Καθώς πλησιάζουν τα Χριστούγεννα και οι γονείς σπεύδουν να αγοράσουν ένα μικρό ή μεγάλο δωράκι για τα παιδιά τους, οι ειδικοί μας συνιστούν να λάβουμε υπόψη την υγεία των ματιών τους. Και αυτό, γιατί οι τραυματισμοί των παιδιών από τα παιχνίδια είναι πολύ συνηθισμένοι.

Σύμφωνα με στοιχεία από την Επιτροπή Ασφάλειας Καταναλωτικών Προϊόντων (Consumer Product Safety Commission) των Ηνωμένων Πολιτειών, τρία στα 1.000 παιδιά τραυματίζονται ετησίως από τα παιχνίδια τους, με το 35% των τραυματισμών να αφορούν παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών και τους μισούς να συμβαίνουν στο πρόσωπο και στο κεφάλι.

Ωστόσο η ασφάλεια των ματιών συχνά είναι το τελευταίο που σκέπτονται οι γονείς όταν αγοράζουν παιχνίδια. Σε πρόσφατη αμερικανική δημοσκόπηση, τέσσερις στους δέκα συμμετέχοντες γονείς (το 41%) απάντησαν «σπανίως» ή «ποτέ» στην ερώτηση αν διαλέγουν παιχνίδια για τα παιδιά τους με γνώμονα και την ασφάλειά τους για τα μάτια τους. Την ίδια στιγμή, όμως, το 54% είπαν ότι «σίγουρα» θα έχουν τα παιδιά τους παιχνίδια που μπορεί να βλάψουν τα μάτια τους και το 22% παραδέχτηκαν ότι αυτό «είναι πιθανό».

«Οι τραυματισμοί των ματιών εξαιτίας παιχνιδιών είναι πολύ συνηθισμένοι και συμπεριλαμβάνουν από επώδυνες μικροαμυχές στον κερατοειδή χιτώνα του ματιού έως πολύ σοβαρά προβλήματα όπως τα έλκη κερατοειδούς, ο τραυματικός καταρράκτης, η αιμορραγία στο εσωτερικό του ματιού ή ακόμα και η αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς που βρίσκεται στο πίσω μέρος του», λέει ο επιστημονικός διευθυντής του Οφθαλμολογικού Ινστιτούτου LaserVision Δρ. Αναστάσιος-Ι. Κανελλόπουλος, καθηγητής Οφθαλμολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και πρόεδρος της Διεθνούς Εταιρείας Διαθλαστικής Χειρουργικής (ISRS). «Ακόμα και θερμικά εγκαύματα στην ωχρά κηλίδα μπορεί να υποστεί ένα παιδί αν για παράδειγμα παίζει με ένα λέιζερ πόιντερ και το στρέψει προς το μάτι του».

Ποια παιχνίδια θα μπορούσαν να είναι επικίνδυνα; Πολλά και διαφορετικά, αλλά σε γενικές γραμμές πιο πιθανά θεωρούνται τα ατυχήματα με παιχνίδια όπως:

  • Παιχνίδια που εκτοξεύουν οποιοδήποτε αντικείμενο (π.χ. σφεντόνες, τόξα, όπλα) γιατί η ταχύτητα εκτόξευσης είναι τέτοια ώστε μπορεί να προκαλέσει σοβαρό τραυματισμό του ματιού ακόμα κι αν το εκτοξευόμενο αντικείμενο αποτελείται από μαλακό υλικό όπως το αφρολέξ.
  • Εκτοξευτήρες μπαλονιών με νερό και νεροπίστολα (π.χ. τα μπαλόνια μπορεί να προκαλέσουν θλαστικό τραύμα στο μάτι και να οδηγήσουν σε αποκόλληση του αμφιβληστροειδούς και μόνιμη βλάβη της όρασης)
  • Κάθε είδους παιχνίδια με αιχμηρά εξαρτήματα και άκαμπτες άκρες (π.χ. παιδικά καλάμια ψαρέματος, μαγικά ραβδιά, ξίφη, σπάθες, ξιφολόγχες κ.λπ.)
  • Τα παιχνίδια με αεροζόλ (τα χημικά τους μπορεί να προκαλέσουν ερεθισμό των ματιών, χημική επιπεφυκίτιδα ή ακόμα και αμυχή του κερατοειδούς αν ο ψεκασμός γίνει από κοντινή απόσταση)
  • Τα λέιζερ πόιντερς και οι φακοί με λαμπτήρες LED. Αν και κανένα από τα δύο δεν είναι παιχνίδι, πολλά παιδιά παίζουν αναβοσβήνοντας φακούς και μετατρέποντας τα λέιζερ πόιντερς των γονιών τους στα «φωτόσπαθα» του Star Wars. Δυστυχώς το τίμημα μπορεί να είναι βλάβη στα μάτια η οποία, στην περίπτωση των λέιζερ πόιντερς, μπορεί να είναι μόνιμη.
  • «Με όλα τα παραπάνω είδη παιχνιδιών ο κίνδυνος σοβαρού τραυματισμού είναι μεγαλύτερος όταν χρησιμοποιούνται σε κλειστούς χώρους και η έκθεση σε αυτά γίνει από κοντινή απόσταση», διευκρινίζει ο Δρ. Κανελλόπουλος.

Κίνδυνος μπορεί να υπάρξει και με τα παιχνίδια που μπορεί να σπάσουν σε μεγάλα κομμάτια, αλλά και με τα παιχνίδια που προορίζονται για μεγαλύτερα παιδιά αλλά επιλέγονται για μικρότερα. Ακόμα και τα drones δεν είναι ασφαλή γιατί μπορεί να ξεφύγουν και να κτυπήσουν τα ίδια τα παιδιά ή τους φίλους τους.

«Είναι προφανές ότι στα μικρά παιδιά δεν πρέπει να δίνουμε παιχνίδια με αιχμηρά τμήματα που προεξέχουν, ούτε τόξα, βέλη και οποιοδήποτε παιχνίδι εκτόξευσης, ούτε καν το πέιντμπαλ», λέει ο Δρ. Κανελλόπουλος. «Αν θέλουμε να δώσουμε κάτι τέτοιο στο παιδί, αφενός πρέπει να έχει την κατάλληλη ηλικία και ωριμότητα, αφετέρου πρέπει να του αγοράσουμε και το κατάλληλο προστατευτικό ματιών. Πολύ σημαντικό είναι επίσης να επιβλέπουμε το παιδί όταν παίζει, ώστε να του εφιστούμε την προσοχή όταν πάει να κάνει λάθος».

Πάντως οι χριστουγεννιάτικοι κίνδυνοι για την όραση των παιδιών δεν τελειώνουν με τα παιχνίδια, προσθέτει. Πολλά ατυχήματα γίνονται με το χριστουγεννιάτικο δέντρο, ειδικά όταν οι γονείς βάζουν πολύ πίσω τα πακέτα με τα δώρα και το παιδί μπαίνει από κάτω του για να τα πιάσει.

«Οι βελόνες των δέντρων είναι πολύ αιχμηρές και επικίνδυνες για τα μάτια, ειδικά για τα μικρά παιδιά που δεν έχουν αίσθηση του κινδύνου και θα ορμήσουν να πιάσουν το δώρο που τους έφερε ο Άγιος Βασίλης» εξηγεί ο καθηγητής. «Ένας άλλος κίνδυνος είναι με τα στολίδια. Όταν έχουμε μικρό παιδί στο σπίτι, τα αιχμηρά στολίδια για το δέντρο (π.χ. τα αστέρια με μυτερές άκρες) μπορεί να αποδειχτούν επικίνδυνα γι’ αυτό και πρέπει να τα τοποθετούμε ψηλά, πολύ πάνω από το επίπεδο του κεφαλιού του».

Αν τέλος στη διάρκεια του ρεβεγιόν θελήσετε να ανοίξετε κάποιο αφρώδες ποτό (π.χ. μία σαμπάνια ή έναν αφρώδη οίνο) ή κανονάκι (party popper) που απελευθερώνει με έκρηξη χαρτοπόλεμο (κομφετί), θυμηθείτε να συγκρατήσετε τον φελλό και το κάλυμμα αντίστοιχα, για να μην τιναχτούν με δύναμη και κτυπήσουν κανέναν από τους παρευρισκόμενους στο μάτι.