Ήταν Νοέμβριος του 2020 όταν η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι παρέλαβε την τελική έκθεση της «Επιτροπής Πισσαρίδη». Η Επιτροπή, πρόεδρος της οποίας είχε οριστεί ο Νομπελίστας οικονομολόγος Χριστόφορος Πισσαρίδης, συγκροτήθηκε με στόχο «να εκπονήσει μια ολοκληρωμένη αναπτυξιακή μελέτη της ελληνικής οικονομίας για τα επόμενα χρόνια.»
Οι προτάσεις της Έκθεσης, που προκάλεσαν πολλές συζητήσεις και αντιδράσεις, κάλυπταν ένα ευρύ φάσμα πολιτικών, από τη φορολογία και το ασφαλιστικό έως την εκπαίδευση και την αγορά εργασίας.
Το σχέδιο δράσεων που παρουσίασε η Έκθεση είχε ως στόχο την ετήσια αύξηση του πραγματικού ΑΕΠ της Ελλάδας κατά 3,5% για την επόμενη δεκαετία, κατά μέσο όρο. Ο στόχος αυτός μπορεί να επιτευχθεί μέσω της ετήσιας αύξησης της απασχόλησης κατά 1% και της ετήσιας αύξησης της παραγωγικότητας της εργασίας κατά 2,5%.
Τρία χρόνια μετά, ποια είναι η τύχη των προτάσεων της Έκθεσης;
Στο ερώτημα κλήθηκε να απαντήσει ο ίδιος ο Χριστόφορος Πισσαρίδης, σε εκδήλωση που πραγματοποίησε το Ελληνικό Παρατηρητήριο (Hellenic Observatory) του London School of Economics, στις αρχές Οκτωβρίου.
Από τα στοιχεία που παρουσίασε στην ομιλία του, φαίνεται ότι η Ελλάδα έχει πραγματοποιήσει σημαντικά βήματα σε επενδύσεις και εξαγωγές.
«Η κατάσταση βελτιώνεται. Οι επενδύσεις στην Ελλάδα σημείωσαν ανάκαμψη το 2019 . Η διαφορά μεταξύ της Ελλάδας και του μέσου όρου της Ευρωζώνης μειώνεται. Και σε ότι αφορά στο άνοιγμα της οικονομίας, οι επιδόσεις είναι ακόμα καλύτερες. Στις άμεσες ξένες επενδύσεις, η Ελλάδα ξεπερνά πλέον τον μέσο όρο της Ευρωζώνης. Προσελκύει περισσότερα ξένα κεφάλαια. Μάλιστα, προσωπικά γνωρίζω μία επενδυτική εταιρεία- δε θα πω το όνομά της- που βοηθά τους ξένους που θέλουν να επενδύσουν στην Ελλάδα. Και μου είπαν ότι απλά δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στη ζήτηση που υπάρχει. Αυτό συμβαίνει γιατί υπάρχει εμπιστοσύνη στους ξένους επενδυτές ότι κάτι γίνεται σωστά.
Οι εξαγωγές είναι η μεγάλη επιτυχία. Ο μέσος όρος των χωρών της Ευρωζώνης εξάγει περίπου το 55% του ΑΕΠ. Η Ελλάδα εξάγει τώρα κοντά στο 50% του ΑΕΠ της. Η διαφορά με την Ευρωζώνη μειώνεται συνεχώς.
Άρα συμπερασματικά βλέπουμε ότι η χώρα γίνεται πιο ανοιχτή, πραγματοποιούνται περισσότερες επενδύσεις και η πρόοδος είναι ικανοποιητική, δεδομένου ότι αυτοί οι παράγοντες αργούν να έχουν άμεσο αντίκτυπο στην οικονομία.»
Ωστόσο, η εικόνα δεν είναι το ίδιο ενθαρρυντική σε ότι αφορά στην αγορά εργασίας:
«Η παραγωγικότητα παραμένει χαμηλή σε σχέση με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, η γυναικεία απασχόληση εξακολουθεί να είναι χαμηλή, η ευελιξία, η μερική απασχόληση είναι επίσης χαμηλά. Οι επιδόσεις της χώρας στην αγορά εργασίας πρέπει να βελτιωθούν. Η Ελλάδα βρίσκεται στην 26η θέση στην ΕΕ. Η απασχόληση στους άντρες ηλικίας 20 έως 64 ετών είναι μόλις στο 77%. Στις χώρες του ευρωπαϊκού βορρά, το ποσοστό αυτό είναι 90%. Στην απασχόληση των γυναικών μόνο η Ιταλία έχει χαμηλότερα ποσοστά. Όμως το πιο εντυπωσιακό στοιχείο για την Ελλάδα είναι οι ώρες εργασίας ανά εργαζόμενο. Οι εργαζόμενοι στην Ελλάδα δουλεύουν πολύ περισσότερο από οποιαδήποτε χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και νομίζω ότι αυτό είναι λάθος. Η εργασία πρέπει να μοιράζεται πιο ισότιμα και εκεί η Ελλάδα αποτυγχάνει.»
Επίσης, η ελληνική αγορά εργασίας χαρακτηρίζεται από:
- έλλειψη ισορροπίας επαγγελματικής και προσωπικής ζωής
- έλλειψη ευελιξίας στις ημέρες και ώρες εργασίας
- έλλειψη συμμετοχής των εργαζομένων στη λειτουργία της επιχείρησης. «Δεν υπάρχει εμπλοκή, ούτε ενημέρωση των εργαζομένων για όσα συμβαίνουν στην επιχείρηση. Οι επιχειρηματίες δεν αντιμετωπίζουν τους εργαζόμενους ως εταίρους, τους αντιμετωπίζουν ως στοιχείο κόστους» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Χρ. Πισσαρίδης.
Ο απολογισμός που παρουσιάστηκε στο συνέδριο του LSE βασίστηκε σε διεθνείς δείκτες, αλλά και στις απαντήσεις μελών της ελληνικής επιχειρηματικής κοινότητας, που είχαν μετάσχει και στη διαδικασία προετοιμασίας της Έκθεσης Πισσαρίδη.
Τα κυριότερα συμπεράσματα
Ψηφιακή οικονομία: Υπήρξαν αρκετές μεταρρυθμίσεις στη σωστή κατεύθυνση. Το ελληνικό οικοσύστημα έχει αναπτυχθεί, έχουν δημιουργηθεί τεχνολογικά πάρκα, δίνονται φορολογικά κίνητρα για την ίδρυση επιχειρήσεων τεχνολογίας και διατίθενται περισσότεροι πόροι από κρατικά ταμεία. Η Ελλάδα έχει προσελκύσει επενδύσεις από κολοσσούς της τεχνολογίας.
Ωστόσο, η χώρα παραμένει στην προτελευταία θέση στο δείκτη Digital Economy and Society Index (DESI) της ΕΕ. Επίσης, η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο ευρωπαϊκό ποσοστό (21%) ανθρώπων που δεν έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ το διαδίκτυο.
Start ups: Ο αριθμός των νεοφυών επιχειρήσεων στην Ελλάδα βελτιώνεται, ωστόσο τα κεφάλαια που δίνονται σε αυτές τις επιχειρήσεις δεν είναι αρκετά. «Αυτό που μου έκανε εντύπωση» ανέφερε ο Χρ. Πισσαρίδης «είναι ότι το 2023 δεν πρόκειται να φτάσει τα επίπεδα του 2022. Τα venture capital που χορηγούνται στις start up δεν είναι ικανοποιητικά.»
Περιβάλλον: Αν και η χώρα έχει πετύχει εντυπωσιακή αύξηση στο ποσοστό της ενέργειας που παράγεται από ΑΠΕ, οι επιδόσεις της στους άλλους τομείς είναι «απογοητευτικές» όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Χρ. Πισσαρίδης. Η Ελλάδα παραβιάζει τους ευρωπαϊκούς κανόνες και πληρώνει πρόστιμα για τη διαχείριση των απορριμμάτων, επενδύει περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα σε υποδομές φυσικού αερίου και πολλές ελληνικές κατασκευές δεν σέβονται τους ευρωπαϊκούς περιβαλλοντικούς κανόνες.
Αγορά εργασίας: Στα θετικά καταγράφεται η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, αλλά και η βελτίωση της δομής χρηματοδότησης. Στα αρνητικά καταγράφεται η έλλειψη εκπαίδευσης πριν την έναρξη της σχολικής ζωής (pre school education) στις ηλικίες 4-5 ετών, αλλά και οι αγκυλώσεις στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Δημόσιος τομέας: Έχει καταγραφεί μικρή πρόοδος. Τα κριτήρια αξιολόγησης δεν είναι ικανοποιητικά και η γραφειοκρατική αναποτελεσματικότητα φάνηκε στις τελευταίες κρίσεις όπως το δυστύχημα στα Τέμπη, οι καταστροφικές πυρκαγιές και οι πλημμύρες. «Πιστεύουμε ότι το πρόβλημα είναι η απροθυμία της κυβέρνησης να παραδώσει αυτό το ισχυρό οχυρό που έχει στο δημόσιο τομέα. Χρειαζόμαστε έναν πιο ανεξάρτητο δημόσιο τομέα, που θα είναι πιο αποτελεσματικός. Όμως η κυβέρνηση δε φαίνεται πρόθυμη να το κάνει» σημείωσε στην ομιλία του ο Χρ. Πισσαρίδης.
Διαβάστε ακόμη
Οι 13 ελληνικές υποψηφιότητες για τα ευρωπαϊκά “Οσκαρ” αρχιτεκτονικής: Κορυφαία έργα σε όλη την χώρα
5 καλοί λόγοι για να ξεκινάμε την μέρα μας με περπάτημα
Υδρογονάνθρακες: Πιάνουν…λιμάνι οι έρευνες από HelleniqEnergy, Exxon Mobil, ΕΔΕΥΕΠ
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ