Την πρώτη συνάντησή τους με τις ιδιότητες του πρωθυπουργού και της προέδρου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα έχουν σήμερα στις 6.15 το απόγευμα ο Κυριάκος Μητσοτάκης και η Κριστίν Λαγκάρντ στο επιβλητικό κτίριο της ευρωτράπεζας στις όχθες του ποταμού Μάιν στη Φρανκφούρτη.
Το τέλος της σκληρής λιτότητας με τη μείωση των στόχων για τα πρωτογενή πλεονάσματα, η αξιοποίηση των επιστροφών κερδών από τα ελληνικά ομόλογα για επενδύσεις, οι συνολικές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, η εφαρμογή του (ψηφισμένου πλέον) σχεδίου «Ηρακλής» για τη μείωση των κόκκινων δανείων και κομβικά «στοιχήματα» των επόμενων μεταμνημονιακών αξιολογήσεων, όπως το ενιαίο πτωχευτικό δίκαιο για τα φυσικά πρόσωπα, αναμένεται να βρεθούν στην κορυφή της ατζέντας.
Το τετ-α-τετ κανονίστηκε με αφορμή το δείπνο που οργανώνει η ΕΚΤ προς τιμήν του απερχόμενου μέλους του Εκτελεστικού Συμβουλίου της, Μπενουά Κερέ και πραγματοποιείται με φόντο τα εύσημα που απένειμε η κ. Λαγκάρντ στη χώρα μας για την «εντυπωσιακή πρόοδο» στο πρωτογενές πλεόνασμα και στους ρυθμούς ανάπτυξης, απαντώντας την περασμένη Πέμπτη σε ερώτηση του ΝΜ κατά την πρώτη της συνέντευξη Τύπου ως πρόεδρος της ΕΚΤ.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός είναι ο μοναδικός αρχηγός κράτους που έχει προσκληθεί στο δείπνο, λόγω των φιλικών δεσμών του με τον Γάλλο οικονομολόγο, ο οποίος υπήρξε σταθερός σύμμαχος της χώρας μας κατά την οκταετή θητεία του στην κεντρική τράπεζα της ευρωζώνης. Στην αποψινή βραδιά προς τιμή του κ. Κερέ θα παρευρεθούν επίσης νυν και πρώην επικεφαλής και στελέχη ευρωπαϊκών θεσμών, υπουργοί Οικονομικών, μεταξύ των οποίων ο Έλληνας υπουργός Χρήστος Σταϊκούρας, και οι κεντρικοί τραπεζίτες της ευρωζώνης, συμπεριλαμβανομένου του διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα. Πρόσκληση είχε λάβει και ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών επί ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Χουλιαράκης, ο οποίος είχε καταφέρει να διατηρήσει ανοιχτούς διαύλους με τους ευρωπαϊκούς θεσμούς όταν ο Γιάνης Βαρουφάκης έσπερνε θύελλες ως υπουργός Οικονομικών. Ωστόσο, σύμφωνα με πληροφορίες, δεν θα μπορέσει τελικά να δώσει το «παρών» στο δείπνο.
Ο κ. Μητσοτάκης και η κ. Λαγκάρντ είχαν συναντηθεί τον περασμένο Φεβρουάριο στο περιθώριο της Ευρωπαϊκής Διάσκεψης του Μονάχου, αλλά υπό διαφορετικές ιδιότητες και διαφορετικές συνθήκες. Τότε η Γαλλίδας νομικός και πολιτικός ήταν γενική διευθύντρια του ΔΝΤ και ο Έλληνας πρωθυπουργός ήταν αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Πέραν αυτού, στο μεσοδιάστημα έχουν αλλάξει πολλά, τόσο στη χώρα μας όσο και στο ευρωπαϊκό και διεθνές περιβάλλον.
Λίγο πριν από την έλευση μιας χρονιάς καθοριστικής για την περαιτέρω πορεία της ελληνικής οικονομίας και λίγο αφότου το σχέδιο «Ηρακλής» έγινε νόμος του κράτους, ο κ. Μητσοτάκης θα έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει στη νέα πρόεδρο της ΕΚΤ τα επιτεύγματα και τους στόχους της κυβέρνησής του, ώστε να ανιχνεύσει τις προθέσεις της συνομιλήτριάς του για καίρια ζητήματα, όπως η μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων, ώστε να μπει τέλος στη σκληρή λιτότητα.
Η μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων
Την περασμένη Πέμπτη η κ. Λαγκάρντ φάνηκε να κλείνει εκ νέου το μάτι στην Ελλάδα για τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων. «Έχω τις απόψεις μου για το θέμα, δεν χρειάζεται να τις επαναλάβω», ήταν η απάντηση που έδωσε στη σχετική ερώτηση του ΝΜ.
Στις αρχές Σεπτεμβρίου, κατά την ακρόασή της στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο για την προεδρία της ΕΚΤ, είχε δηλώσει πως το ΔΝΤ είχε εκφράσει επίσημα την άποψη ότι οι απαιτήσεις από την Ελλάδα ήταν υπερβολικές και ότι «το πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% θα πρέπει να αντικατασταθεί με στόχο μεταξύ 1,5% και 2% μάξιμουμ». Είναι, λοιπόν, λογικό η ελληνική κυβέρνηση να προσδοκά ότι θα την έχει σύμμαχο στη μάχη για τη μείωση των πρωτογενών πλεονασμάτων, η οποία αναμένεται να δοθεί επισήμως μετά τον ερχόμενο Απρίλιο. Άλλωστε, σύμφωνα με πληροφορίες, η ανάλυση βιωσιμότητας χρέους της ΕΚΤ, που δεν δημοσιοποιείται, είναι θετικότερη από εκείνη της Κομισιόν, καθώς ενσωματώνει με πληρέστερο τρόπο τη δραστική μείωση του κόστους δανεισμού της χώρας μας από τις αγορές.
Τα κέρδη των ομολόγων «κλειδί» για την ανάπτυξη
Η νέα πρόεδρος της ευρωτράπεζας αναμένεται να στηρίξει και το αίτημα για αξιοποίηση των επιστροφών κερδών από τα ελληνικά ομόλογα (ANFAs και SMPs) σε επενδύσεις, καθώς είναι υπέρμαχος της αύξησης των επενδύσεων στην ευρωζώνη.
Όπως ανέφεραν χθες πηγές του υπουργείου Οικονομικών, η ικανοποίηση του αιτήματος αυτού θα τονώσει την ανάπτυξη κατά τουλάχιστον 0,5%, με τον πιο συντηρητικό υπολογισμό. Δηλαδή, η πρόβλεψη της κυβέρνησης για αύξηση του ΑΕΠ κατά 2,8% το 2020 θα μπορούσε όχι μόνο να επιβεβαιωθεί αλλά και να ξεπεραστεί κατά πολύ, εφόσον εγκριθεί η αλλαγή χρήσης των ANFAs και των SMPs.
Ωστόσο, οι ίδιες πηγές διευκρίνισαν ότι για να καταλήξουμε στις τελικές αποφάσεις, οι οποίες αναμένονται τον Μάρτιο, θα πρέπει να ξεπεραστούν όχι μόνο πολιτικές, αλλά και τεχνικές δυσκολίες. Οι βασικές τεχνικές δυσκολίες είναι δύο: (α) τα κέρδη των ομολόγων θα πρέπει να δαπανηθούν για επενδύσεις μέσα στο έτος που θα εκταμιευθούν, άρα χρειάζεται να βρεθούν ώριμα έργα προς χρηματοδότηση που θα εγκριθούν από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, (β) η εκταμίευση των ANFAs και των SMPs γίνεται ύστερα από την επιτυχή ολοκλήρωση των μεταμνημονικών αξιολογήσεων, επομένως υπάρχει ένα στοιχείο αβεβαιότητας ως προς τα χρονοδιαγράμματα.
Ο «Ηρακλής» και οι προοπτικές της οικονομίας
Ύψιστη προτεραιότητα τόσο για την κυβέρνηση όσο και για την ΕΚΤ είναι η ταχεία και αποτελεσματική αντιμετώπιση των κόκκινων δανείων στις ελληνικές τράπεζες. Η κεντρική τράπεζα της ευρωζώνης εξέδωσε θετική γνώμη για το νομοσχέδιο του «Ηρακλή», που αποτελεί πλέον νόμο του κράτους, αλλά έκανε και υποδείξεις για βελτιώσεις στα σημεία, οι οποίες προβλέπεται να ενσωματωθούν στη δευτερογενή νομοθεσία (υπουργικές αποφάσεις κ.λπ.). Τα θέματα αυτά και η εφαρμογή του σχεδίου στην πράξη θα είναι από τα βασικά αντικείμενα συζήτησης μεταξύ της κ. Λαγκάρντ και του κ. Μητσοτάκη.
Το «μενού» στο ραντεβού του Έλληνα πρωθυπουργού με την πρόεδρο της ΕΚΤ είναι βέβαιο ότι θα περιλαμβάνει επίσης τις γενικότερες προοπτικές της ελληνικής οικονομίας μέσα σε περιβάλλον οξυμένης αβεβαιότητας στη διεθνή οικονομία και επιβράδυνσης στην ευρωζώνη. Η κ. Λαγκάρντ εκτιμάται ότι θα παραμείνει πιστή στη γραμμή Ντράγκι, συνεχίζοντας τη στρατηγική των μηδενικών επιτοκίων, η οποία είναι ένας από τους βασικούς λόγους για τη θεαματική βουτιά στις αποδόσεις των ελληνικών ομολόγων. Όμως, η κεντρική τραπεζίτης ξεκαθάρισε την περασμένη Πέμπτη, απαντώντας και πάλι στο NM, ότι τα κριτήρια ένταξης στο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ είναι συγκεκριμένα και ότι η Ελλάδα θα συμμετάσχει στην ποσοτική χαλάρωση (QE) «μόλις καταφέρει να τα ικανοποιήσει». Η χώρα μας δεν έχει, λοιπόν, περιθώρια ελπίδας για ειδική μεταχείριση, αλλά πρέπει να εστιάσει στο πώς θα ανακτήσει ταχύτερα την επενδυτική βαθμίδα από τους οίκους αξιολόγησης, προκειμένου να ενταχθεί στο QE.
Το οικονομικό επιτελείο δηλώνει βέβαιο ότι μετά την ψήφιση του νομοσχεδίου για τον «Ηρακλή» και την εφαρμογή του το 2020, το τοπίο θα αλλάξει δραστικά όχι μόνο στον εγχώριο τραπεζικό τομέα, αλλά συνολικά στην οικονομία, καθώς θα απελευθερωθούν πόροι για τη στήριξη της πραγματικής οικονομίας, θα εισέλθουν ξένα κεφάλαια στη χώρα και, σε συνδυασμό με τις επικείμενες πρωτοβουλίες για ενιαίο πτωχευτικό δίκαιο των ιδιωτών, θα υπάρξει πραγματικό κυνήγι στους μεγαλοφειλέτες που κρύβονταν πίσω από τον «Νόμο Κατσέλη» ή τον σωρό των δανειοληπτών και θα δοθούν δίκαιες λύσεις για τους συνεπείς δανειολήπτες, σε συνάρτηση με τις πραγματικές ικανότητες αποπληρωμής των υποχρεώσεών τους.
Πρόσκληση για επίσκεψη στην Ελλάδα
Όπως ανέφερε προχθές το ΘΕΜΑ, ο Έλληνας πρωθυπουργός θα απευθύνει, σύμφωνα με πληροφορίες, επίσημη πρόσκληση στην κ. Λαγκάρντ να επισκεφθεί τη χώρα μας. Οι πιθανότερες ημερομηνίες είναι στις αρχές Μαρτίου, για να παρευρεθεί στο 5ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, και οι αρχές Ιουνίου, για να συμμετάσχει στο ετήσιο συνέδριο του περιοδικού Economist στην Αθήνα. Κατά την επίσκεψή του στην έδρα της ΕΚΤ ο κ. Μητσοτάκης θα συναντήσει και τους περισσότερους από 100 Έλληνες που εργάζονται στα κεντρικά γραφεία της ευρωτράπεζας.
Οι παρεμβάσεις Κερέ υπέρ της Ελλάδας και η επόμενη μέρα στην καριέρα του
Ο Μπενουά Κερέ ήταν ένας από τους βασικούς υπέρμαχους της παραμονής της χώρας μας στην ευρωζώνη και της ελάφρυνσης του ελληνικού χρέους. Ως δεξί χέρι του προκατόχου της κ. Λαγκάρντ, Μάριο Ντράγκι (μάλιστα, το όνομά του είχε παίξει δυνατά στη λίστα των υποψηφίων διαδόχων του κ. Ντράγκι στο τιμόνι της ΕΚΤ), έπαιξε καθοριστικό ρόλο ώστε να αποφευχθούν τα χειρότερα, ιδίως την περίοδο της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ και εν συνεχεία σε δύσκολες στιγμές των διαπραγματεύσεων για τις αξιολογήσεις του 3ου Μνημονίου.
Όταν φούντωσε ο κίνδυνος του Grexit το 2015, o 50χρονος οικονομολόγος τόνιζε ότι «η Ελλάδα χρειάζεται το ευρώ και η Ευρώπη την Ελλάδα» και διαβεβαίωνε ότι «η έξοδος της Ελλάδας δεν είναι ένα σενάριο επί του οποίου εργαζόμαστε». Τα επόμενα χρόνια, προ της συμφωνίας του Ιουνίου του 2018, υπογράμμιζε ότι η Ελλάδα τηρεί τις υποχρεώσεις της και είναι σειρά των Ευρωπαίων να προσφέρουν την αναγκαία ελάφρυνση χρέους.
Μετά την ολοκλήρωση της θητείας του στην ΕΚΤ, ο κ. Κερέ θα συνεχίσει από τις 15 Ιανουαρίου την καριέρα του στην Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών (BIS) ως επικεφαλής νέας μονάδας (με την ονομασία «Innovation Hub») που θα ερευνήσει τη σχέση της τεχνολογίας και των κεντρικών τραπεζών με αιχμή τα «αχαρτογράφητα νερά» των κρυπτονομισμάτων.