγόριθμο που αναλύει τις προτιμήσεις των χρηστών βάσει των προσωπικών τους δεδομένων προκειμένου να εντοπίσει τη διαφήμιση που θα τους τραβήξει την προσοχή, όπως γίνεται σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
«Το να επωφελείται από αυτές τις πληροφορίες χωρίς να εκπληρώσει τις νομικές του υποχρεώσεις και το ηθικό καθήκον του να προστατεύει τα παιδιά στο διαδίκτυο, είναι απαράδεκτο» επισημαίνει η Longfield.
Τι προβλέπει ο Γενικός Κανονισμό Προστασίας Δεδομένων (GDPR)
Ο Ευρωπαϊκός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων τέθηκε σε ισχύ το 2018 και βάζει στο στόχαστρο όλες τις εταιρείες, ευρωπαϊκές ή μη, που συλλέγουν δεδομένα ευρωπαίων πολιτών.
Επιβάλει στις εταιρείες συγκεκριμένες υποχρεώσεις για την ασφαλή και νόμιμη συλλογή και χρήση των προσωπικών δεδομένων, με σκοπό να δώσει στους χρήστες του διαδικτύου περισσότερο έλεγχο στα δεδομένα τους. Η συμμόρφωση με τον Κανονισμό απαιτεί την ελεύθερη, ρητή και ενημερωμένη συγκατάθεση του χρήστη για την επεξεργασία των προσωπικών του δεδομένων, αφού προηγηθεί η ενδελεχής πληροφόρησή του από πλευράς της εταιρείας.
Με απλά λόγια, αυτό σημαίνει ότι πριν από τη συλλογή δεδομένων, οι χρήστες πρέπει να ενημερώνονται σχετικά με τα δεδομένα που θα υποβληθούν σε επεξεργασία και για ποιο σκοπό, δίνοντας ενεργά την άδειά τους για αυτό. Επίσης, τίθεται ένα πιο αυστηρό πλαίσιο για τα δεδομένα των ανηλίκων κάτω των 16, που θεωρούνται ευαίσθητα, για την επεξεργασία των οποίων απαιτείται η συγκατάθεση των γονέων.
Το TikTok, που επιτρέπει τη δημιουργία λογαριασμών χρηστών από την ηλικία των 13 ετών, κατηγορείται ότι επεξεργάζεται τα προσωπικά τους δεδομένα ακόμη και όταν η εφαρμογή είναι ανενεργή, ότι στερείται διαφάνειας σχετικά με την επεξεργασία των δεδομένων και τους αποδέκτες τους, καθώς και ότι ο σχεδιασμός και οι προεπιλεγμένες ρυθμίσεις της εφαρμογής δεν εγγυώνται την προστασία των δεδομένων βάσει του GDPR.
«Λαμβάνουμε πολύ σοβαρά υπόψη τη συμμόρφωση με τους ισχύοντες νόμους και κανονισμούς για την προστασία δεδομένων. Τα δεδομένα των χρηστών μας αποθηκεύονται επί του παρόντος στις ΗΠΑ και τη Σιγκαπούρη, και έχουμε επίσης ανακοινώσει την πρόθεσή μας να δημιουργήσουμε ένα ευρωπαϊκό κέντρο δεδομένων στην Ιρλανδία», απαντά η εταιρεία.
Η Longfield από την πλευρά της δηλώνει ότι θα ήθελε να γίνει αυτή η υπόθεση ορόσημο για να καταστεί σαφές ότι υπάρχουν όρια στο τι είναι διατεθειμένοι να θυσιάσουν οι χρήστες για να έχουν πρόσβαση στις εφαρμογές κοινωνικής δικτύωσης. Η τελική απόφαση θα παρθεί από τις ευρωπαϊκές αρχές.
Διαβάστε ακόμη:
Τελικές αποφάσεις για κονδύλια και δικαιούχους στη νέα Επιστρεπτέα 7
Πάσχα 2021: Με αυτό το έντυπο μπορεί να γίνει η μετακίνηση εκτός Νομού
Μητσοτάκης στον Alpha: Σταδιακή η «αποσωλήνωση» της Οικονομίας