Μηνύματα με πολλούς αποδέκτες για το παρόν και το μέλλον της κρίσης στέλνει ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών και επικεφαλής του ελληνικού Ταμείου Ανάκαμψης Θεόδωρος Σκυλακάκης, με συνέντευξή του στο «business stories».
Παρά το σοκ που προκάλεσε πανευρωπαϊκά το μπλόκο των Βρυξελλών στα εθνικά σχέδια ανάκαμψης, ο κ. Σκυλακάκης απαντά πως το Ελληνικό περνάει τον πήχη και στην επόμενη φάση των προτάσεων. Προβλέπει επενδύσεις 40-45 δισ. ευρώ μέχρι το 2026, ενώ υπογραμμίζει τη σημασία και την ανάγκη να δεχθεί η Κομισιόν την εισήγηση για τα δάνεια 13 δισ. από το πακέτο των 32 δισ. που συνολικά (μαζί με επιχορηγήσεις 19 δισ.) αναλογούν στη χώρα μας.
Επίσης, παρουσιάζει τα επόμενα βήματα της κυβέρνησης στην οικονομία το 2021, αφήνει περιθώριο να υπάρξει επιλεκτικό «κούρεμα αλά καρτ» στα χρέη επιχειρήσεων από την επιστρεπτέα προκαταβολή, φτάνει να το έχουν δικαιολογημένα ανάγκη, αλλά ζητά και υπευθυνότητα από όλους. Εκφράζει παράλληλα τις ανησυχίες του και εξηγεί γιατί το δημοσιονομικό κόστος της πανδημίας θα είναι μικρότερο από εκείνο του 2015 με το 3ο μνημόνιο.
– Κατάπληξη προκαλεί η σφοδρότητα με την οποία η Κομισιόν απέρριψε ως ανεπαρκή τα εθνικά σχέδια ανάκαμψης που της υποβλήθηκαν. Στις Βρυξέλλες μιλάνε για «σκουπίδια». Πόσο αυτό αφορά και επηρεάζει το ελληνικό σχέδιο;
Διάβασα κι εγώ ότι υπάρχει ένας προβληματισμός. Οπως είδα όμως και δημοσιεύματα, με πηγή τις Βρυξέλλες, που ήταν θετικά – ειδικά για τη χώρα μας.
– Βλέπετε το ελληνικό σχέδιο να έχει τύχη; Ή φοβάστε καθυστερήσεις και εκπτώσεις;
Εχουμε καταθέσει ένα εκτεταμένο προσχέδιο 230 σελίδων που περιγράφει τη στρατηγική και συγκεκριμένες προτάσεις. Και στη συνέχεια έχουμε καταθέσει πολλές δεκάδες αναλυτικούς φακέλους για έργα και μεταρρυθμίσεις. Και θα σας έλεγα ότι μέσα στις επόμενες δύο-τρεις εβδομάδες θα ολοκληρώσουμε τον κύκλο των αναλυτικών φακέλων και στη συνέχεια θα οριστικοποιήσουμε κόστη και άλλες επιλεξιμότητες (πράσινη και ψηφιακή πτυχή, κρατικές ενισχύσεις, στόχους και ορόσημα).
– Τι ζητά τελικά η Ευρωπαϊκή Επιτροπή από τις χώρες και γιατί;
Απ’ ό,τι έχω δει, η Επιτροπή ζητά περισσότερες μεταρρυθμίσεις, αυτές τις οποίες, όπως ξέρετε, εμείς προωθούμε ούτως ή άλλως και έχουμε και μακρά εμπειρία λόγω της προηγούμενης δεκαετίας. Και ζητά μεγαλύτερη εξειδίκευση των έργων και προγραμμάτων, το οποίο είναι μια πολύ απαιτητική δουλειά, καθώς μιλάμε για καινούρια έργα, πολλά από τα οποία δεν έχουν ακόμη μελετηθεί. Γιατί τα ζητάει αυτά η Επιτροπή; Για να μπορεί να κρίνει όλα τα υπόλοιπα, το μέγεθος, την πιθανότητα της επιλεξιμότητας και σε τελική ανάλυση το πώς θα χρησιμοποιηθούν τα λεφτά. Το ίδιο ζητάμε κι εμείς αντίστοιχα, όταν συζητούμε με τα υπουργεία. Και επειδή το ζητάμε από την πρώτη στιγμή και παίρνουμε απαντήσεις, το σχέδιό μας αποκτά σταδιακά σάρκα και οστά.
– Τι δείχνει αυτή η τεκμηρίωση των προτάσεων; Ποιο φαίνεται να είναι το όφελος;
Αν οι προτάσεις που έχουμε κάνει για τα δάνεια στην Επιτροπή προχωρήσουν όπως έχουμε σχεδιάσει, θα ξεπεράσουμε τα 40 με 45 δισ. ευρώ σε ύψος επενδύσεων που θα έχουν κινητοποιηθεί μέσω του πακέτου.
– Τι σημαίνει «να προχωρήσουν όπως έχουμε σχεδιάσει»; Υπάρχει περίπτωση να μην προχωρήσουν;
Στην ουσία τους, πιστεύω πως όχι. Αλλωστε το να μην απορροφηθούν αποτελεσματικά τα δάνεια -και αυτό είναι γενικότερο ευρωπαϊκό θέμα- θα σημαίνει ότι το Πακέτο Ανάκαμψης της Ευρώπης, που είναι στηριγμένο περίπου κατά το 50% στα δάνεια, θα χάσει σε μεγάλο βαθμό την αποτελεσματικότητά του.
Η δική μας πρόταση εξασφαλίζει ότι βραχυπρόθεσμα θα έχουμε πολύ μικρή επιβάρυνση των ελλειμμάτων, ενώ μεσοπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα ελάφρυνση και όχι επιβάρυνση του χρέους, λόγω της κινητοποίησης πολύ μεγάλων ιδιωτικών επενδύσεων.
Αυτό που χρειάζεται θα είναι να προσαρμοστεί το σχέδιό μας στις κατευθύνσεις που πρόκειται να εκδώσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τον τρόπο που θα γίνει ο χειρισμός των δανείων. Κατευθύνσεις που ακόμη δεν έχουν οριστικοποιηθεί. Εξ ου και με απασχολεί το θέμα. Αναμένουμε την οριστικοποίησή τους από την Επιτροπή στις επόμενες μέρες για να μπορέσουμε να ολοκληρώσουμε τον σχεδιασμό μας.
– Πέραν του Ταμείου Ανάκαμψης, η αγορά στηρίζεται ακόμη σε έκτακτα μέτρα. Αντί για απόσυρση μέτρων, τα επιμελητήρια ζητούν διατήρηση και επέκτασή τους. Τι να περιμένουμε;
Η οικονομική πολιτική φέτος θα εξελιχθεί σε τρεις φάσεις. Η πρώτη που διανύουμε έχει μέτρα άμεσης στήριξης συνδεδεμένα με την πορεία της πανδημίας, τα οποία θα ανακοινώνονται σταδιακά, καθώς υπάρχουν ακόμη σοβαρές αβεβαιότητες για την πορεία της πανδημίας, τους εμβολιασμούς κ.λπ.
Η δεύτερη φάση θα έχει τα μέτρα με τα οποία θα τραβήξουμε τη διαχωριστική γραμμή μεταξύ πανδημίας και επιστροφής στην κανονικότητα. Θα εμφανιστεί όταν θα είμαστε βέβαιοι ότι λήγει η πανδημία. Εκεί θα περιλαμβάνονται και οι όποιες ρυθμίσεις των προβλημάτων που η πανδημία έχει δημιουργήσει.
– Και όταν λήξει η πανδημία θα λήξουν και τα μέτρα στήριξης;
Η τρίτη φάση είναι τα μέτρα ανάκαμψης. Κάποια από αυτά τα έχουμε ήδη βάλει στον Προϋπολογισμό, όπως ο μηδενισμός της Εισφοράς Αλληλεγγύης για τον ιδιωτικό τομέα, η σοβαρή μείωση των ασφαλιστικών εισφορών για τον ιδιωτικό τομέα και το πρόγραμμα των 100.000 νέων θέσεων εργασίας. Τα υπόλοιπα θα προστεθούν στην πορεία, κυρίως προερχόμενα από το Ταμείο Ανάκαμψης. Εκεί θα έχουμε έναν συνδυασμό μεταρρυθμίσεων και επενδύσεων που θα λειτουργήσουν πολλαπλασιαστικά για την επιτάχυνση της εξόδου από την κρίση.
– Θα προβλέπει και κίνητρα για επιχειρήσεις, συγχωνεύσεις και μετασχηματισμό της οικονομίας;
Πιάσατε την καρδιά. Ο μετασχηματισμός της οικονομίας περιλαμβάνει και κίνητρα για να μπορέσουμε να ενθαρρύνουμε τη συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων και τη δυνατότητά τους να επιτύχουν, η κάθε επιχείρηση χωριστά ή μέσω συγχωνεύσεων και εξαγορών, μεγαλύτερο μέγεθος ώστε να διεκδικήσουν ανταγωνιστικότητα και διεθνείς αγορές. Αυτό είναι το κλειδί για να μπορέσουν, ειδικά οι εξωστρεφείς μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, να αξιοποιήσουν τον τραπεζικό δανεισμό πολύ περισσότερο απ’ ό,τι στο παρελθόν αλλά και να πιάσουν τόπο τα χρήματα που θα μπουν στον ιδιωτικό τομέα μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης.
– Θα δούμε τις μεταρρυθμίσεις αυτές μέσα στο 2021;
Χρονικά η κυβέρνηση αυτή δεν σταμάτησε να κάνει μεταρρυθμίσεις ακόμη και στην καρδιά της πανδημίας. Είναι προφανές ότι την επόμενη μέρα θα τις πολλαπλασιάσουμε έτσι ώστε οι ρυθμοί ανάπτυξης που θα πετύχουμε να σώσουν θέσεις εργασίας, επιχειρήσεις και νοικοκυριά από τις επιπτώσεις της πανδημίας. Μέσα στο 2021, μέσα στο 2022 και στη συνέχεια.
– Μήπως δεν φτάνει όμως η Ανάπτυξη αλλά θα απαιτηθούν και παρεμβάσεις όπως αυτές που ζητούν οι φορείς της αγοράς;
Οποιες παρεμβάσεις είναι αναγκαίες θα γίνουν, θα ανακοινωθούν στη δεύτερη φάση που σας περιέγραψα και εκεί και θα τελειώσουν.
– «Κούρεμα δόσεων και οφειλών» μήπως είναι τελικά απαγορευμένες λέξεις;
Οι αρχαίοι έλεγαν «μηδέν άγαν», τα πάντα με μέτρο, χωρίς υπερβολή. Ενδεχομένως διότι από αρχαιοτάτων χρόνων ο λαός μας είχε την τάση να ξεφεύγει. Πρακτικά τι σημαίνει αυτό: ότι πρέπει να διατηρήσουμε την κουλτούρα πληρωμών, ότι πρέπει να βοηθήσουμε εξατομικευμένα, αξιοποιώντας τα στοιχεία που έχουμε για το τι έχει συμβεί σε κάθε επιχείρηση -μας απασχολούν ιδίως όσες πήραν τις πρώτες επιστρεπτέες, που σημαίνει ότι το πλήγμα που υπέστησαν έχει διαρκέσει επί πολύ χρόνο- και ότι πρέπει να διαφυλάξουμε και τις θέσεις εργασίας και τις επιχειρήσεις και το δημόσιο χρήμα, όμως, που θα δίνουμε για τη διαφύλαξη των θέσεων εργασίας και των επιχειρήσεων.
– Ο Προϋπολογισμός πάντως κινείται εκτός ορίων. Στο 12μηνο 2020 τα προσωρινά στοιχεία δείχνουν διψήφια ποσοστά ελλείμματος.
Το 2020 δεν θα έχουμε διψήφιο ποσοστό ελλείμματος. Θα έχουμε χαμηλότερο έλλειμμα απ’ ό,τι είχαμε προϋπολογίσει. Ωστόσο είναι ένα πολύ υψηλό έλλειμμα.
– Ολα φαντάζουν εύθραυστα όμως. Εσείς για τι ανησυχείτε περισσότερο;
Είναι κλειδί όλοι -προπαντός επιχειρήσεις και πολίτες- με την υπευθυνότητα της συμπεριφοράς μας να κρατήσουμε ανοιχτό το λιανεμπόριο, το κόστος του κλεισίματος του οποίου ισοδυναμεί περίπου με όλα τα άλλα μέτρα που λαμβάνουμε μαζί.
– Διά παν ενδεχόμενο, όμως, κρατάτε και «μαξιλάρι» 35 δισ. ευρώ;
Η κρίσιμη μεταβλητή δεν είναι το «μαξιλάρι», είναι η εμπιστοσύνη. Γιατί η Ελλάδα έχει υψηλό χρέος και ανάγκη να κάνει μια πάρα πολύ δυναμική ανάκαμψη, που σημαίνει εμπιστοσύνη των κάθε είδους επενδυτών στη σταθερότητα και την προοπτική της οικονομίας. Γι’ αυτό και πρέπει να κινηθούμε με σύνεση.
– Η πανδημία θα αφήσει πίσω της δημοσιονομικό χάος και νέα μνημόνια;
Η πανδημία τελικά θα έχει μεγάλο δημοσιονομικά κόστος, αλλά σημαντικά λιγότερο από το κόστος που προκάλεσε η περιπέτεια του 2015, αν συνυπολογίσουμε την αντιστάθμιση του κόστους της πανδημίας μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης, που χάρη στη διαπραγμάτευση του πρωθυπουργού έχει πολύ σημαντικό δημοσιονομικό όφελος, ειδικά για τη χώρα μας.
– Μπορεί δηλαδή μετά να χρειαστεί μια τεράστια προσπάθεια και δημοσιονομική προσαρμογή που θα μας φέρει στα πλεονάσματα;
Οχι, γιατί το πλήγμα του 2015 ήταν ένας αυτοτραυματισμός που επέφερε η τότε κυβέρνηση -ως ευρωπαϊκή εξαίρεση- στον εαυτό της, ενώ τώρα χάρη στη μετρημένη πολιτική που ακολουθούμε, συμμεριζόμαστε την κοινή για όλους ευρωπαϊκή πορεία και έχουμε επίσης κερδίσει και τους πολύ μεγάλους πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης, ενώ το 2015 το μόνο που «κέρδισε» η τότε κυβέρνηση ήταν ένα ακόμα μνημόνιο. Οι πόροι του Ταμείου Ανάκαμψης υποκαθιστούν, όπως σας εξήγησα, σε μεγάλο βαθμό τις απώλειες και -σε συνδυασμό με την μεταρρυθμιστική και φιλοαναπτυξιακή πολιτική που ακολουθούμε- θα μετριάσουν κατά πολύ τις δυσκολίες που θα αντιμετωπίσουμε όταν θα επιστρέψουμε στην κανονικότητα.
Διαβάστε ακόμη:
Προϋπολογισμός: Βοήθησε στα έσοδα και στις πωλήσεις το click away τον Νοέμβριο
Στο τραπέζι σχέδιο εφαρμογής τοπικών lockdowns μετά τις εικόνες συνωστισμού
Μπένι Στάινμετζ: Ο μυστικοπαθής μεγιστάνας, η καταδίκη στην Ελβετία και οι business στην Ελλάδα