Η ελληνική οικονομία αναπτύχθηκε με σταθερούς ρυθμούς το 2022, αν και αναμένεται να μετριαστεί φέτος και το 2024, σύμφωνα με όσα αναφέρονται στην 2η Έκθεση Μεταπρογραμματικής Εποπτείας για την Ελλάδα. Όπως σημειώνεται στην έκθεση, παρά τη σχετικά μεγάλη δημοσιονομική στήριξη που παρέχεται σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, το πρωτογενές ισοζύγιο γύρισε σε θετικό πρόσημο, καταγράφοντας το 2022 πρωτογενές πλεόνασμα 0,1% του ΑΕΠ.
Σύμφωνα με την έκθεση στο μέτωπο των τραπεζών, συνεχίστηκε η μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων. Επίσης, η επιστροφή των τραπεζών στην κερδοφορία προετοιμάζει τον τραπεζικό τομέα για μελλοντικές προκλήσεις εν μέσω επιβράδυνσης της οικονομίας. Ωστόσο στην έκθεση, συστήνεται η παρακολούθηση των προγραμμάτων ρύθμισης φορολογικών οφειλών αλλά και η εκκαθάριση των ληξιπρόθεσμων οφειλών του Δημοσίου προς τον ιδιωτικό τομέα.
Οι έξι προκλήσεις από την ελληνική οικονομία για το 2024
Οι μεγάλες προκλήσεις για την ελληνική οικονομία έρχονται το 2024 όπου απενεργοποιείται η ρήτρα διαφυγής και επανέρχεται η δημοσιονομική ισορροπία. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι τα κράτη μέλη δεν θα έχουν την ίδια ευελιξία στην άσκηση της οικονομικής πολιτικής καθώς θα πρέπει να επιστρέψουν στην ρώτα της δημοσιονομικής και αυστηρής προσαρμογής. Συγκεκριμένα η Ελλάδα καλείται, μεταξύ άλλων, να προχωρήσει σε τερματισμό των μέτρων στήριξης για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης παρά μόνο αν κριθεί απαραίτητο, διασφάλιση συνετής δημοσιονομικής πολιτικής, περαιτέρω βελτίωση των μεταρρυθμίσεων μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης με έμφαση στη φορολογία, ταχύτατη ολοκλήρωση του REPowerEU και μείωση της εξάρτησης της χώρας από τα ορυκτά καύσιμα. Ειδικότερα, με βάση τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η Ελλάδα θα πρέπει να αναλάβει δράση φέτος και το 2024 για:
1. Τερματισμό των μέτρων ενεργειακής στήριξης που ισχύουν έως το τέλος του 2023, χρησιμοποιώντας το σχετικές αποταμιεύσεις για τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος. Σε περίπτωση ανόδου των τιμών ενέργειας που απαιτούν μέτρα στήριξης, αυτά θα πρέπει να είναι στοχευμένα προς ευάλωτα νοικοκυριά και επιχειρήσεις. Παράλληλα θα πρέπει να διατηρούν κίνητρα για εξοικονόμηση ενέργειας.
2. Διασφάλιση συνετής δημοσιονομικής πολιτικής, ιδίως περιορίζοντας τις πρωτογενείς δαπάνες το 2024 σε όχι περισσότερο από 2,6%. Διατήρηση των εθνικών χρηματοδοτούμενων δημοσίων επενδύσεων και διασφάλιση της αποτελεσματικής απορρόφησης των επιχορηγήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης κι άλλων ευρωπαϊκών κονδυλίων, ιδίως για την προώθηση της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης. Για την περίοδο μετά το 2024, η Ελλάδα θα πρέπει να συνεχίσει να ακολουθεί μια μεσοπρόθεσμη δημοσιονομική στρατηγική σταδιακής και βιώσιμης εξυγίανσης, σε συνδυασμό με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις που ευνοούν την υψηλότερη βιώσιμη ανάπτυξη, για την επίτευξη συνετών μεσοπρόθεσμων δημοσιονομικών.
3. Βελτίωση των μεταρρυθμίσεων που πραγματοποιήθηκαν ως μέρος του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, όπως ένα φορολογικό σύστημα φιλικό προς τις επενδύσεις, διεύρυνση της φορολογικής βάσης, μεταξύ άλλων με αναθεώρηση της τρέχουσας φορολογικής δομής για τους αυτοαπασχολούμενους και ενίσχυση της φορολογικής συμμόρφωσης με την επέκταση της χρήσης των ηλεκτρονικών πληρωμών. Επίσης, συστήνεται διατήρηση και αύξηση της αυτονομίας της φορολογικής διοίκησης επεκτείνοντας την εντολή της να αναπτύξει και να διαχειριστεί τα πληροφοριακά της συστήματα και το ανθρώπινο δυναμικό. Όσον αφορά τη δημόσια διοίκηση, συστήνεται η διασφάλιση της αποτελεσματικότητας της, διασφαλίζοντας ότι μπορεί να προσελκύσει τις σωστές δεξιότητες και διατηρώντας τη συνέπεια με το ενιαίο μισθολογικό πλέγμα. Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια θα πρέπει να συνεχίσουν να μειώνονται όπως και να προχωρήσει στην περαιτέρω βελτίωση της λειτουργίας της δευτερογενούς αγοράς μη εξυπηρετούμενων δανείων.
4. Διατήρηση τη δυναμικής στη σταθερή εφαρμογή της ανάκαμψης και της ανθεκτικότητας, μέσω του σχεδιασμού και της γρήγορης ολοκλήρωσης του REPowerEU με σκοπό την ταχεία έναρξη εκτέλεσης του. Εξασφάλιση συνεχούς επαρκούς διοικητικής ικανότητας ενόψει του μεγέθους του σχεδίου. Συνέχιση της ταχείας εφαρμογής της πολιτικής συνοχής προγραμμάτων, σε στενή συμπληρωματικότητα και συνέργεια με τα Σχέδιο Ανάκαμψης.
5. Nα διασφαλιστεί η επαρκής και ισότιμη πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, η Ελλάδα καλείται να ολοκληρώσει την ανάπτυξη του πλαίσιο πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας και να υιοθετήσει ισχυρότερα κίνητρα για την εγγραφή ενός επαρκούς αριθμού οικογενειακών γιατρών προκειμένου να επιτευχθεί πλήρης πληθυσμιακή κάλυψη και καταγραφή του πληθυσμού. Να ολοκληρωθεί η μεταρρύθμιση του κτηματολογίου με την ολοκλήρωση της κτηματογράφησης και τη σύσταση και λειτουργία του Ελληνικού Οργανισμού Κτηματολογίου.
6. Να μειώσει την εξάρτηση από ορυκτά καύσιμα και να επιταχύνει περαιτέρω τη διαφοροποίηση της ενέργειας διαδρομές ανεφοδιασμού. Ζητά επίσης περαιτέρω επέκταση της ανάπτυξης ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με την ολοκλήρωση και την επιβολή των νέων νομικών πλαισίων για τη διαδικασία αδειοδότησης και για offshore αιολικά πάρκα, αύξηση του δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας και της χωρητικότητας αποθήκευσης, προώθηση της αποκεντρωμένης παραγωγής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και θέσπιση νομοθεσίας για την παραγωγή ανανεώσιμων πηγών υδρογόνου και βιομεθανίου. Αύξηση της παροχής μέτρων που βελτιώνουν την ενεργειακή απόδοση, συμπεριλαμβανομένων στοχευμένων μέτρων για ενεργειακά φτωχά νοικοκυριά και την εγκατάσταση έξυπνων μετρητών, και στόχοι πολιτικών προσπαθειών στην παροχή και απόκτηση των δεξιοτήτων που απαιτούνται για την πράσινη μετάβαση. Στήριξη για την απαλλαγή από τις εκπομπές άνθρακα στον τομέα των μεταφορών, ιδίως με την προώθηση της χρήσης ηλεκτρικών οχημάτων.
Τα θετικά σημεία της έκθεσης όπως αποτυπώνεται στη δήλωση του υπουργού Οικονομικών κ. Χρ. Σταϊκούρα είναι τα εξής:
- Επιβεβαιώνει την ισχυρή και σταθερή αναπτυξιακή τροχιά στην οποία βρίσκεται η ελληνική οικονομία, προβλέποντας ότι η Ελλάδα θα επιτύχει την περίοδο 2023-2024 ρυθμό ανάπτυξης σημαντικά υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο, όπως συνέβη και το 2022. Καταλύτης για τις επιδόσεις αυτές αναμένεται να είναι η περαιτέρω αύξηση των επενδύσεων, στοιχείο που επιβεβαιώνει την αλλαγή του μοντέλου ανάπτυξης της οικονομίας μας.
- Αναγνωρίζει την ανθεκτικότητα της ελληνικής αγοράς εργασίας έναντι των εξωγενών κρίσεων, η οποία αντανακλάται στη συνεχιζόμενη αύξηση της απασχόλησης και τη συνακόλουθη μείωση του ποσοστού ανεργίας.
- Πιστοποιεί τη σημαντική βελτίωση – παρά τις πολυάριθμες προκλήσεις – στις δημοσιονομικές επιδόσεις της χώρας μας, δίνοντας έμφαση στην επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος από το 2022.
- Η Ελλάδα παρά τη μεγάλη στήριξη που δόθηκε – και την οποία η Έκθεση αναγνωρίζει – προς επιχειρήσεις και νοικοκυριά για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, πέτυχε τη μεγαλύτερη δημοσιονομική βελτίωση και τη μεγαλύτερη μείωση χρέους ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Η Έκθεση, μάλιστα, προβλέπει ότι οι δημοσιονομικές επιδόσεις της χώρας μας θα βελτιωθούν ακόμα περισσότερο τα έτη 2023 και 2024.
- Επιβεβαιώνει τη συνεχιζόμενη βελτίωση των επιδόσεων του τραπεζικού τομέα, όπως αυτή καταγράφεται στην περαιτέρω μείωση του ποσοστού “κόκκινων” δανείων, σε μονοψήφιο ποσοστό, και τη βελτίωση της ποιότητας των εποπτικών κεφαλαίων των τραπεζών.
Σύμφωνα με τον κ. Σταϊκούρα οι εξελίξεις αυτές ενισχύουν την επέκταση της χρηματοδότησης της πραγματικής οικονομίας προς όφελος της ανάπτυξης και της απασχόλησης. Ενώ, ανάλογη θετική δυναμική αναπτύσσεται και από την πρόοδο που καταγράφει η Έκθεση στην εφαρμογή του νέου πλαισίου για το ιδιωτικό χρέος. Παράλληλα, η έκθεση επισημαίνει τη συνεχή και απρόσκοπτη παρουσία της Ελλάδας στις αγορές κρατικών ομολόγων, η οποία υποστηρίζεται από τις διαδοχικές αναβαθμίσεις τους από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης. Τονίζει ότι η Ελλάδα διατηρεί υψηλό απόθεμα ταμειακών διαθεσίμων και συνολικά διαπιστώνει ότι η χώρα μας μπορεί να εξυπηρετεί απρόσκοπτα το δημόσιο χρέος της.
Τέλος, η έκθεση επικροτεί την πρόοδο που καταγράφει η χώρα μας σε μια σειρά από τομείς όπως, μεταξύ άλλων, τις αποκρατικοποιήσεις, το Κτηματολόγιο και την εκκαθάριση των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης.
Διαβάστε ακόμη
CNBC: Με ράλι 40% στο Χρηματιστήριο, η Ελλάδα πετάει την ταμπέλα του «προβληματικού παιδιού»
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ