Πιέσεις τόσο στις τιμές πώλησης των ακινήτων όσο και στα ενοίκια αναμένονται από το δεύτερο τρίμηνο του έτους λόγω κορωνοϊού, την ίδια στιγμή που οι άμεσες ξένες επενδύσεις έχουν σημειώσει πτώση 51% στο πρώτο τετράμηνο του έτους.
Τα στοιχεία παρέθεσε στο συνέδριο της Prodexpo North, ο κ. Θεόδωρος Μητράκος, υποδιοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, επισημαίνοντας ότι αυτή την στιγμή «είναι δύσκολο να προσδιορίσουμε το νέο σημείο ισορροπίας για την αγορά. Το εγχώριο ενδιαφέρον έχει καθηλωθεί, ενώ και η ζήτηση από το εξωτερικό, που συνέβαλε κατά τη διάρκεια της δημοσιονομικής κρίσης έχει μειωθεί. Χαρακτηριστικό είναι ότι πέρυσι ο κλάδος των ακινήτων αποτέλεσε πόλο έλξης για ξένα κεφάλαια με τις άμεσες ξένες επενδύσεις στον κλάδο να διαμορφώνονται στο 1,5 δισ. ευρώ (35% επί του συνόλου) σημειώνοντας άνοδο κατά 28% έναντι του 1,1 δισ. ευρώ του αμέσως προηγούμενου έτους. Για το πρώτο τετράμηνο του έτους βλέπουμε μία πτώση 50- 51% όσον αφορά τις άμεσες ξένες επενδύσεις».
Ο υποδιοικητικής της ΤτΕ αναφέρθηκε και στις τάσεις:
– Εχει ήδη καταγραφεί μία τάση αποχώρησης από τις βραχυχρόνιες μισθώσεις προς την αγορά μακροχρόνιων μισθώσεων. Επιπλέον, μετά την υγειονομική κρίση εκτιμάται ότι θα υπάρξει, για τα ακίνητα τύπου Airbnb, μία στροφή σε πιο «επαγγελματική» διαχείριση έναντι των μικροϊδιοκτητών, πολλοί από τους οποίους θα επιλέξουν να αποχωρήσουν από την αγορά.
–Το βαρύ πλήγμα που θα υποστεί ο τουρισμός θα επηρεάσει και τα επενδυτικά ακίνητα ειδικά στο συγκεκριμένο κλάδο, οδηγώντας και στην αναδιάρθρωση ως προς το ενδιαφέρον των επενδυτών στον τομέα του επαγγελματικού real estate. Αντίστοιχα αναμένεται να επηρεάσει και ο ψηφιακός μετασχηματισμός, με ενισχυμένο για παράδειγμα το μερίδιο των αποθηκευτικών χώρων λόγω της ανόδου του ηλεκτρονικού εμπορίου.
-Επιπλέον παρατηρείται η τάση για αναζήτηση από τους ενοικιαστές μικρότερων επαγγελματικών χώρων, με πιο ευέλικτους όρους και με χαμηλότερη διάρκεια (π.χ. ετήσια διάρκεια).
-Στις μελλοντικές τάσεις είναι και αυτή για πιο «πράσινα» κτίρια.
Ως προς τις τιμές και δη των οικιστικών ακινήτων, ο κ. Μητράκος ανέφερε ότι αυτή την στιγμή υπάρχει «πάγωμα» στην αγορά και παρατηρείται στάση αναμονής. «Το 2019 ήταν η καλύτερη χρονιά μετά την δημοσιονομική κρίση που είχε ως αποτέλεσμα μία πτώση κατά 42,4% στις κατοικίες πανελλαδικά, ενώ πλέον, έχουμε μία μερική αποκατάσταση του 1/3 μετά την άνοδο της διετίας 2018- 2019. Για τη Βόρεια Ελλάδα, η μείωση των τιμών ήταν μεγαλύτερη στη διάρκεια της κρίσης κατά 47%».
Στην αγορά επαγγελματικών ακινήτων υψηλών προδιαγραφών αναφέρθηκε ο κ. Αριστοτέλης Καρυτινός, διευθύνων σύμβουλος της Prodea Investments ΑΕΕΑΠ. «Στην εν λόγω αγορά, που έχει και μία ιδιαιτερότητα στην Ελλάδα όπου η προσφορά είναι μικρότερη από τη ζήτηση για τέτοιου είδους ακίνητα, οι ιδιοκτήτες άντεξαν κατά τη διάρκεια της προηγούμενης κρίσης και δεν είναι εύκολο να υποχωρήσουν τώρα για την κρίση του κορωνοϊού». Αρα όποιος εν δυνάμει αγοραστής θέλει να διαπραγματευτεί σε πολύ χαμηλότερες τιμές ουσιαστικά …ματαιοπονεί.
Σύμφωνα με τον κ. Καρυτινό, λόγω του κορωνοϊού υπάρχουν επιπτώσεις διεθνώς σε επίπεδο αποτιμήσεων και οι μεγάλοι επενδυτές βλέπουν ότι πρέπει να εξετάσουν καλύτερα τα χαρτοφυλάκιά τους και να κάνουν διορθωτικές κινήσεις. Αν και ο μεγάλος χαμένος είναι ο τουρισμός, υπάρχει η εκτίμηση ότι αυτό θα είναι παροδικό και ο κλάδος ειδικά στη χώρα μας θα επανέλθει σχετικά γρήγορα- ιδιαίτερα από την στιγμή που βρεθεί το εμβόλιο- και μάλιστα σε καλύτερες βάσεις σε μία διετία από σήμερα. «Η πανδημία του κορωνοϊού είναι ένα ακραίο φαινόμενο, σαν “μαύρος κύκλος” στην οικονομία. Εμείς συνεχίζουμε κανονικά τις συμφωνίες που είχαμε κλείσει κι ακολουθούμε κατά γράμμα το επενδυτικό μας πρόγραμμα».
Η αγορά της Θεσσαλονίκης
Ο κ. Καρυτινός αναφέρθηκε και στην παρουσία της Prodea στη Θεσσαλονίκη, όπου το χαρτοφυλάκιο του ομίλου είναι στα 100 εκατ. ευρώ, ήτοι στο 5% επί της αξίας του συνόλου των 2,2 δισ. ευρώ, ενώ πλήν του ξενοδοχειακού ακινήτου στο 5άστερο Lazart Hotel που, ουσιαστικός αντίκτυπος για την εταιρεία δεν υπήρξε.
«Η Θεσσαλονίκη δεν είναι η πιο εύκολη αγορά αναλογικά με την Αθήνα, δεν έχει πολλούς θεσμικούς πωλητές κι έχει πιο μικρά ακίνητα». Η εταιρεία προωθεί μία ακόμη επένδυση για φοιτητικές κατοικίες στη συμπρωτεύουσα, για την οποία ωστόσο ενδέχεται να αλλάξει ο σχεδιασμός με έμφαση ενδεχομένως σε ενοικιαζόμενα διαμερίσματα.
Νέες επενδύσεις στον τομέα των γραφείων στη Θεσσαλονίκη προωθεί η Dimand του Δημήτρη Ανδριόπουλου, η οποία παρά την κρίση του κορωνοϊού, σκοπεύει να προχωρήσει στη σύναψη συμφωνίας στη δυτική είσοδο της πόλης: «Επεξεργαζόμαστε σχέδια για κάποια ακίνητα, ωστόσο έχει και τις δυσκολίες της η αγορά της συμπρωτεύουσας γιατί η προσφορά είναι μικρή και οι ιδιοκτησίες είναι συγκεντρωμένες σε μικρότερους ιδιώτες ιδιοκτήτες».
Προ κορωνοϊού, η Dimand ήταν έτοιμη να προχωρήσει σε συμφωνία για δυο ακίνητα ακριβώς για τη δημιουργία σύγχρονου office park, κάτι που λείπει από τη Θεσσαλονίκη. Ωστόσο ο κορωνοϊός μετέθεσε τα σχέδια της εταιρείας για αργότερα. Τα νέα projects αφορούν σύγχρονους γραφειακούς χώρους, όχι αποκλειστικά για έναν χρήστη και θα έχουν και συμπληρωματικές λειτουργίες.
Την εκτίμηση ότι οι γραφειακοί χώροι δε θα επηρεαστούν καθόλου από την κρίση του κορωνοϊού έκανε η κ. Φώφη Πασχαλίδου, Δ/ντρια γραφείου Θεσσαλονίκης της γνωστής εταιρείας συμβούλων ακινήτων Δανός. Στον τομέα των καταστημάτων, η αγορά της συμπρωτεύουσας είναι συγκεκριμένη κι επίσης δεν αναμένονται μεγάλες επιπτώσεις «Σίγουρα κάποια καταστήματα θα κλείσουν, ωστόσο η δυσκολία και το πρόβλημα προέρχεται από πρίν. Δεν είμαστε σε θέση να δώσουμε τιμές ή ποσοστά μειώσεων. Τα καταστήματα θα επηρεαστούν αλλά κυρίως στις δευτερεύουσες αγορές».