Του Κωστή Πλάντζου
Περισσότερο κακό παρά καλό ίσως κάνει τελικά στην αγορά -αλλά και στα κρατικά ταμεία- η νέα ρύθμιση χρεών στην εφορία, εξαιτίας του πολύ περιορισμένου αριθμού των δόσεων που προσφέρει στις επιχειρήσεις.
Αν και υπάρχει χρόνος για αλλαγές μέχρι να ψηφιστεί, πριν καν κατατεθεί στη Βουλή αποκαλύπτεται ότι αφορά ελάχιστες επιχειρήσεις και οι περισσότερες δεν θα επωφεληθούν για να πληρώνουν απρόσκοπτα παλαιές και τρέχουσες οφειλές προς το δημόσιο, ταυτόχρονα με μισθούς, προμηθευτές και επενδύσεις που έχει ανάγκη η αγορά.
Καταρχήν η ρύθμιση κινείται σε θετική κατεύθυνση καθώς η αγορά την ζητούσε από το 2017 (όταν πολλοί έχαναν ήδη τις 100 δόσεις της ρύθμισης Βαλαβάνη). Η επιτυχία της όμως θα κριθεί από την αποτελεσματικότητά της.
Λογιστές και στελέχη τονίζουν έντονα πως θα έπρεπε να προσφέρει τουλάχιστον 36 δόσεις (αν όχι 120) για να ανταποκριθούν οι περισσότερες επιχειρήσεις με χρέη στην εφορία. Με μόλις 18 δόσεις, ωφελεί ελάχιστα τις επιχειρήσεις και αφήνει τις περισσότερες στην μοίρα τους να παλεύουν -όπως και πριν- με τις πάγιες ρυθμίσεις χρεών.
«Ζόμπι» η αγορά
Ουσιαστικά το 50% των επιχειρήσεων «ζόμπι» θα συνεχίζουν να μπαινοβγαίνουν σε ρυθμίσεις που «πεθαίνουν» και «ανασταίνονται» κάθε λίγους μήνες, ενώ κάποιες θα εγκαταλείψουν τη μάχη επιβίωσης. Πολλές όμως, που έχουν έτοιμα λεφτά αλλά αρνούνται να πληρώσουν τα χρέη τους στην εφορία, θα επωφεληθούν τα μέγιστα, με «κούρεμα» οφειλών από τόκους και προσαυξήσεις.
Μόνον 1 στις 9
Ποιοι θα ανταποκριθούν τελικά; Άμεσα ίσως οι 5 στις 10 επιχειρήσεις που χρωστουν στην εφορία, αλλά τα οφέλη για την αγορά και το κράτος εξαντλούνται έως τα μέσα ή τέλη του 2019, ενώ στη συνέχεια θα απομείνουν 1 ή 2 στις 10 να πληρώνουν, επειδή οι άλλες είτε θα έχουν εξοφλήσει πρόωρα, είτε δεν θα έχουν καν δυνατότητα πληρωμής του προγράμματος των δόσεων.
Τα στοιχεία της ΑΑΔΕ είναι αποκαλυπτικά:
– θεωρητικά τα νομικά πρόσωπα που χρωστούν και μπορούν να ενταχθούν στη ρύθμιση ανέρχονται συνολικά σε 104.000. Ωστόσο αν εξαιρεθούν κρατικά ΝΠΔΔ , μη κερδοσκοπικά σωματεία κλπ –καθώς και όσοι έχουν μπει σε άλλη ρύθμιση ή στον εξωδικαστικό ή πρόκειται για εταιρίες «φαντάσματα» που έχουν ουσιαστικά κλείσει- οι «ζωντανές» επιχειρήσεις στις οποίες απευθύνεται η νέα ρύθμιση είναι λιγότερες και από 100.000.
– οι συνολικές οφειλές όλων των επιχειρήσεων αυτών οι οποίες μπορούν να ρυθμιστούν ανέρχονται σε 20 δισ. ευρώ. Αλλά από τις οφειλές αυτές, τα 17 δισ. ευρώ είναι ποσά που υπερβαίνουν το 1 εκατ. ευρώ ανά οφειλέτη, για τις οποίες οι 18 αντί 12 δόσεις δεν διευκολύνουν και ιδιαίτερα τους οφειλέτες.
– από τις περίπου 100.000 επιχειρήσεις που χρωστούν, εκτιμάται ότι περίπου το 30% δεν δίνει καθόλου σημεία ζωής στην εφορία. Αλλά αυτές είναι κυρίως που χρωστούν πάνω από 1 εκατομμύριο και δεν «σώζονται» με 18 αντί 12 δόσεις. Άλλες είναι «νεκρές», άλλες πάλι αδυνατούν ή αρνούνται να ενταχθούν στις πάγιες ρυθμίσεις.
– 7 στις 10 (περίπου 70.000 από τις 100.000 επιχειρήσεις) βρίσκονται ήδη σε κάποια ενεργή ρύθμιση («πάγια» ή των «100 δόσεων») και έχουν επαφή με την εφορία. Συνεπώς δεν έψαχναν για ρύθμιση «μία από τα ίδια», αλλά μια πραγματική διευκόλυνση για να κάνουν τον προγραμματισμό τους και τα σχέδιά τους για το παρόν και το μέλλον τους.
– μόνον το 20% των επιχειρήσεων (περί τις 20.000 από τις 70.000 που πληρώνουν όπως και όσα μπορούν) αντέχουν και τηρούν πάντα με συνέπεια τις ρυθμίσεις τους. Αυτές αποτελούν τις «μπετόν αρμέ» εισπράξεις του Κράτους από τις ρυθμίσεις οφειλών στην εφορία. Σταδιακά όμως τελειώνουν με τις υποχρεώσεις τους και όσες ενταχθούν στη νέα ρύθμιση, θα το κάνουν όχι για τις 18 δόσεις, αλλά για να τύχουν μείωσης 90% ή 100% στις προσαυξήσεις και τους τόκους (αν εξοφλήσουν πρόωρα ή εφάπαξ το υπόλοιπο οφειλής αντίστοιχα). Αυτό θα φέρει άμεσα κάποια επιπλέον έσοδα στα κρατικά Ταμεία το 2019, αλλά οι εισπράξεις αυτές θα λείψουν από την εφορία στο β΄εξάμηνο του έτους και τα επόμενα χρόνια.
– οι μισές επιχειρήσεις της χώρας (το υπόλοιπο 50% δηλαδή ή περίπου 50.000 συνολικά) είναι «ζωντανές», αλλά χάνουν κάθε τόσο τη ρύθμιση λόγω απλήρωτης δόσης ή η πληρωμής άλλης τρέχουσας οφειλής από φόρους. Ξαναμπαίνουν μεν διαρκώς στις πάγιες ρυθμίσεις των 12 (ή 24) δόσεων, συνήθως όμως αφήνοντας νέα χρέη σε εργαζόμενους και στους προμηθευτές. Αν ενταχθούν σε 18 δόσεις, παίρνουν παράταση ζωής για 6-9 μήνες (ως τα τέλη του 2020 οι περισσότερες) αλλά δεν λύνουν έτσι τα προβλήματα με τους εργαζόμενους και τους προμηθευτές, καθώς σύντομα θα μπουν ξανά στο «μαγκανοπήγαδο» των παγίων ρυθμίσεων.
Ρύθμιση για λίγους
Τι δείχνουν όλα αυτά;
Από την «δεξαμενή» οφειλών των 20 δισ. ευρώ που χρωστούν στο κράτος οι επιχειρήσεις, η κυβέρνηση έπρεπε να επιλέξει αν θα διευκολύνει για να πληρώσουν «οι πολλοί» που χρωστούν τα 3 δισεκατομμύρια ευρώ και παλεύουν από χρόνια για να επιβιώσουν με τις ρυθμίσεις, ή «οι λίγοι» που χρωστούν εκατομμύρια ο καθένας στην εφορία και δεν τα δίνουν, είτε λόγω αντικειμενικής αδυναμίας, είτε λόγω άρνησης να πληρώσουν περιμένοντας νέα ρύθμιση.
Ωστόσο η αγορά βοά ότι η ρύθμιση φτιάχθηκε «για τους λίγους». Θεωρεί περίπου σαν «δεδομένους» όσους ήδη πληρώνουν ήδη με τις 12 (ή 24) δόσεις της πάγιας ρύθμισης, αφού τους προσφέρει μέχρι 18 δόσεις μόλις (ή 30 το πολύ για “έκτακτες” περιπτώσεις). Λογιστές και στελέχη υποστηρίζουν ότι οι επιχειρήσεις που χρωστούν περίπου 3 δισ. ευρώ συνολικά και τηρούσαν ως τώρα τις ρυθμίσεις τους, θα έπρεπε να είχαν τουλάχιστον 36 δόσεις, ώστε και αυτές να μπορούν να ανταποκριθούν σε φόρους, μισθούς, προμηθευτές και λοιπές υποχρεώσεις για τα επόμενα 2-3 χρόνια, αλλιώς «τιμωρούνται».
Αντιθέτως, η κυβέρνηση προσπαθεί να «ψαρέψει» έσοδα με ρυθμίσεις από τους λίγους που χρωστούν τα 17 δισ. από τα 20 δισ. των χρεών στην εφορία. Για να δελεάσει όσους έχουν ήδη τα λεφτά αλλά δεν εξοφλούν την εφορία περιμένοντας την νέα ρύθμιση, τους επιβραβεύει με «κούρεμα» 100% προσαυξήσεις και τόκους, εάν εξοφλήσουν εφάπαξ όλα όσα χρωστούν μέσα σε 50 μέρες (μέχρι 28 Ιουνίου που λήγει η ρύθμιση).
Επιβραβεύει όμως έτσι αυτούς που δεν είχαν και ιδιαίτερα μεγάλη ανάγκη τη νέα ρύθμιση, ή εκείνους που ούτε πλήρωναν ούτε πρόκειται να πληρώσουν τίποτα στην εφορία γιατί έχουν ήδη ουσιαστικά κλείσει.