Ανοχύρωτη βρίσκει την χώρα η νέα οικονομική κρίση που προκαλεί ο κορωνοϊός. Μετά από μια δεκαετία στα Μνημόνια, για την ελληνική οικονομία δεν ισχύει ο κανόνας που θεωρείται αυτονόητος για τις άλλες χώρες ότι «έκτακτες δαπάνες για έκτακτες συνθήκες» δεν υπολογίζονται στα πλεονάσματα. Αν αυτό μπορέσει να αλλάξει στο επόμενο Eurogroup, τότε θα αυξηθούν σημαντικά και τα μέτρα στήριξης της Οικονομίας που θα εφαρμόσει η κυβέρνηση.
Η κυβέρνηση έκανε μια μικρή αρχή, αρχή επιλέγοντας μέτρα στήριξης χωρίς κανένα δημοσιονομικό κόστος για μια πολύ μικρή περίμετρο ωφελούμενων επιχειρήσεων. Επιχειρήσεις που έκλεισαν για πάνω από 10 μέρες με εντολή της Πολιτείας (πχ θέατρα, σινεμά, αθλητικοί σύλλογοι) δεν θα πληρώσουν ασφαλιστικές εισφορές ή ΦΠΑ και δόσεις που θα πλήρωναν τον Μάρτιο, αλλά τον Ιούνιο ή τον Ιούλιο αντίστοιχα.
Επιπλέον, με ΠΝΠ που καταθέτει τις επόμενες ώρες η κυβέρνηση, επιτρέπει σε όλη την Ελλάδα να εφαρμόζονται ευέλικτα ωράρια προσέλευσης και αποχώρησης ή η εξ αποστάσεως εργασία, σαν μέτρο προστασίας των εργαζομένων.
Τα επόμενα μέτρα Μαρτίου – Απριλίου
Η συνέχεια θα έρθει τις επόμενες μέρες, με νέα μέτρα που θα νομοθετηθούν και θα ισχύσουν μέσα στον μήνα. Εκτός από τις επιχειρήσεις που διατάχθηκαν να κλείσουν, θα ενισχύονται αντίστοιχα:
-και οι υπάλληλοι στις επιχειρήσεις αυτές που κλείνουνε αναγκαστικά
– και άλλες επιχειρήσεις στις ίδιες περιοχές (Ηλεία, Αχαΐα και Ζάκυνθο προς το παρόν) που υφίστανται μεγάλη κάμψη του τζίρου τους, παρότι δεν αναγκάστηκαν «δια νόμου» να κλείσουν.
Και πάλι όμως, μένουν πιο πίσω τα μέτρα που θα έχουν δημοσιονομικό κόστος: επιδοτούμενα ή άτοκα δάνεια σε επιχειρήσεις, επιχορηγήσεις για όσες δεν απολύουν υπαλλήλους και καταβολή μισθών σε επιχειρήσεις που κλείνουν με εντολή του Κράτους, μπαίνουν στο «τρίτο κύμα» των μέτρων στήριξης.
Το «τρίτο κύμα» αυτών των μέτρων στήριξης θα καλύπτει ευρύτερα ολόκληρους κλάδους, χωρίς κανένα γεωγραφικό περιορισμό (ή τουλάχιστον με ευρύτερο γεωγραφικό προσδιορισμό) των δικαιούχων στήριξης που πλήττονται σημαντικά από την νέα κρίση.
Ουδείς γνωρίζει όμως πότε και πώς θα εφαρμοστεί αυτό το 3ο κύμα μέτρων στήριξης, το οποίο θα ακολουθήσει τα μέτρα του Μαρτίου. Όλα θα εξαρτηθούν από τα Eurogroup Μαρτίου και Απριλίου -ή και όποιον τυχόν συγκληθεί εκτάκτως λόγω Κορωνοϊού.
Παγίδα ως το 2022
Τι περιμένει η κυβέρνηση για να εφαρμόσει τα νέα μέτρα;
Όχι μόνον να καταγραφούν οι δικαιούχοι και οι επιπτώσεις του κάθε νέου μέτρου. Αλλά θα πρέπει πρώτα ο Έλληνας υπουργός Οικονομικών στο Eurogroup να διεκδικήσει να ισχύσει και για την Ελλάδα, η ίδια ευελιξία που ισχύει αυτονόητα για όλους τους άλλους εταίρους στην ΕΕ, οι οποίοι θα μπορούν να εξαιρούν τις έκτακτες δαπάνες και κόστη λόγω Κορωνοϊού, από τους δημοσιονομικούς κανόνες για τα πρωτογενή πλεονάσματα.
Τούτο δεν ισχύει αυτοδικαίως για τη χώρα μας. Σαν κατάλοιπο της «καθαρής εξόδου από τα Μνημόνια», έως το 2022 η Ελλάδα δεν θα έχει την ευελιξία που προβλέπουν οι ευρωπαϊκές συνθήκες για τα κράτη-μέλη σε τυχόν έκτακτες καταστάσεις, όπως η σημερινή.
Τι ισχύει για την Ελλάδα; Η προηγούμενη κυβέρνηση είχε συμφωνήσει ότι θα τηρούνται οι δημοσιονομικοί στόχοι (3,5% του ΑΕΠ πρωτογενές πλεόνασμα) χωρίς κυκλική προσαρμογή, δηλαδή σε ονομαστικούς όρους, χωρίς συνυπολογισμό της επίπτωσης της ύφεσης και της μείωσης της απασχόλησης στο ετήσιο δημοσιονομικό αποτέλεσμα.
Αν η Ελλάδα δεν επιτύχει να αλλάξει την «μεταμνημονιακή» συμφωνία, ώστε να αντιμετωπιστεί με ίσο τρόπο όπως τα άλλα κράτη πριν το 2023 -όπως προβλέπει η ρήτρα εξόδου από τα Μνημόνια- η χώρα θα πιαστεί ως τότε στην παγίδα να μην μπορεί να επικαλεστεί την ρήτρα ευελιξίας που ισχύει για όλους (τους άλλους) εντός της ΕΕ. Και παρά τις «έκτακτες συνθήκες», τυχόν «έκτακτες δαπάνες» θα επιβαρύνουν τα πλεονάσματα αντί να αφαιρούνται, καθιστώντας τες ουσιαστικά απαγορευτικές αν και αναγκαίες!
Για τον λόγο αυτό εχθές, τόσο ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης προς την Άγκελα Μέρκελ, όσο και ο Χρήστος Σταϊκούρας προς τον Κλάους Ρέγκλινγκ του ESM, ανακοίνωσαν δημόσια ότι η Ελλάδα ζητά να εξαιρεθούν οι δαπάνες της Κρίσης, από τους στόχους για τα πλεονάσματα. Μια άλλη αντίστοιχη πρόταση για «ρήτρα διαφυγής» είχε καταθέσει δημόσια και το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο προς την κυβέρνηση την περασμένη εβδομάδα, καλώντας την να διεκδικήσει να μη μετράνε οι έκτακτες δαπάνες, για να μην αναγκασθεί να επιστρέψει η χώρα στα μέτρα λιτότητας αντί σε νέες φοροελαφρύνσεις, αν το 2020 ή ως το 2022 δεν επιτευχθεί πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ λόγω κρίσης.