Βραχνάς είναι και φέτος για εκατοντάδες χιλιάδες φορολογούμενους τα τεκμήρια διαβίωσης για τις κατοικίες και τα ΙΧ αυτοκίνητά τους.
Τα ποσά των τεκμηρίων αυτών προστίθενται στο ελάχιστο τεκμήριο διαβίωσης των 3.000 ευρώ που ισχύει για κάθε άγαμο φορολογούμενο ή των 2.500 ευρώ που προβλέπεται για κάθε έγγαμο και αυξάνουν σε σχετικά υψηλά επίπεδα τα φορολογητέα εισοδήματα πολλών φορολογουμένων με χαμηλά δηλούμενα εισοδήματα.
Το αποτέλεσμα είναι οι φορολογούμενοι αυτοί να καλούνται να πληρώσουν δυσανάλογα υψηλά ποσά φόρων.
Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, το τεκμήριο διαβίωσης για την κύρια κατοικία που δηλώνει ο φορολογούμενος υπολογίζεται κλιμακωτά με βάση την επιφάνειά της, ως εξής:
– μέχρι και 80 τ.μ. κύριοι χώροι, 40 ευρώ ανά τ.μ.
– από 81 τ.μ. μέχρι και 120 τ.μ. κύριοι χώροι, 65 ευρώ ανά τ.μ.
– από 121 τ.μ. μέχρι και 200 τ.μ. κύριοι χώροι, 110 ευρώ ανά τ.μ.
– από 201 τ.μ. μέχρι και 300 τ.μ. κύριοι χώροι, 200 ευρώ ανά τ.μ.
– από 301 τ.μ. και άνω κύριοι χώροι, 400 ευρώ ανά τ.μ.
Για τους βοηθητικούς χώρους της κύριας κατοικίας, ισχύει τεκμήριο 40 ευρώ ανά τετραγωνικό μέτρο, ανεξάρτητα από το μέγεθος της επιφάνειας του ακινήτου. Όλα τα παραπάνω ποσά προσαυξάνονται κατά 40% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 2.800 έως 4.999 ευρώ το τ.μ. και κατά 70% για κατοικίες που βρίσκονται σε περιοχές με αντικειμενικές τιμές από 5.000 ευρώ ανά τ.μ. και άνω. Για τις μονοκατοικίες, τα παραπάνω ποσά λαμβάνονται υπόψη αυξημένα κατά 20%. Επίσης για τις δευτερεύουσες κατοικίες τα παραπάνω ποσά «αντικειμενικών δαπανών διαβίωσης» λαμβάνονται υπόψη μειωμένα κατά 50%.
Τα τεκμήρια διαβίωσης για τις κατοικίες βαρύνουν τους φορολογούμενους είτε είναι οι ίδιοι ιδιοκτήτες των ακινήτων αυτών, είτε τα νοικιάζουν είτε τούς έχουν παραχωρηθεί δωρεάν.
Προκειμένου να υπολογιστούν τα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης για τις κατοικίες στις οποίες διέμειναν κατά τη διάρκεια του 2019, οι φορολογούμενοι πρέπει να αναγράψουν και στις φετινές δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος αναλυτικά στοιχεία για τα συγκεκριμένα ακίνητα. Η αναγραφή των στοιχείων των κατοικιών πρέπει να γίνει από κάθε φορολογούμενο στον πίνακα 5.1 του βασικού φορολογικού εντύπου Ε1.
Για την ορθή ηλεκτρονική συμπλήρωση του πίνακα αυτού ισχύουν οι ακόλουθες οδηγίες:
1) Το πρώτο βήμα που πρέπει να κάνει ο φορολογούμενος όταν έρθει η ώρα να συμπληρώσει τον πίνακα 5.1 είναι να επιλέξει το κίτρινο πλαίσιο που υπάρχει στο πεδίο συμπλήρωσης των στοιχείων της διεύθυνσης της κύριας κατοικίας (πρέπει να “κλικάρει” μέσα στο πλαίσιο αυτό) . Εφόσον επιλέξει το πλαίσιο αυτό, θα εμφανιστεί στην οθόνη του υπολογιστή του ένας πίνακας στον οποίο δίνεται η δυνατότητα επιλογής εμφάνισης είτε της περσινής εικόνας της δήλωσης του Ε1, είτε της εικόνας του Ε9. Ο φορολογούμενος πρέπει πρώτα να επιλέξει μια από τις δύο εικόνες. Στη συνέχεια, από το νέο πίνακα που θα εμφανιστεί και θα περιέχει τα στοιχεία των ήδη δηλωθεισών κατοικιών, ο φορολογούμενος θα πρέπει να επιλέξει όποια ακίνητα χρησιμοποίησε κατά τη διάρκεια του 2019 για τη διαμονή του και να τα χαρακτηρίσει ανάλογα (κύρια – 1η δευτερεύουσα – 2η δευτερεύουσα και λοιπές). Στη συνέχεια πρέπει να τα καταχωρήσει και τέλος να επιλέξει “Μεταφορά στη Δήλωση”, προκειμένου τα στοιχεία που δήλωσε να μεταφερθούν και να αποτυπωθούν στον πίνακα 5.1 της φορολογικής του δήλωσης.
Στην περίπτωση που δεν εμφανίζονται στον πίνακα τα στοιχεία ενός ακινήτου που θέλει να δηλώσει, ο φορολογούμενος πρέπει να επιλέξει “εισαγωγή νέου ακινήτου” και να καταχωρήσει όλα τα στοιχεία του ακινήτου.
2) Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος έχει αλλάξει κύρια κατοικία μέσα στο 2019, πρέπει, κατά τη συμπλήρωση του πίνακα 5.1, να επιλέξει και πάλι το κίτρινο πλαίσιο που υπάρχει στο πεδίο συμπλήρωσης των στοιχείων της διεύθυνσης της κύριας κατοικίας. Στη συνέχεια πρέπει να εισάγει τα στοιχεία της καινούργια κύριας κατοικίας, να την χαρακτηρίσει, να την καταχωρήσει και να επιλέξει “Μεταφορά στη δήλωση”. Τέλος, θα πρέπει να επιλέξει την προηγούμενη κύρια κατοικία και ξανά “Μεταφορά στη δήλωση”. Τα στοιχεία της προηγούμενης κύριας κατοικίας θα εμφανισθούν στον πίνακα 5.1α, ενώ το ποσό της αντικειμενικής δαπάνης της άλλης κύριας κατοικίας, θα μεταφερθεί στον κωδικό 707 για τον υπόχρεο και 708 για τη σύζυγο. Χρειάζεται προσοχή στα μηνύματα που εμφανίζονται κατά την εισαγωγή των στοιχείων των ακινήτων.
3) Εάν κατά την επιλογή του κίτρινου πλαισίου στον πίνακα 5.1 εμφανιστούν 2 ακίνητα, εκ των οποίων το ένα έχει πωληθεί, τότε ο φορολογούμενος πρέπει να χαρακτηρίσει ως κύρια κατοικία μόνο το ακίνητο που έχει στην κατοχή του και ιδιοκατοικεί και στη συνέχεια να επιλέξει “Μεταφορά στη δήλωση”. Το ακίνητο που έχει πουληθεί δεν θα το χαρακτηρίσει, οπότε αυτό θα διαγραφεί.
4) Εάν ο φορολογούμενος θέλει να τροποποιήσει τα στοιχεία μιας κατοικίας του θα πρέπει πρώτα να επιλέξει το κίτρινο πλαίσιο που υπάρχει στο πεδίο συμπλήρωσης των στοιχείων της διεύθυνσης της κύριας κατοικίας, προκειμένου να εμφανιστεί ο πίνακας με την εικόνα των ακινήτων του. Επιλέγοντας τα ακίνητα που τον ενδιαφέρουν, μπορεί να τροποποιήσει τα περιγραφικά στοιχεία τους όπως εμφανίζονται και να χαρακτηρίσει και πάλι ένα από αυτά ως κύρια κατοικία και τα υπόλοιπα ως δευτερεύουσες κατοικίες. Στη συνέχεια πρέπει να επιλέξει “Μεταφορά στη Δήλωση” για να γίνουν δεκτά και να αποτυπωθούν στη δήλωσή του τα διορθωμένα στοιχεία. Οι αλλαγές αυτές αφορούν αποκλειστικά στη συμπλήρωση της δήλωσης Ε1 και δεν επηρεάζουν την εικόνα της ακίνητης περιουσίας όπως αυτή έχει περιληφθεί στο Ε9.
5) Ένα από τα στοιχεία που πρέπει να δηλωθεί υποχρεωτικά για κάθε κατοικία είναι ο Αριθμός Παροχής Ρεύματος. Τον αριθμό αυτόν ο φορολογούμενος μπορεί να τον αναζητήσει στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος που τού αποστέλλονται από τον πάροχο ηλεκτρικής ενέργειας ή πάνω στον μετρητή κατανάλωσης. Από τον αριθμό αυτό πρέπει να αναγράψει μόνο τα εννέα πρώτα ψηφία χωρίς κενά.
6) Αν υπάρχει κάποια κατοικία που δεν ηλεκτροδοτείται μετά από αίτηση διακοπής που είχε καταθέσει ο φορολογούμενος στη ΔΕΗ, τότε και πάλι πρέπει να δηλώσει τον Αριθμό Παροχής Ρεύματος. Ο αριθμός αυτός μπορεί να βρεθεί αναγεγραμμένος σε παλιότερους λογαριασμούς που έχουν αποσταλεί στο φορολογούμενο.
7) Αν κάποια κατοικία του φορολογούμενου δεν έχει ηλεκτροδοτηθεί και δεν υπάρχει μετρητής κατανάλωσης, ο φορολογούμενος πρέπει στο πεδίο αναγραφής του Αριθμού Παροχής Ρεύματος να συμπληρώσει τον εννεαψήφιο αριθμό 999999999.
8) Η συμπλήρωση του ταχυδρομικού κώδικα (Τ.Κ.) είναι υποχρεωτική για τα ακίνητα τα οποία δηλώνονται ως κύρια κατοικία.
9) Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος διαμένει σε κατοικία μέχρι 200 τ.μ. που τού παραχωρήθηκε δωρεάν από κάποιο παιδί του ή από τους γονείς του, πρέπει να δηλώσει την κατοικία αυτή στον πίνακα 5.1α επιλέγοντας τον κωδικό 203 (δωρεάν παραχωρημένη κατοικία).
10) Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος διαμένει σε ενοικιαζόμενη κύρια κατοικία θα πρέπει και πάλι να συμπληρώσει τα στοιχεία της στον πίνακα 5.1. Ειδικότερα, αφού επιλέξει το κίτρινο πλαίσιο που υπάρχει στο πεδίο συμπλήρωσης των στοιχείων της διεύθυνσης της κύριας κατοικίας, θα πρέπει να καταχωρήσει, στον πίνακα που θα εμφανιστεί, τα στοιχεία της κατοικίας. Στη συνέχεια θα πρέπει να την χαρακτηρίσει ως «κύρια κατοικία» και, τέλος, να επιλέξει “Μεταφορά στη δήλωση”. Κατά τη συμπλήρωση των στοιχείων της κατοικίας θα πρέπει να «κλικάρει» τον κωδικό 203. Στη συνέχεια θα πρέπει να συμπληρώσει στοιχεία και στον πίνακα 6.12
11) Σε περίπτωση κατά την οποία ο φορολογούμενος κατά τη διάρκεια του 2019 διέμεινε σε ενοικιαζόμενη δευτερεύουσα εξοχική κατοικία θα πρέπει, επίσης, να συμπληρώσει τα στοιχεία της κατοικίας αυτής στον πίνακα 5.1. Ειδικότερα, αφού επιλέξει το κίτρινο πλαίσιο που υπάρχει στο πεδίο συμπλήρωσης των στοιχείων της διεύθυνσης της δευτερεύουσας κατοικίας, θα πρέπει να καταχωρήσει, στον πίνακα που θα εμφανιστεί, τα στοιχεία της συγκεκριμένης κατοικίας. Στη συνέχεια θα πρέπει να την χαρακτηρίσει ως «δευτερεύουσα κατοικία» και, τέλος, να επιλέξει “Μεταφορά στη δήλωση”. Κατά τη συμπλήρωση των στοιχείων της κατοικίας θα πρέπει να “κλικάρει” τον κωδικό 207 ή 209. Στη συνέχεια θα πρέπει να συμπληρώσει στον πίνακα 6.14, στον κωδικό 417 τον Α.Φ.Μ. του εκμισθωτή και στους κωδικούς 419, 420 το ενοίκιο της δευτερεύουσας ή της εξοχικής κατοικίας.
Τα τεκμήρια για τα Ι.Χ.
Τα τεκμήρια διαβίωσης για τα επιβατικά Ι.Χ. αυτοκίνητα που κατέχουν οι φορολογούμενοι υπολογίζονται ως εξής:
* Για αυτοκίνητα μέχρι και 1.200 κ.ε., σε 4.000 ευρώ.
* Για αυτοκίνητα μεγαλύτερα των 1.200 κ.ε. και μέχρι 2.000 κ.ε., προστίθενται 600 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
* Για αυτοκίνητα άνω των 2.000 κ.ε. και μέχρι 3.000 κ.ε., προστίθενται 900 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
* Για αυτοκίνητα άνω των 3.000 κ.ε., προστίθενται 1.200 ευρώ ανά 100 κυβικά εκατοστά.
Σε περίπτωση που ο κυβισμός ενός Ι.Χ. βρίσκεται μεταξύ 2 εκατοντάδων κυβικών εκατοστών, ισχύει το τεκμήριο της πλησιέστερης εκατοντάδας κ.εκ.. Π.χ. για καινούργιο Ι.Χ. με κινητήρια 1.280 κ.εκ. ισχύει το τεκμήριο των 1.300 κ.εκ. δηλαδή 4.600 ευρώ.
Τα παραπάνω ισχύουν και για αυτοκίνητα μεικτής χρήσης καθώς και για αυτοκίνητα τύπου jeep.
Τα παραπάνω ποσά μειώνονται ανάλογα με την παλαιότητα του αυτοκινήτου, η οποία υπολογίζεται από το έτος πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, κατά ποσοστό 30% για χρονικό διάστημα κυκλοφορίας πάνω από 5 και μέχρι 10 έτη και κατά ποσοστό 50% για χρονικό διάστημα πάνω από 10 έτη.
Τα στοιχεία των Ι.Χ. αυτοκινήτων που κατείχαν κατά τη διάρκεια του 2019 οι φορολογούμενοι καθώς και τα ποσά των τεκμηρίων διαβίωσης που αναλογούν σ’ αυτά είναι προσυμπληρωμένα από την Α.Α.Δ.Ε. στα ηλεκτρονικά υποβαλλόμενα έντυπα Ε1 των φετινών φορολογικών δηλώσεων, στον πίνακα 5.1γ. Ωστόσο, για ορισμένες περιπτώσεις Ι.Χ. αυτοκινήτων, ισχύουν οι παρακάτω οδηγίες σχετικά με τον τρόπο δήλωσης των στοιχείων τους και τον υπολογισμό των τεκμηρίων τους:
* Σε περίπτωση που ο φορολογούμενος έχει στην κατοχή του ηλεκτροκίνητο Ε.Ι.Χ. πρέπει, στο πεδίο του πίνακα 5.1γ όπου αναγράφονται τα κυβικά εκατοστά του κινητήρα, να είναι συμπληρωμένος ο αριθμός 0. Το τεκμήριο διαβίωσης για τα ηλεκτροκίνητα οχήματα των οποίων η ισχύς μετράται αποκλειστικά με KW, ορίζεται σε 4.000 ευρώ ανεξαρτήτως ισχύος.
* Στις περιπτώσεις εταιρειών ομόρρυθμων ή ετερόρρυθμων ή περιορισμένης ευθύνης ή ιδιωτικών κεφαλαιουχικών εταιρειών ή ανώνυμων ή αστικών καθώς και κοινωνιών και κοινοπραξιών που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα, οι οποίες έχουν στην κυριότητά τους ή στην κατοχή τους Ε.Ι.Χ. το τεκμήριο που αναλογεί στους εταίρους, διαχειριστές, διευθύνοντες συμβούλους κ.λπ. δεν μπορεί να είναι ανώτερο από το μεγαλύτερο ποσό τεκμηρίου που προκύπτει από ένα αυτοκίνητο της εταιρείας. Το τεκμήριο που αναλογεί από αυτοκίνητο εταιρείας συμπληρώνεται στο όνομα του φορολογούμενου που τον βαρύνει.
Δείτε ενδεικτικά ποσά τεκμηρίων για κύριες κατοικίες ανάλογα με τα τετραγωνικά εδώ.