«Ημιτελής συμφωνία» αλλά με καλές προοπτικές για την Ελλάδα και τις χώρες του Νότου εφόσον ολοκληρωθεί τις προσεχείς ημέρες ή εβδομάδες, φαίνεται να ήταν η χθεσινή μεταξύ των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης. Ο Έλληνας υπουργός, κύριος Χρήστος Σταϊκούρας, έσπευσε άμεσα πρώτος να θυμίσει ότι «εκκρεμεί η άμεση ολοκλήρωση και υλοποίηση των υπόλοιπων πρόσφατων ευρωπαϊκών αποφάσεων», δηλαδή του προγράμματος SURE και της δημιουργίας ενός πανευρωπαϊκού ταμείου εγγυήσεων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, αλλά «εκκρεμεί και η δημιουργία ενός Ταμείου Ανάκαμψης, με μέγεθος και σύνθεση χρηματοδότησης, κυρίως μέσω επιχορηγήσεων, που να ανταποκρίνεται στις προκλήσεις με τις οποίες όλες οι ευρωπαϊκές οικονομίες είναι αντιμέτωπες».
Με άλλα λόγια, μια καλή αρχή για την Ευρώπη και τη χώρα μας, αν δεν σκαλώσει ξανά στα ψιλά γράμματα της συμφωνίας που ανακοινώθηκε χθες.
Στα θετικά της συμφωνίας: δάνεια 2% του ΑΕΠ (ή περί τα 3,5 δισ. ευρώ για τη χώρα μας) από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητα ESM, σε όποιο κράτος-μέλος τα ζητήσει με μια απλοποιημένη διαδικασία και χωρίς μακροοικονομικές δικλείδες και αναλύσεις χρέους.
Εύκολα και γρήγορα δηλαδή, δάνεια δεκαετούς διάρκειας για όλους, χωρίς το «στίγμα» της προσφυγής σε Μνημόνια και με σχεδόν μηδενικό επιτόκιο (0,1% με τα σημερινά δεδομένα).
Αλλά… υπάρχουν και τα «αλλά» της συμφωνίας:
1. Οι πρόνοιες αυτές αφορούν την αντιμετώπιση των «άμεσων και έμμεσων» συνεπειών της πανδημίας. Οι άμεσες είναι ασφαλώς οι υγειονομικές. Τι περιλαμβάνεται στις έμμεσες, ήταν αιτία διαφωνίας Βορείων και Νοτίων (Ολλανδών και Ιταλών) τις προηγούμενες μέρες και εβδομάδες. Εχθές το θέμα έκλεισε στα γρήγορα και το πρόβλημα μετατέθηκε σε διαδικασίες που θα συμφωνηθούν στο επόμενο διάστημα. Παραπέμπονται εμμέσως στον ESM και αυτό ίσως είναι το καλύτερο για τις νότιες χώρες και την Ελλάδα, που θέλουν όσα περισσότερα με όσο καλύτερους όρους γίνεται -για να καλύψουν ει δυνατόν και δευτερογενείς επιπτώσεις της υγειονομικής κρίσης στις οικονομίες τους.
2. Προβλέπεται διαδικασία προειδοποίησης των κρατών για έγκαιρη πληρωμή των δόσεων. Μοιάζει να είναι «χαλινάρι» των Βορείων για «καμπανάκια» σε χώρες που θα σκεφτούν να αθετήσουν πληρωμές. Ή και πρόδρομος για ένα «εκ των υστέρων Μνημόνιο» ενδεχομένως, μέσω κανονισμών που θα εξειδικευθούν περαιτέρω το προσεχές διάστημα.
Σε κάθε περίπτωση, τα Δάνεια Πανδημίας του ESM θα είναι έκτακτο μέτρο, για αιτήματα δανεισμού που θα υποβληθούν μέχρι τέλος του 2022 και θα υπόκεινται σε ένα τυποποιημένο έλεγχο για τη χρήση τους.
Το σημαντικότερο για την Ελλάδα όμως θα είναι να «ξεκολλήσουν» οι Ευρωπαίοι από τον ESM και να προχωρήσουν στα άλλα Ταμεία και δάνεια. Ιδιαίτερα το Ταμείο SURE αποτελεί την ύψιστη προτεραιότητα της κυβέρνησης στη φάση αυτή, που η ανεργία «κτυπάει» το 20%, σύμφωνα με τις επίσημες προβλέψεις.
Στην Αθήνα θέλουν να νομοθετηθούν άμεσα οι διαδικασίες και ευελπιστούν ότι θα απορροφήσουν τελικώς πολλά περισσότερα από τα περίπου 1,5 δισ. που κατ‘ αρχήν αναλογούν στη χώρα, όχι μόνο λόγω υψηλής ανεργίας, αλλά και ευελπιστώντας ότι οι πλούσιες χώρες (Γερμανία, Ολλανδία κλπ) δεν θα ζητήσουν να λάβουν το μερίδιό τους από τα 100 δισ. που θα δανείζει η Κομισιόν, αλλά θα προτιμήσουν να δανειστούν από μόνες τους με τα μηδενικά επιτόκια που τους προσφέρει η αγορά ομολόγων.