Το χάσμα ΔΝΤ-Βερολίνου και το μεγάλο παζάρι για χρέος και έξοδο στις αγορές

Του Κωστή Πλάντζου

«Τρελό γαϊτανάκι» γύρω από το ελληνικό χρέος έχουν στήσει κυβέρνηση και  δανειστές, για δικούς τους λόγους η κάθε πλευρά: η Αθήνα από την μια επιδίδεται σε «ασκήσεις θάρρους» και καλλιεργεί ελπίδες για το ενδεχόμενο να μην εφαρμοστούν οι περικοπές στις συντάξεις και στο αφορολόγητο, αν αποχωρήσει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο από το ελληνικό πρόγραμμα. Το Βερολίνο από την άλλη, απορρίπτει τον «αυτόματο μηχανισμό» που ζητά το ΔΝΤ και απαιτεί ελάφρυνση χρέους προς την Ελλάδα μόνον υπό όρους και με έγκριση από το Γερμανικό Κοινοβούλιο, την ώρα όμως που ο Πόουλ Τόμσεν λέει πως «χρειαζόμαστε συμφωνία την επόμενη εβδομάδα στο Eurogroup» για το χρέος, αλλιώς δεν προλαβαίνει το Ταμείο να ενεγοποιήσει την συμμετοχή του στο ελληνικό πρόγραμμα. Την ίδια στιγμή, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Βάλντις Ντομπρόβσκις έλεγε ότι «θα χρειαστούν μήνες» για λύση στο ελληνικό χρέος, αφήνοντας περιθώριο να μετάσχει το ΔΝΤ απλά ως τεχνικός σύμβουλος, χωρίς να βάλει χρήματα στο ελληνικό πρόγραμμα.

«Δείχνουν την έξοδο στο ΔΝΤ» λένε τώρα στην Αθήνα, αλλά δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο «μπλόφας». Και κάνουν σχέδια πάνω σε αυτό, αν και παραδέχονται πως «όλα αλλάζουν εβδομάδα με εβδομάδα» ή, ακόμα χειρότερα,  ότι «η Ελλάδα παίρνει πάντα το χειρότερο» όταν επέρχεται ο συμβιβασμός των δύο σκληρών παικτών -όπως πάντα γίνεται ως τώρα όποτε διαφωνούν Βερολίνο και ΔΝΤ. Που στην συγκεκριμένη περίπτωση μπορεί να σημαίνει ότι ούτε «αυτόματη» ελάφρυνση χρέους θα πάρει η χώρα (όπως θέλει η Γερμανία) ούτε θα αποφύγει τις περικοπές συντάξεων και αφορολογήτου (όπως ζητά το ΔΝΤ).
 
«Ασκήσεις θάρρους» αντί για ελάφρυνση

Τι σχέδια κάνει τώρα όμως η κυβέρνηση και πώς διαμορφώνει το αφήγημά της;
 
1. “Απενεργοποιείται” το αφήγημα για ελάφρυνση χρέους:
Σε περίπτωση μη συμμετοχής του ΔΝΤ η Αθήνα χάνει τον μόνο σύμμαχό της στο θέμα αυτό. «Αν δεν ενεργοποιήσει την συμμετοχή του το ΔΝΤ, τότε θα δούμε ποια άλλα μέτρα ελάφρυνσης μπορεί να ενεργοποιηθούν για το χρέος» λένε στην κυβέρνηση.

Και μιλούν για «άλλα νέα μέτρα» ελάφρυνσης (που στην πραγματικότητα είναι ήδη παλιά ή που τα είχε αλλά τα έχει χάσει πια η χώρα) όπως:
– τα ANFA’s και τα SNP’s (που τα έδιναν ως το 2014 οι δανειστές στην χώρα αλλά σταμάτησαν το 2015 λόγω Βαρουφάκη),
–  η συμφωνία να μην ξεπερνάνε οι πληρωμές χρέους το 15% του ΑΕΠ (έως 25 δισ. ευρώ το χρόνο!) όπως συμφωνήθηκε το καλοκαίρι πέρυσι,
– επιμήκυνση περίπου 10 ετών (να μετακινηθούν πχ. πληρωμές χρέους του 2024 στο 2034).

«Αυτήν τη στιγμή, το πιο πιθανό είναι να φύγει το ΔΝΤ», λένε στην Αθήνα, γιατί «η Γερμανία θέλει κάθε “δόση” ελάφρυνσης του χρέους να περνάει πρώτα αναγκαστικά από την γερμανική Βουλή, αλλά χωρίς “αυτόματη” ελάφρυνση το Ταμείο δεν μπορεί να ετοιμάσει μελέτη βιωσιμότητας του χρέους (DSA) που είναι αναγκαία για να μπει στο πρόγραμμα».
Η Αθήνα επιθυμεί διακαώς επίσης «αυτόματη ελάφρυνση», γιατί αλλιώς δεν έχει νόημα η βοήθεια που της υποσχέθηκε πέρυσι το Eurogroup «για να σταθεί μόνη της η χώρα στα πόδια της».

Ωστόσο ευελπιστούν ότι η κόντρα ΔΝΤ- Βερολίνου δεν θα αποβεί τελικά σε βάρος της χώρας μας. «Το να ροκανίζουν τον χρόνο δεν πιέζει εμάς, ούτε βοηθά τον Πόουλ Τόμσεν να πάει με άδεια χέρια στους ανωτέρους του στο ΔΝΤ» συμπληρώνουν «οδηγεί όμως το Ταμείο έξω από το πρόγραμμα» γιατί ο χρόνος πια τελειώνει.  

2. Στήνουν «μπλόφα» και νέο αφήγημα: πάνω στην “αναμπουμπούλα” και για να αλλάξουν το κλίμα ως τον Οκτώβριο ή Νοέμβριο τουλάχιστον,  στην κυβέρνηση αφήνουν να αιωρείται ότι χωρίς το ΔΝΤ που απαιτούσε τις περικοπές στις συντάξεις και στο αφορολόγητο, τα ψηφισμένα αυτά μέτρα μπορεί και να ανακληθούν, από τους ίδιους που τα ψήφισαν!  
«Αν αλλάξει η συμφωνία, αλλάζουν και οι όροι» λένε ήδη και προσθέτουν: «Ο ίδιος ο Σόιμπλε έλεγε πως χωρίς συμμετοχή του ΔΝΤ, πρόγραμμα  δεν υπάρχει».
Καθώς όμως -και χωρίς καν να μπει ως τώρα το ΔΝΤ στο 3ο Μνημόνιο- υπήρξαν τόσα και τόσα μέτρα λιτότητας, το πιθανότερο ίσως που δεν θα υπάρξει είναι να ανασταλούν οι περικοπές και μειώσεις. Μπορεί όμως κάλλιστα να υπάρξουν «ελπίδες» στο εσωτερικό της χώρας  -αλλά ίσως και αυτές ακόμα δεν θα έχουν σημασία τελικά εάν οι εκλογές γίνουν μετά την 1.1.2019.

Έτσι  η κυβέρνηση, αντί να παρακολουθεί αμήχανα τις εξελίξεις που δεν μπορεί να επηρεάσει, λανσάρει για εσωτερική κατανάλωση το σενάριο πως βγαίνει σε κάθε περίπτωση κερδισμένη (“win-win”) ή, στην χειρότερη περίπτωση, απλώς ότι «κάθε εμπόδιο, για καλό», έχοντας πάντα κατά νου πότε θα πρέπει να βρει διέξοδο​ σε εκλογές.