Σοκ και δέος από το νέο κύμα των ανατιμήσεων που έχει σαρώσει την αγορά με την ανατολή του 2022.
Οι νέοι τιμοκατάλογοι βάσει των οποίων έχουν γίνει οι νέες προμήθειες των σούπερ μάρκετ κατά τη νέα χρονιά εμπεριέχουν αυξήσεις στα περισσότερα προϊόντα, βασικά και μη, από 5% ως 20%, οι οποίες ήδη έχουν φτάσει στο ράφι! Ολο αυτό διαμορφώνει κλίμα εκτίναξης του δείκτη πληθωρισμού του Ιανουαρίου πολύ πάνω από τα επίπεδα του 5,1% που ήταν τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με τα στοιχεία που κοινοποίησε η ΕΛΣΤΑΤ την περασμένη Πέμπτη.
Το γεγονός βέβαια έχει σημάνει συναγερμό στην κυβέρνηση, η οποία έχει ανοίξει δίαυλο επικοινωνίας με τους επικεφαλής των μεγάλων αλυσίδων σούπερ μάρκετ σε μια προσπάθεια να βρεθούν τρόποι ανάσχεσης ενός νέου κύματος, πέραν του υφιστάμενου που είναι το τρίτο -και πιο σοβαρό- κατά το τελευταίο εξάμηνο.
Η διατήρηση της επιδότησης έναντι του αυξημένου ενεργειακού κόστους που θα λάβουν γι’ αυτό τον μήνα οι επιχειρήσεις (μαζί με τα νοικοκυριά) αποτελεί προς το παρόν την «αιχμή» της παρέμβασης, με δεδομένο ότι περιθώρια για προσωρινές μειώσεις στον ΦΠΑ συγκεκριμένων προϊόντων, που είχαν ζητήσει οι αλυσίδες, δεν υπάρχουν, όπως ξεκαθάρισε προ ημερών ο υπ. Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας.
Από την πλευρά τους οι επικεφαλής των μεγάλων αλυσίδων, Γεράσιμος Σκλαβενίτης (Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτη), Βασίλης Σταύρου (ΑΒ Βασιλόπουλος), Αριστοτέλης Παντελιάδης (MΕΤRΟ AEBE), Γιάννης Μασούτης (Μασούτης) αλλά και ο νέος πρόεδρος Διοίκησης της Lidl Ελλάς, Μάρτιν Μπραντενμπούργκερ, που συνομιλούν με την κυβέρνηση μέσω της ηγεσίας του yπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων υπό τον κ. Άδωνη Γεωργιάδη έχουν διαμηνύσει ότι τα περιθώρια ανάσχεσης του κύματος ανατιμήσεων είναι περιορισμένα, με δεδομένο ότι πλέον κάθε παραγωγός, κάθε χονδρική και κάθε μεταποιητική επιχείρηση δεν μπορούν να συγκρατηθούν άλλο στην ασφυξία που προκαλούν οι αυξημένες διεθνείς τιμές των πρώτων υλών αλλά και το αυξανόμενο ενεργειακό κόστος.
Εντούτοις διαμήνυσαν ότι το κρίσιμο στοιχείο που ίσως είναι και το «κλειδί» για την ανάσχεση ενός νέου κύματος ανατιμήσεων τους προσεχείς μήνες είναι η συγκράτηση του ενεργειακού κόστους, που αποτελεί εξάλλου μεγάλο ποσοστό του συνολικού κόστους τόσο για τις μεταποιητικές επιχειρήσεις όσο και για τα ίδια τα σούπερ μάρκετ.
Την ίδια ώρα σημαντικές αλλαγές έρχονται στο κομμάτι του θεσμικού πλαισίου που διέπει τον ανταγωνισμό, καθώς θα τεθεί προς ψήφιση την προσεχή εβδομάδα το νομοσχέδιο που έχει καταθέσει η Επιτροπή Ανταγωνισμού.
Oι ανατιμήσεις
Ηδη τα επίσημα στοιχεία της εφαρμογής του υπουργείου Ανάπτυξης, eΚαταναλωτής, όπου υποχρεούνται οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ να γνωστοποιούν καθημερινά τις τιμές διάθεσης βασικών προϊόντων, δείχνουν ότι ένα νέο κύμα ανατιμήσεων σε τρόφιμα και άλλες κατηγορίες βασικών αγαθών πέρασε στο ράφι της λιανικής με την αλλαγή του έτους.
Για παράδειγμα, επώνυμο μπλε αλεύρι για όλες τις χρήσεις, συσκευασίας 1 kg, πωλείται σήμερα με μέση τιμή 1,08 ευρώ από 0,97 ευρώ που ήταν στην αλλαγή της χρονιάς. Η δε ελάχιστη τιμή έχει αυξηθεί από τα 0,79 ευρώ στα 0,92 ευρώ. Επίσης συσκευασία 160 γρ. γαλοπούλα βραστή γνωστής αλλαντοβιομηχανίας πωλείται πλέον με ελάχιστη τιμή 2,4 ευρώ έναντι 2,23 ευρώ προ ημερών. Η τριπλή συσκευασία γιαούρτι στραγγιστό γνωστής γαλακτοβιομηχανίας έχει σκαρφαλώσει στα 3,64 ευρώ (μέση τιμή) από 3,03 ευρώ πριν από την αλλαγή του χρόνου. Το ίδιο και συσκευασία δημοφιλών δημητριακών, που από 2,96 ευρώ πλέον πωλείται 3,17 ευρώ κατά μ.ό.
Σημαντικές ανατιμήσεις όμως έγιναν αυτές τις ημέρες και στα ζυμαρικά. Επώνυμη συσκευασία σπαγγετίνη Νο10 500 γρ. πωλείται πλέον 0,98 ευρώ κατά μ.ό. στα σούπερ μάρκετ, από 0,87 ευρώ στο τέλος της περασμένης χρονιάς. Το ίδιο και στα κατεψυγμένα λαχανικά. Επώνυμη συσκευασία σπανάκι 1 kg πωλείται κατά μ.ό. 4,2 ευρώ από 3,7 ευρώ πριν από την αλλαγή του χρόνου!
Νέος κύκλος ανατιμήσεων καταγράφεται και στο ελαιόλαδο. Το μπουκάλι 1 lt με παρθένο παραδοσιακό ελαιόλαδο γνωστής εταιρείας έχει 8,09 ευρώ κατά μ.ό. όταν κατά την εορταστική περίοδο το έβρισκε κανείς με μέση τιμή 7,77 ευρώ. Ελαφρώς ανοδικά επίσης ρύζι και όσπρια, όπου επώνυμη συσκευασία με ρύζι Καρολίνα 500 γρ. πωλείται πλέον 1,87 ευρώ από 1,8 ευρώ πριν. Νέα αύξηση πέρασε και στο κρέας κοτόπουλου, όπου το νωπό φιλέτο στήθος πωλείται προς 7,94 ευρώ από 7,06 ευρώ πριν.
Τα στοιχεία του eΚαταναλωτής καταγράφουν επίσης σημαντικές αυξήσεις σε ποτά, αλκοολούχα και μη. Ετσι επώνυμη ελληνική πορτοκαλάδα χωρίς ανθρακικό έχει πάει πλέον 0,49 ευρώ το κουτάκι των 330 ml, από 0,31 ευρώ που ήταν σε προσφορά μέσα στην περίοδο των εορτών. Το ίδιο περίπου και γνωστό αναψυκτικό πολυεθνικής. Η μέση τιμή για μια εξάδα με κουτάκια 330 ml από τα 2,92 ευρώ που ήταν μέσα στην περίοδο των εορτών έχει φτάσει τα 3,62 ευρώ.
Επώνυμο εμφιαλωμένο νερό ελληνικών πηγών πολυεθνικής έχει αναρριχηθεί στο 1,77 ευρώ η εξάδα μπουκαλιών 1,5 Lt, από 1,64 ευρώ πριν (μέση τιμή). Επίσης επώνυμη μπίρα πολυεθνικής πωλείται με μέση τιμή τα 6,6 ευρώ η εξάδα με κουτάκια 330 ml, από 6,35 ευρώ που ήταν πριν από την αλλαγή του χρόνου. Παρόμοια εικόνα και με ανταγωνιστική μπίρα επίσης πολυεθνικής αλλά με… ελληνικές καταβολές, που από τα 4,40 ευρώ μέση τιμή σήμερα πωλείται πως 4,68 ευρώ.
Ακόμα πιο εντυπωσιακή είναι η ανατίμηση των αλκοολούχων ποτών. Γνωστή -ίσως η πιο γνωστή- μπράντα ούζου πωλείται προς 9,3 ευρώ το μπουκάλι των 330 ml όταν στις 30 Δεκεμβρίου ήταν στα 8,56 ευρώ. Επίσης γνωστό ουίσκι από τα 16,88 ευρώ μέση τιμή στην αλλαγή του έτους πλέον έχει αυξηθεί στα 18,15 ευρώ.
Είδη προσωπικής υγιεινής
Πέραν όμως των τροφίμων και των ποτών, τα στοιχεία είναι συντριπτικά για τις αυξήσεις που έχουν γίνει και σε άλλα είδη που αφορούν είτε την προστασία έναντι του COVID είτε την προσωπική φροντίδα, υγιεινή και καθαριότητα. Ακόμα και οι απλές προστατευτικές μάσκες μιας χρήσης έχουν πάρει την ανιούσα. Η δεκάδα διατίθεται πλέον με μέση τιμή 1,25 ευρώ από 1,07 ευρώ που ήταν πριν από λίγες μέρες, ενώ η ελάχιστη τιμή σε σούπερ μάρκετ του ίδιου προϊόντος ήταν στα 0,89 ευρώ! Επίσης γνωστό αντισηπτικό τζελ χεριών από τα 2,5 ευρώ κατώτατη τιμή πλέον έχει πάει στα 3,38 ευρώ.
Επώνυμο χαρτί υγείας αυξήθηκε στα 3,19 η κατώτερη τιμή που μπορεί να το βρει κανείς στα σούπερ μάρκετ, από 2,91 ευρώ που ήταν πριν αλλάξει ο χρόνος. Η μέση τιμή, δε, έχει πάει στα 4,81 ευρώ, από 3,70 ευρώ μία εβδομάδα πριν!
Επώνυμες χαρτοπετσέτες από τα 0,52 ευρώ μέση τιμή στις 30 Δεκεμβρίου έχουν φτάσει πλέον στα 0,80 ευρώ. Επώνυμο απορρυπαντικό για τα πιάτα το βρίσκει κανείς με ελάχιστη τιμή 1,78 ευρώ από 1,62 ευρώ που ήταν πριν από την αλλαγή του χρόνου.
Επίσης επώνυμο υγρό πλυντηρίου ρούχων από τα 10,64 ευρώ μέση τιμή πλέον έχει φτάσει τα 13,8 ευρώ.
Επώνυμο καθαριστικό με βάση τη χλωρίνη και άρωμα λεμονιού έχει σκαρφαλώσει πλέον στα 2,93 ευρώ (μέση τιμή), από 2,5 ευρώ που ήταν στις γιορτές. Η δε ελάχιστη από το 1,40 ευρώ έχει εκτιναχθεί στα 2,9 ευρώ!
Στα προϊόντα προσωπικής περιποίησης παρατηρείται κλιμακωτή άνοδος τιμών που ξεκινά λίγο πριν από τις γιορτές. Ετσι γνωστό after shave balsam 100 ml διατίθεται με μέση τιμή σήμερα στα 7,65 ευρώ, από 6,09 ευρώ που ήταν πριν από τις γιορτές.
Σημαντικές ανατιμήσεις όμως έχουμε και στις βαφές μαλλιών. Επώνυμο προϊόν έχει μέση τιμή σήμερα 8,03 ευρώ, από 5,78 ευρώ που είχε στις γιορτές, ενώ η ελάχιστη τιμή, που προφανώς συνδέεται με ειδικές προσφορές, βρίσκεται πλέον στα 4,94 ευρώ, έναντι 4,47 ευρώ. Περίπου ίδια εικόνα και σε επώνυμο κρεμοσάπουνο για τα χέρια. Το ανταλλακτικό των 750 ml κοστίζει κατά μ.ό. σήμερα 2,71 ευρώ, όταν προ ημερών η τιμή του ήταν 2,30 ευρώ. Αντίστοιχα επώνυμο και πολύ δημοφιλές αφρόλουτρο συσκευασίας 700 ml από τα 4,20 ευρώ μέση τιμή έχει αυξηθεί πλέον στα 5,25 ευρώ. Και η λίστα δεν έχει τελειωμό!
Ολα τα παραπάνω λοιπόν συγκλίνουν στο ότι με την αλλαγή της χρονιάς, όπως εξάλλου είχε προειδοποιήσει το «business stories», επικαλούμενο τους νέους τιμοκαταλόγους που είχαν αρχίσει να κοινοποιούν οι προμηθευτές στις αλυσίδες λιανικής, ο πληθωρισμός έχει λάβει ακόμα μεγαλύτερη δυναμική, κάτι που σημαίνει ότι ο Ιανουάριος θα είναι τελικά και ο μήνας που θα καταγραφεί εκτόξευση του δείκτη τιμών καταναλωτή σε νέα πολυετή ιστορικά υψηλά, ιδίως εφόσον επιμείνουν και οι αυξητικές τάσεις του ενεργειακού κόστους.
Ηδη τον Δεκέμβριο ο δείκτης τιμών καταναλωτή αυξήθηκε 5,1%, που αποτελεί και τη μεγαλύτερη αύξηση εδώ και 11 χρόνια. Και αυτό συνέβη πρωτίστως από την πίεση του ενεργειακού κόστους και δευτερευόντως από το ράφι των σούπερ μάρκετ. Ετσι οι αυξήσεις σε σχέση με έναν χρόνο πριν στις τιμές του φυσικού αερίου έφτασαν το 135,7%, για να ακολουθήσουν οι τιμές ρεύματος με +45%, το πετρέλαιο θέρμανσης με +34,1% κ.ο.κ.
Με τις αυξήσεις που έχουν περάσει ήδη στα τιμολόγια του ρεύματος αλλά και σε βασικά καταναλωτικά είδη εκτιμάται ότι από το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών θα χαθούν περίπου 2.000 ευρώ τον χρόνο, κάτι που συνιστά πλέον κίνδυνο για σημαντικό πλήγμα στην κατανάλωση, που μπορεί με τη σειρά του να εκτροχιάσει τελικά τη δυναμική ανάκαμψη στην οποία έχει μπει από το περασμένο καλοκαίρι η ελληνική οικονομία.
Ηδη οι καταναλωτές έχουν πατήσει φρένο στις αγορές τους, κάτι που, όπως λένε παράγοντες της αγοράς, φάνηκε στο ταμείο του οργανωμένου λιανεμπορίου από τον Οκτώβριο κιόλας, όταν δηλαδή είχαν ξεκινήσει να έρχονται οι φουσκωμένοι λογαριασμοί ρεύματος. Σύμφωνα με συγκλίνουσες εκτιμήσεις, η πτώση των πωλήσεων στα σούπερ μάρκετ κατά μ.ό. τον Νοέμβριο και τον Δεκέμβριο κυμάνθηκε από 7% ως 12%, με μια μικρή «αναλαμπή» το τελευταίο δεκαήμερο του έτους. Και είναι ξεκάθαρα θέμα άμυνας εκ μέρους των καταναλωτών έναντι του αυξημένου κόστους ζωής, αφού πτώση κατέγραψαν οι πωλήσεις στο λιανεμπόριο συνολικά κατά την εορταστική περίοδο, αν και έναν χρόνο πριν η αγορά ήταν σε lockdown ή δούλεψε με περιοριστικά μέτρα. Σύμφωνα με παράγοντες της αγοράς η πτώση κυμάνθηκε κατά μ.ό. στο 10%.
Κι αυτό είναι κάτι που μεγεθύνθηκε την περασμένη εβδομάδα, κατά την οποία ξεκίνησαν οι χειμερινές εκπτώσεις με πτώση τζίρου 50% σε σχέση με το 2019, όπως εκτιμά ο πρόεδρος του Εμπορικού Συλλόγου Αθηνών κ. Σταύρος Καφούνης. Ο ίδιος αποδίδει αυτή την απογοητευτική εικόνα τόσο στην κατακόρυφη αύξηση του τιμάριθμου όσο και στις εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας που συνοδεύτηκαν και από τους περιορισμούς στην εστίαση.
«Κανείς δεν θέλει μείωση της καταναλωτικής δαπάνης. Ούτε εμείς, ούτε η κυβέρνηση, γι’ αυτό και η αίσθηση που υπάρχει απ’ αυτές τις συναντήσεις το τελευταίο διάστημα είναι ότι υπάρχει πλέον κατανόηση», δηλώνει στο «b.s.» εκπρόσωπος μεγάλης αλυσίδας που συμμετείχε στις τηλεδιασκέψεις με την ηγεσία του υπουργείου Ανάπτυξης.
Από την πλευρά του ο γ.γ. Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή Σωτήρης Αναγνωστόπουλος εξηγούσε στο «b.s.» ότι μαζί με την πιο στενή συνεργασία με τους εκπροσώπους του λιανεμπορίου θα ενταθούν και οι έλεγχοι στην αγορά προκειμένου να αποφευχθούν φαινόμενα αισχροκέρδειας, ενώ πρόθεση είναι η επέκταση των δυνατοτήτων της εφαρμογής eΚαταναλωτής ώστε να υπάρχει ακόμα μεγαλύτερη πληροφόρηση και διαφάνεια προς τους καταναλωτές.
Νομοσχέδιο
Την ίδια ώρα, πρωτοβουλίες έχει αναλάβει και η Επιτροπή Ανταγωνισμού, η οποία εκτός του ότι έχει ανοίξει μια μεγάλη έρευνα στον χώρο των σούπερ μάρκετ, ετοιμάζεται να λάβει νέα μέτρα με την τελευταία νομοθετική παρέμβαση που ετοίμασε για την αναμόρφωση του δικαίου του ανταγωνισμού.
Μεταξύ άλλων, με το άρθρο 4 του νομοσχεδίου εισάγεται πλέον ως νέα παράβαση η γνωστοποίηση, ακόμη και με τη μορφή δημόσιων σχολίων, σε ανταγωνιστές μελλοντικών αυξήσεων σε τιμές. Η απαγόρευση αυτή εφαρμόζεται σε μεγάλες επιχειρήσεις με κύκλο εργασιών πάνω από 50 εκατ. ευρώ που απασχολούν πάνω από 250 υπαλλήλους, επιχειρήσεις δηλαδή στις οποίες συγκαταλέγονται μεγάλες βιομηχανίες τροφίμων και φυσικά οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ. Η απαγόρευση του λεγόμενου «price signalling» θεωρείται ότι καλύπτει και το κενό που υπήρχε για την καταπολέμηση της λεγόμενης «σιωπηρής συμπαιγνίας».
Με το ίδιο άρθρο, εξάλλου, απαγορεύεται -επίσης στις μεγάλες επιχειρήσεις- να προτείνουν, να εξαναγκάζουν, να παρέχουν κίνητρα και να προσκαλούν με οποιονδήποτε τρόπο μια άλλη επιχείρηση να συμμετέχει σε «καρτέλ».
Διαβάστε ακόμη
Γονική άδεια λόγω κορωνοϊού: Ποιοι εργαζόμενοι δικαιούνται 5 μέρες άδεια – Tι άλλαξε