Τα μηνύματα που αντάλλαξαν κυβέρνηση και Ευρωπαίοι εταίροι χθες και προχθές, στα πρώτα τετ-α-τετ του επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ και του «κουαρτέτου των θεσμών» στην Αθήνα, ήταν  χαρακτηριστικά για τις ανησυχίες των Ευρωπαίων, αλλά και για τα περιθώρια συνεννόησης σε αλλαγές των μέτρων λιτότητας:

1.  Κλάους Ρέγκλινγκ (Επικεφαλής ESM): «Τους τελευταίους μήνες προκλήθηκε ανησυχία γιατί δεν τηρήθηκαν δεσμεύσεις που δόθηκαν στους Ευρωπαίους εταίρους». Ωστόσο, όπως λένε από την ελληνική πλευρά, είναι ενθαρρυντικό ότι άκουσαν τρεις φορές τον κ. Ρέγκλινγκ να κάνει αναφορές σε «μειώσεις φόρων» και «Ανάπτυξη» στην ομιλία του, επισημαίνοντας ότι ούτε μία φορά δεν έθεσε θέμα μείωσης του αφορολογήτου, ως μέσου για διεύρυνση της φορολογικής βάσης.

2. Ντέκλαν Κοστέλο (απεσταλμένος Κομισιόν, λίγο μετά την κατ’ιδίαν συνάντηση με τον Χρήστο Σταϊκούρα): «Ο κίνδυνος είναι και η νέα κυβέρνηση να μην προχωρήσει στις μεταρρυθμίσεις, να εκτροχιαστούν πολιτικές (…)  Μας ικανοποιούν αυτά που ακούσαμε από την νέα κυβέρνηση (…) Θέλει  να εφαρμόσει τα υπεσχημένα αλλά ο κίνδυνος εκτροχιασμού είναι χαμηλός».

3.   Νικολά Τζιαμαριόλι (απεσταλμένος ESM): «επικίνδυνη η αντιστροφή μεταρρυθμίσεων από την προηγούμενη κυβέρνηση (…) πολύ θετική η προοπτική της νέας κυβέρνησης, αλλά οι προηγούμενες δεσμεύσεις πρέπει να τηρούνται, σε συνεργασία με τους θεσμούς».

4.  Πήτερ Ντόλμαν (απεσταλμένος ΔΝΤ): «υπήρχε οπισθοδρόμηση τους τελευταίους μήνες στην δημοσιονομική πολιτική (…) Οι προοπτικές έίναι καλύτερες μετά την πτώση των επιτοκίων (…) αλλά οι Έλληνες δεν βλέπουν τη ζωή τους να αλλάζει. Η Ανεργία παραμένει απαράδεκτα υψηλή, οι Ελληνες πληρώνουν υπερβολικά  πολλά, θα χρειάζονταν 10 χρόνια για να γυρίσει το εισόδημά τους εκεί που ήταν (…) χρειάζεται καλύτερο μείγμα πολιτικής με χαμηλότερους φόρους και υψηλότερες επενδύσεις, με μέτρα στήριξης των ασθενέστερων για να μπορούν να συνεχιστούν οι μεταρρυθμίσεις».

…και μείωση πλεονασμάτων

Σε τεχνικό επίπεδο, ξεκίνησε όμως ήδη και η συζήτηση για μείωση των πλεονασμάτων το 2020. Και αυτό καταφαίνεται και από την επιλογή του Κλάους Ρέγκλινγκ να απαλείψει την προτελευταία φράση που υπήρχε στο προσχέδιο της ομιλίας του, ότι η κυβέρνηση θα καταθέσει προϋπολογισμό με στόχο για πλεόνασμα 3,5% το 2020.

Και μάλιστα, παρότι η κυβέρνηση ήδη έχει διακηρύξει ότι τον Οκτώβριο θα βάλει αυτόν τον ετήσιο στόχο, θέλοντας όμως να τον επαναδιαπραγματευτεί με νέα στοιχεία την Άνοιξη του 2020.

Η δυσκολία όμως έγκειται να συμφωνηθεί σε πολιτικό επίπεδο -μεταξύ των κυβερνησεων- η αλλαγή των στόχων για το πρωτογενές πλεονάσματα. Και ιδού πώς αποτυπώνονται όλα αυτά στις δηλώσεις των επικεφαλής των τεχνοκρατών που μίλησαν χθες στην Αθήνα στο Συνέδριο του Economist:

–    Χανς Φάιλμπριφ (πρόεδρος EuroWorking Group):  «Τίποτα δεν ισχύει για πάντα. Με υψηλή Ανάπτυξη, αλλάζουν η ανάλυση βιωσιμότητας του χρέους και  τα πλεονάσματα» (αλλά «όχι τώρα» όπως διευκρίνησε).

–   Ντέκλαν Κοστέλο (ΕΕ): «Πολιτικά, είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει το 3,5%»

–   Νικολά Τζιαμαριόλι (ESM): «Πολύ δύσκολο να αλλάξουν οι στόχοι, άλλωστε τους ξεπεράσατε τα προηγούμενα χρόνια» (…) «Δεν θα μιλήσω για περαιτέρω ελάφρυνση χρέους, ως τώρα πάει καλά το ισχύον συνεκτικό πρόγραμμα».

–   Πήτερ Ντόλμαν (ΔΝΤ): «Τα πολύ υψηλά πλεονάσματα είναι κακό για την Ανάπτυξη» (…) «Το δημόσιο χρέος είναι από τα υψηλότερα στην Ευρώπη, χρειάζεται ελάφρυνση για πρόσβαση στις αγορές και περισσότερη Ανάπτυξη».

Πώς διευκολύνει το ιστορικά χαμηλό επιτόκιο του 7ετούς ομολόγου

Πάντως, η επιδίωξη της κυβέρνησης να επαναδιαπραγματευτεί τον στόχο για υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα (3,5% του ΑΕΠ) στα επόμενα χρόνια, μπαίνει σε νέες βάσεις μετά και το ρεκόρ χαμηλού επιτοκίου σε έκδοση ελληνικού ομολόγου, το οποίο κατέρριψε χθες η χώρα.

Το σχέδιο της κυβέρνησης, όπως το συνόψισε ο υπουργός Οικονομικών Χρήστος Σταϊκούρας, είναι να ενισχύσει «μέσω της υψηλότερης ανάπτυξης και του χαμηλότερου κόστους δανεισμού, τη βιωσιμότητα του χρέους, οδηγώντας στη δυνατότητα μείωσης των πρωτογενών πλεονασμάτων». Κατά πόσον μπορεί να τους πείσει όμως για αυτό; «Πηγαίνει καλά. Το πάμε βήμα-βήμα, για αυτό πηγαίνει καλά» λένε στο οικονομικό επιτελείο.

Το ήμισυ του παντός;…

Η …μισή δουλειά για αλλαγή μείγματος πολιτικής (με περισσότερη ανάπτυξη και λιγότερους φόρους) έγινε χθες, με την έκδοση του νέου 7ετούς ομολόγου. Ποτέ μετά την ένταξή της στην ευρωζώνη η Ελλάδα δεν είχε δανειστεί με επιτόκιο μόλις 1,9%! Σχεδόν το μισό, από όσο υπολογιζόταν πως θα είναι στις επόμενες δεκαετίες το κόστος χρηματοδότησης της χώρας, στις μετρήσεις για την Ανάλυση Βιωσιμότητος του ελληνικού δημοσίου Χρέους. (διαβάστε περισσότερα εδώ)