Η μέρα θα μπορούσε να έχει τίτλο η “ανταμοιβή της υπομονής”.
Για μήνες, η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση είχε αντισταθεί στη διατύπωση «επεκτατικών στόχων» ή στην απόρριψη συμβατικών υποχρεώσεων που θα μπορούσαν να ενεργοποιήσουν αρνητικά αντανακλαστικά των εταίρων και δανειστών.
Οι τιμωρητικοί -για τα ελλείμματα- στόχοι πλεονασμάτων, οι οποίοι είχαν τεθεί από το τελευταίο «μνημόνιο Σόιμπλε», το 2015, δεν είχαν γίνει αντικείμενο δημόσιας κριτικής από την κυβέρνηση Μητσοτάκη. Αντίθετα, μετά τις εκλογές, έδωσε έμφαση στη δημοσιοποίηση των μεταρρυθμιστικών της φιλοδοξιών παρά στο αίτημα για πιο ρεαλιστικά πλεονάσματα.
Με αυτό τον τρόπο επέτρεψε μια ροή θετικών “ελληνικών” ειδήσεων για τις διεθνείς αγορές, χωρίς παραφωνίες, κι έκτισε μια βελτιωμένη εικόνα της Ελλάδας και των προοπτικών της. Η στρατηγική είχε δείξει θετικά σημεία γραφής ώστε να “εκτεθούν” ως παραφωνίες οι τιμωρητικές υποχρεώσεις (ως προς τα ελλείμματα) ή οι τιμωρητικές εξαιρέσεις (των ελληνικών ομολόγων από το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης QE) που έχουν επιβληθεί στην Ελλάδα.
Η τακτική φάνηκε να ανταμείβεται σήμερα και αυτό γίνεται εμφανές και από το ιστορικό χαμηλό το οποίο καταγράφουν οι αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων, εν μέσω διεθνών επιβεβαιώσεων για τον καλό βηματισμό και τις θετικές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Πλέον φαίνεται ότι ήρθε το πλήρωμα του χρόνου για σαφείς διεκδικήσεις.
Η στήριξη Τζεντιλόνι
Ο πρωθυπουργός έκανε σήμερα σαφές ότι για την Ελλάδα, οι υψηλοί στόχοι για το πρωτογενές πλεόνασμα τελειώνουν το 2020. Κατά την υποδοχή του Ευρωπαίου Επιτρόπου για θέματα οικονομίας Πάολο Τζεντιλόνι, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε – και τα μικρόφωνα κατέγραψαν:
«Πιστεύω ότι έχουμε σημειώσει μεγάλη πρόοδο τους τελευταίους επτά μήνες, κάτι που αντανακλάται στις αγορές κεφαλαίου και στο ευρύτερο οικονομικό κλίμα. Είμαστε μια κυβέρνηση, η οποία είναι απόλυτα αφοσιωμένη σε μια φιλόδοξη ατζέντα μεταρρυθμίσεων και έχουμε υπάρξει απόλυτα αξιόπιστοι όσον αφορά την τήρηση των δημοσιονομικών στόχων, ενημερώνοντας τους συνομιλητές μας ότι θα τηρήσουμε τους δημοσιονομικούς στόχους για το 2019 και το 2020. Αλλά στη διάρκεια του έτους, σύντομα και χωρίς καθυστέρηση, αναμένεται να ανοίξουμε τη συζήτηση για τη μείωση των στόχων του πρωτογενούς πλεονάσματος, αρχής γενομένης από το 2021. Πιστεύω, ότι αυτό είναι κάτι απολύτως λογικό και χαίρομαι που και εσείς το αναγνωρίσατε και είμαστε έτοιμοι να ανοίξουμε αυτή τη συζήτηση».
Η απάντηση του Τζεντιλόνι αντανακλά το νέο πλαίσιο «συναινετικής διαπραγμάτευσης» (το οποίο χώρες όπως η Ιρλανδία το αξιοποίησαν από νωρίς αλλά για την Ελλάδα χρειάστηκε μια δεκαετία).
Είπε ο Ευρωπαίος επίτροπος:
«Ναι, πιστεύω ότι η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι σίγουρα υποστηρικτική για το άνοιγμα αυτής της συζήτησης. Η απόφαση θα ληφθεί από το Eurogroup, αλλά εφόσον η Ελλάδα διατηρεί αυτή τη δυναμική των μεταρρυθμίσεων -έχετε πολύ θετικά οικονομικά στοιχεία στο σύνολό τους- και πιστεύω ότι με αυτή τη δυναμική η συζήτηση γι’ αυτούς τους στόχους μπορεί να ανοίξει ξανά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι υποστηρικτική για αυτό»
Η αισιοδοξία της Λαγκάρντ
Στο ίδιο κλίμα η απάντηση της Κριστίν Λαγκάρντ στον Δημήτρη Παπαδημούλη – κατά την ενημέρωση της επιτροπής οικονομικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Η ερώτηση αφορούσε το πότε η Ελλάδα θα επωφεληθεί της νομισματικής στήριξης που παρέχει η ΕΚΤ σε όλες τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης με το πρόγραμμα QE.
«Αν η κατάσταση συνεχίσει να βελτιώνεται και με βάση τα κριτήρια που εφαρμόζουμε σε όλες αυτές τις αγορές, είμαι αρκετά βέβαιη ότι τα ελληνικά ομόλογα θα γίνουν και αυτά επιλέξιμα», απάντησε η επικεφαλής της ΕΚΤ.
H απάντηση της ήταν κατά τι πιο αισιόδοξη σε σχέση με αυτή που είχε δώσει η κυρία Λαγκάρντ στο newmoney στις αρχές Δεκεμβρίου «Τα προγράμματα όπως το QE έχουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις και έτσι όταν η χώρα καλύψει τα κριτήρια αυτόματα θα ενταχθεί. Έως τότε πρέπει να σεβαστούμε τα κριτήρια και να παίξουμε με βάση τους κανόνες», είχε πει τότε.
Διπλή στήριξη
Η διπλή στήριξη από Βρυξέλλες και Φρανκφούρτη έγινε αντιληπτή από τις αγορές. Οι διεθνείς επενδυτές αγόρασαν ελληνικά ομόλογα καθώς πλέον έχουν τη σαφή προοπτική ένταξης στο πρόγραμμα QE, άρα η τιμή τους θα αυξηθεί.
Αγοράζοντας ομόλογα η τιμή τους αυξήθηκε και η απόδοσή τους υποχώρησε στο χαμηλότερο επίπεδο της ιστορίας του ελληνικού δανεισμού. Μόλις 1,14% το ενδεικτικό επιτόκιο για δεκαετή δανεισμό.
Ενάρετος κύκλος
Για πολλά χρόνια η Ελλάδα ήταν παγιδευμένη σε ένα φαύλο κύκλο αρνητικών σημάτων εγχωρίως, αρνητικών δηλώσεων διεθνώς, αύξησης του κόστους δανεισμού – που οδηγούσε σε ένα νεο κύκλο αρνητικών εξελίξεων, επιθετικών δηλώσεων και λοιπά.
Η Πέμπτη παρουσίασε την άλλη όψη του νομίσματος. Θετικά σήματα, θετικές δηλώσεις, θετικές εξελίξεις στην αγορά ομολόγων. Η υπομονή στη διατύπωση αιτημάτων δείχνει να έχει επιτρέψει την ωρίμανσή τους με θετικό τρόπο για την Ελλάδα.
Η συζήτηση για τους στόχους των πλεονασμάτων θα γίνει εντός του έτους και σε διαφορετικό πλαίσιο από κάθε άλλη διαπραγμάτευση την τελευταία δεκαετία. Οι παράγοντες που αντιτίθεντο μέχρι σήμερα, τώρα έχουν συμφέρον να βοηθήσουν.