Νέα ήθη και κανόνες στην αγορά, αλλά και στους ελέγχους της Εφορίας φέρνει η απόφαση της κυβέρνησης να χορηγεί στο εξής μέσω χρεωστικής κάρτας τα προνοιακά και κοινωνικά επιδόματα.

Το μέτρο αναγκάζει πλέον επιχειρήσεις και επαγγελματίες να προσαρμοστούν ώστε να κόψουν τα παζάρια για αποδείξεις και να δέχονται περισσότερες πληρωμές μέσω POS, καθώς εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες δεν θα έχουν άλλο τρόπο να δαπανήσουν τα χρήματά τους στις καθημερινές συναλλαγές τους.

Το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας επιχειρεί έτσι να κλείσει παράθυρα φοροδιαφυγής, αλλά και να αυξήσει τα δηλωθέντα έσοδα των ελεύθερων επαγγελματιών, τα οποία σήμερα αποκρύπτονται καθιστώντας τους μαζικά δικαιούχους οικονομικών βοηθημάτων από το κράτος.

ΟΑΕΔ και ΟΠΕΚΑ μοιράζουν πάνω από 2 δισ. ευρώ ετησίως για επιδόματα σε περισσότερα από 1,4 εκατομμύριο νοικοκυριά. Ωστόσο, εκτιμάται πως το Δημόσιο χάνει 10%-20% ή περισσότερα από 200 εκατ. ευρώ τον χρόνο (από ΦΠΑ 13%-24%, ΕΦΚ καυσίμων, φόρους εισοδήματος 22%-44% στα αδήλωτα κέρδη κ.λπ.) από συναλλαγές με επιδόματα που «αλλάζουν χέρια» σε μετρητά.

Στην πλειονότητά τους, τα χρήματα αυτά διακινούνται μαύρα, είτε επειδή οι δικαιούχοι μένουν αφορολόγητοι και είναι επιρρεπείς στο «παζάρι χωρίς απόδειξη» είτε βρίσκονται σε αδυναμία να πιέζουν για να εκδοθεί απόδειξη.
Το νέο μοντέλο καταβολής επιδομάτων θυμίζει εκείνο που εφαρμόστηκε για τα Fuel Pass, Freedom Pass κ.λπ. Oπως, λοιπόν, απέδειξε το πείραμα της χορήγησης διαφόρων… pass μέσω ψηφιακής κάρτας και smartphone, μεγάλο μέρος από τα χρήματα αυτά επιστρέφει στα ταμεία του Δημοσίου, επειδή καταναλώνονται μέσω POS. Αντιθέτως, το επίδομα Market Pass καταβάλλεται μειωμένο κατά 20% σε όσους επιλέγουν να το εισπράξουν στον τραπεζικό λογαριασμό τους, ακριβώς επειδή το μεγαλύτερο τμήμα διαφεύγει από την Eφορία, καθώς συχνά αποφεύγουν ή αναγκάζονται να μη ζητούν απόδειξη στις συναλλαγές τους.

Πώς θα εφαρμοστεί

Το σχέδιο πληρωμών μέσω κάρτας αποκάλυψε το «ΘΕΜΑ» πριν από έναν χρόνο, στο πλαίσιο της προστασίας του συστήματος κοινωνικών παροχών (και των δικαιούχων του) από αθέμιτες πρακτικές.

Μέχρι τώρα μόνο οι δικαιούχοι του Ελάχιστου Εγγυημένου Εισοδήματος εισπράττουν υποχρεωτικά το 50% του επιδόματος σε προπληρωμένη κάρτα, ενώ το υπόλοιπο μπαίνει στον λογαριασμό ώστε να μπορούν να κινούνται και με μετρητά.

Με δεδομένη όμως την υποχρεωτική επέκταση των POS -αλλά με εξαιρέσεις που θα ανακοινωθούν- το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών θεσμοθετεί την πληρωμή της πλειονότητας των κοινωνικών και προνοιακών επιδομάτων (όπως επιδόματα τέκνων, γέννησης, ανεργίας κ.λπ.) μέσω χρεωστικών καρτών αντί ΙΒΑΝ. Στόχος είναι, σε συνδυασμό με τη διασύνδεση των ταμειακών μηχανών με τα POS, να μην καταλήγουν εύκολα τα επιδόματα στην παραοικονομία. Ωστόσο η επέκταση του μέτρου απαιτεί προσεκτικό σχεδιασμό για να αποφευχθούν προβλήματα και ταλαιπωρία των δικαιούχων. Σε κάποιες περιπτώσεις δεν θα είναι εφικτό να εφαρμοστεί, όπως για επιδότηση ενοικίου (καθώς δεν διαθέτουν POS οι εκμισθωτές ακινήτων) ή ΑμεΑ με προβλήματα όρασης, κατάκοιτους κ.λπ. που δεν μπορούν να ελέγξουν τι ποσά χρεώνονται.

Επίσης εξετάζεται να επιβληθεί ένα χαμηλό όριο στα μετρητά που θα μπορούν να αποσύρουν οι δικαιούχοι, χρησιμοποιώντας τις κάρτες τους. Σύμφωνα με πληροφορίες του «business stories», σχεδιάζεται να μπορούν να λάβουν πλαστική κάρτα αντί ψηφιακής. Oι τέσσερις συστημικές τράπεζες προχωρούν σε προκήρυξη σχετικού διαγωνισμού, για τις προδιαγραφές των νέων καρτών, την έκδοση και διανομή τους.

Κρυμμένος «θησαυρός»

Στο οικονομικό επιτελείο βλέπουν ότι χάνονται με αυτόν τον τρόπο δισεκατομμύρια ευρώ από φόρους. Κι αυτό διότι, παρά την «έκρηξη» των ηλεκτρονικών συναλλαγών κατά 11,3 δισ. ευρώ το 2022 (αύξηση 13,6% σε έναν χρόνο), με πλαστικό χρήμα δαπανήθηκαν μόνο τα 94 από τα 140 δισ. ευρώ που η Τράπεζα της Ελλάδος υπολογίζει πως καταναλώνονται ετησίως στην ελληνική αγορά. Επομένως, πάνω από 40 δισ. τον χρόνο (ή 3 ευρώ στα 10) διακινούνται ακόμα με μετρητά.

Την ίδια στιγμή, το κράτος… επιδοτεί τις συναλλαγές με μετρητά, καταβάλλοντας βοηθήματα άνω των 2 δισ. σε ευάλωτες ομάδες πληθυσμού απευθείας στους τραπεζικούς λογαριασμούς τους.

Τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά:

■ Από τον κρατικό προϋπολογισμό εκταμιεύονται πάνω από 1,3 δισ. ετησίως για επιδόματα ανεργίας ΔΥΠΑ/ΟΑΕΔ, τα οποία αυξάνονται όσο αυξάνεται ο κατώτατος μισθός.

■ Παράλληλα ο ΟΠΕΚΑ καταβάλλει 1 δισ. ετησίως για επιδόματα πρόνοιας σε εκατοντάδες χιλιάδες χαμηλόμισθους, ανέργους και άπορους.

Στη συνέχεια, τα ποσά αυτά αναλώνονται άμεσα σε καταναλωτικές δαπάνες, για τις οποίες ουδείς γνωρίζει πού καταλήγουν ή αν εκδίδονται αποδείξεις, στερώντας από τα ταμεία του Δημοσίου εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ από ΦΠΑ, τέλη, ειδικούς φόρους ή φόρους εισοδήματος.

Επιδόματα «στα τυφλά»

Από την άλλη, τα οφέλη που αναμένονται είναι πολλαπλά:

■ Από το 2024, κάθε ευρώ που ξοδεύεται με χρεωστική κάρτα θα συνοδεύεται από απόδειξη γιατί θα περνάει από POS. Στη συντριπτική πλειονότητά τους οι δικαιούχοι προνοιακών επιδομάτων είναι εντελώς αφορολόγητοι και δεν έχουν κίνητρο να ζητούν απόδειξη όταν πληρώνουν με μετρητά. Αν, όμως, ξοδεύουν με κάρτα έστω και το 50% των χρημάτων, η απόδειξη θα εκδίδεται αυτομάτως όταν συνδεθούν οι ταμειακές με POS. Τότε το κράτος θα εισπράττει από ΦΠΑ τουλάχιστον το 1/10 των δαπανών αυτών. Από δαπάνες 2 δισ. με μετρητά, σήμερα χάνονται τουλάχιστον 100-200 εκατ. ευρώ τον χρόνο σε ΦΠΑ, χωρίς να υπολογιστούν και άλλοι φόροι ή εισφορές.

■ Σε κάποιες περιπτώσεις, ενδέχεται να μη γίνεται δεκτή η πληρωμή με την προπληρωμένη κάρτα, για συναλλαγές ή αγοραπωλησίες που δεν είναι λογικό να γίνονται από πρόσωπα που δεν διαθέτουν τα προς το ζην και εξαρτώνται από τα επιδόματα. Για παράδειγμα, δαπάνες για ηλεκτρονικό στοίχημα, καζίνο, night club, οινοπνευματώδη ή είδη πολυτελείας θα μπορούν να καταγράφονται ή και να αποκλειστούν.

■ Πολίτες τρίτων χωρών μπορούν επίσης να λάβουν επιδόματα στη χώρα μας, υπό τις προϋποθέσεις που ορίζει ο νόμος. Με προπληρωμένη κάρτα οι πληρωμές θα περιορίζονται κυρίως σε Ελλάδα και Ε.Ε. Πρόσφατα στην Κρήτη, μετά από ελέγχους του ΣΔΟΕ, εντοπίστηκαν 18 περιπτώσεις ατόμων που έστελναν εμβάσματα ύψους άνω του 1 εκατ. ευρώ στην Αλβανία, αλλά εμφανίζονταν στις λίστες του ΟΑΕΔ! Η επίσημη δικαιολογία όσων ελέγχθηκαν ήταν πως «κέρδισαν στο Στοίχημα», με δελτία όμως που είχαν παιχτεί την ίδια ημέρα σε πρακτορεία σε πέντε διαφορετικές πόλεις της χώρας.

Διαβάστε ακόμη

Πώς ορισμένες μυρωδιές μπορούν να μας μεταφέρουν πίσω στο παρελθόν;

Saudi Pro League: Πώς σχεδιάζει να μετατραπεί σε ένα από τα μεγαλύτερα πρωταθλήματα του κόσμου

Πόλεμος στο Ισραήλ: Καταδίκες της Χαμάς στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, αλλά όχι ομοφωνία

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφθείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ