Η αιφνιδιαστική αλλαγή της στάσης του ΔΝΤ, η δεύτερη μέσα σε τρεις μήνες, αυτή τη φορά για το θέμα των ελληνικών τραπεζών και η -επί του παρόντος- εγκατάλειψη του αιτήματος για τον εκ βάθρων έλεγχο ποιότητας των στοιχείων του ενεργητικού τους (Asset Quality Review – AQR), αποδεικνύει ότι οι συντονισμένες πιέσεις της Φρανκφούρτης, των Βρυξελλών και εν μέρει και της Αθήνας, που «στύλωσε τα πόδια» κατά την έκφραση ενημερωμένης πηγής, στέφθηκαν με επιτυχία.
Το συνήθως αδιάλλακτο ΔΝΤ, μετά την περίπου τρίμηνη εμμονή του για τη διεξαγωγή των ΑQR’s, αποφάσισε να δεχθεί την πρόταση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τη διεξαγωγή των «ασκήσεων αντοχής» («stress tests») και στοχευμένων αναθεωρήσεων περιουσιακών στοιχείων και να αποφασίσει στην συνέχεια την στάση που θα κρατήσει.
Η σύγκρουση του Ταμείου με τον αποφασιστικό Μάριο Ντράγκι, που προστάτευσε τα συμφέροντα και το κύρος της ΕΚΤ, αποφεύχθηκε την Τρίτη, όταν η γενική διευθύντρια κ. Κριστίν Λαγκάρντ, αποφάσισε να λύσει τον «γόρδιο δεσμό» και να δώσει εντολή στα στελέχη που ασχολούνται με την Ελλάδα, να βάλουν στο συρτάρι το αίτημα του ΔΝΤ για τις τράπεζες. Ο κ. Ντράγκι έστειλε και επιστολή στην κ. Λαγκάρντ. Προηγήθηκαν πολλά τηλεφωνήματα μεταξύ όλων των παραγόντων, με συμμετοχή στις διαπραγματεύσεις, εκτός της κ. Λαγκάρντ και του κ. Στουρνάρα, του κ. Κερέ της ΕΚΤ, του πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα, του κ. Τσακαλώτου, του κ. Τόμσεν, αλλά και του δεύτερου τη τάξη στο ΔΝΤ, Ντέιβιντ Λίπτον, που διατηρεί τοκανάλι επικοινωνίας με την εκάστοτε αμερικανική κυβέρνηση.
Ενημερωμένη πηγή είπε στο protothema.gr ότι ο επικεφαλής της ΕΚΤ ήταν κατηγορηματικός ότι το ΔΝΤ επεμβαίνει και παρεμβαίνει στις δικές του υποθέσεις και αυτό δεν μπορούσε να γίνει αποδεκτό. Το Ταμείο θα αποφασίσει, με την ολοκλήρωση των ευρωπαϊκών «ασκήσεων αντοχής», αν η στρατηγική για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, είναι αποτελεσματική ή όχι.
Η απόφαση της κ. Λαγκάρντ, που οδήγησε στην αναδίπλωση του ΔΝΤ εξέπληξε αξιωματούχους και οικονομικούς αναλυτές στην Ουάσιγκτον δεδομένου ότι έως πριν από λίγες ημέρες τα στελέχη του Διεθνούς Οργανισμού επέμεναν ότι τα AQR’s αποτελούν σημαντική παράμετρο του Ελληνικού Προγράμματος και η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα έχει δεσμευθεί προς αυτή την κατεύθυνση με την υπογραφή του «επί της αρχής» Προγράμματος, τον περασμένο Ιούλιο. Το θέμα οδήγησε σε κρίση μεταξύ της Αθήνας και του ΔΝΤ, το οποίο επέβαλε τη θέση του, καθώς η ελληνική κυβέρνηση βρέθηκε δέσμια των δικών της αποφάσεων. Τότε, κυβερνητικός αξιωματούχος μας είχε μιλήσει «για άνευ προηγουμένου εκβιασμό» από τα στελέχη του ΔΝΤ, ξεχωρίζοντας την κ. Ντέλια Βελκουλέσκου, της οποίας το ρόλο είχε χαρακτηρίσει υποβοηθητικό για να ξεπεραστεί η κρίση.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι στην έκθεση του Ταμείου, που δημοσιοποιήθηκε στις 20 Ιουλίου με αφορμή την κατ’ αρχήν έγκριση του ελληνικού προγράμματος, αναφέρεται η ανάγκη για διεξαγωγή AQR και stress tests των ελληνικών τραπεζών, πολύ πριν τον Αύγουστο του 2018.
Σύμφωνα με την έκθεση εάν από τη διεξαγωγή των τεστς εμφανιστούν κεφαλαιακές ανάγκες για τις τράπεζες, θα χρησιμοποιηθούν τα κεφάλαια του τρίτου προγράμματος για την ανακεφαλαιοποίηση.
Με τα σημερινά δεδομένα και εφόσον δεν υπάρξουν νέες αρνητικές εκπλήξεις από την πλευρά του Ταμείου με την προβολή νέων αιτημάτων, η ολοκλήρωση της διαδικασίας που θα περατωθεί υπό την αιγίδα της ΕΚΤ, δεν αναμένεται πριν από την άνοιξη. Η ενημερωμένη πηγή μας είπε ότι με βάση τα παραπάνω «θα μπορούσε να συμπεραίνει κανείς ότι το ΔΝΤ δεν προτίθεται να συνεισφέρει χρηματοδοτικά στην Ελλάδα καθώς το Πρόγραμμα του ολοκληρώνεται το καλοκαίρι του 2018». Δεν υπάρχουν τα απαιτούμενα χρονικά περιθώρια, τόνισε η πηγή.
Σχολιάζοντας τις εξελίξεις, η πηγή υποστήριξε ότι «το ΔΝΤ με αυτή την απόφαση που ανακοίνωσε ο Πολ Τόμσεν από το Λονδίνο αποδεικνύει ότι δεν έχει καμία συγκεκριμένη και συμπαγή στρατηγική για την διαχείριση του ελληνικού ζητήματος και όλες οι αποφάσεις του είναι συγκυριακές και πολιτικά κατευθυνόμενες».
Επ’ αυτού, το protothema.gr έθεσε ερώτημα στον αναπληρωτή εκπρόσωπο του ΔΝΤ, Μπιλ Μάρι, ο οποίος δεν απάντησε επί της ουσίας, που αφορούσε τις δύο ήττες του Ταμείου, όταν αναγκάστηκε να αλλάξει, στην πρώτη τους κανόνες του και τη δεύτερη την απόφαση του.
«Δεν έχω πολλά να πω γι’ αυτό», απάντησε και πρόσθεσε: «Νομίζω ότι είμαστε πλήρως αφοσιωμένοι και συνεργαζόμαστε με τις ελληνικές αρχές. Είμαστε, όπως έχουμε δηλώσει, καθ’ όλη τη διάρκεια (σ.σ. των Προγραμμάτων), να βοηθήσουμε την Ελλάδα να επανέλθει σε μια βιώσιμη πορεία και σε μία παραγωγική οικονομική ανάπτυξη, Αυτό δεν άλλαξε ούτε ένα κομμάτι».
Ως γνωστόν, το καλοκαίρι το Ταμείο αναγκάστηκε να προσφύγει σε μία πρακτική που αφορούσε υπανάπτυκτες χώρες για να παραμείνει στο Πρόγραμμα, αλλάζοντας στην ουσία και την πάγια θέση του και τακτική να μην δανείζει σε χώρες που δεν έχουν βιώσιμο χρέος. Επίσης, έκανε ένα βήμα πίσω και στην άλλη βασική αρχή του, στην οποία επέμενε από το 2015, ότι θα πιέσει «όσο δεν πάει» κατά την έκφραση των στελεχών του για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Το ΔΝΤ συνάντησε την αντίσταση του υπουργού Οικονομικών της Γερμανίας Σόιμπλε, ο οποίος με τη σύμφωνη γνώμη της Καγκελαρίου Μέρκελ, έβγαλε από τη συζήτηση την αναδιάρθρωση.
Αναφορικά με τα AQR’s, το Ταμείο αναγκάστηκε αυτή τη φορά από τον κ. Ντράγκι, να αλλάξει κάθετα και οριζόντια τη θέση του, αποσύροντας τον όρο που έθεσε. Η πηγή μίλησε μάλιστα «για άτακτη υποχώρηση». Οι αξιωματούχοι του είχαν λάβει από την περασμένη εβδομάδα ανησυχητικά μηνύματα από τις Βρυξέλλες και τη Φρανκφούρτη, ότι με την επιμονή του διαλύει τις μετοχές των ελληνικών τραπεζών και λόγω αυτού υπήρχε το ενδεχόμενο να χρειαστούν έτσι κι αλλιώς ανακεφαλαιοποίηση. Είναι χαρακτηριστικό ότι τα στελέχη του ΔΝΤ σε συνομιλίες με δημοσιογράφους τόνιζαν με θυμό ότι δεν φέρουν ευθύνη για την κατάρρευση των μετοχών και ότι το φαινόμενο παρατηρήθηκε από το καλοκαίρι.
Η πηγή μας εξήγησε ότι αναμένει πως μετά την ανακοίνωση της Πέμπτης, οι τραπεζικές μετοχές θα ακολουθήσουν θετική πορεία, αλλά την ίδια στιγμή εξέφρασε φόβους ότι εάν δεν τερματιστεί η παραφιλολογία, η τραπεζική κρίση θα επανέλθει δριμύτερη και η κατρακύλα θα δημιουργήσει πρόβλημα ρευστότητας.
«Υπάρχει πάντα ο φόβος για κάποιο γλίστρημα», τόνισε η πηγή και πρόσθεσε: «Ο κ. Ντράγκι τους ζήτησε να κάνουν πίσω και μάλιστα τους είπε, ως μη όφειλε, ότι στη διάρκεια της διαδικασίας θα τους συμβουλευθεί».
Τα στρες τεστ θα ξεκινήσουν τον Ιανουάριο με στόχο να ολοκληρωθούν τον Μάιο το αργότερο. «Όσο νωρίτερα τόσο το καλύτερο», είπε.
Την ίδια στιγμή, οι Έλληνες τραπεζίτες διαμήνυσαν στην κ. Λαγκάρντ ότι δεν φοβούνται τυχόν εκπλήξεις. «Δεν έχουμε να φοβηθούμε τίποτα», τόνισαν στη γενική διευθύντρια του ΔΝΤ.
Για τους αξιωματούχους του Ταμείου και εφόσον μετά τις δηλώσεις του κ. Τόμσεν την Πέμπτη συνεχιστεί η κατρακύλα των μετοχών, «τότε όλα κρίνονται ξανά», σημείωσε η πηγή.
Το θέμα των τραπεζών θα συζητήσει ο υπουργός Οικονομικών Ευκλείδης Τσακαλώτος, στο περιθώριο της συνεδρίασης του ΔΝΤ και της Παγκόσμιας Τράπεζας, στις 13 Οκτωβρίου στην Ουάσιγκτον όταν θα συναντηθεί με την κ. Λαγκάρντ και άλλους οικονομικούς παράγοντες.Θα τον συνοδεύουν οι στενοί του συνεργάτες Χουλιαράκης και Χαρίτσης, όπως και ο υπουργός Οικονομίας Παπαδημητρίου. Επίσης τραπεζίτες και άλλα στελέχη του υπουργείου του. Ήδη έχει καθοριστεί η συνάντηση με την κ. Λαγκάρντ, ενώ ζήτησε να έχει μία επαφή με τον Αμερικανό ομόλογό του Μνούτσιν.