Μία μεγάλη ευκαιρία έχει μπροστά της η ελληνική οικονομία, η οποία έπειτα από μια ολόκληρη 10ετία προσαρμογής, ύφεσης, στασιμότητας και διαδοχικών κρίσεων, καλείται να κάνει το βήμα μπροστά και να αξιοποιήσει με τον πλέον βέλτιστο τρόπο το γενναιόδωρο «πορτοφόλι» του Ταμείου Ανάκαμψης. Στόχος δεν είναι άλλος από την παγίωση ενός αναπτυξιακού οικονομικού σχήματος, το οποίο θα οδηγήσει σε σύγκλιση του εγχώριου κατά κεφαλήν εισοδήματος με τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Για την επίτευξη αυτού του σκοπού, βέβαια, θα πρέπει να υλοποιηθεί και να επιτευχθεί ένα πλήθος φιλόδοξων μεταρρυθμίσεων – επενδύσεων, οι οποίες θα καταστήσουν την ελληνική οικονομία πιο βιώσιμη, ανθεκτική και καλύτερα προετοιμασμένη για τις προκλήσεις και τις ευκαιρίες της πράσινης / ψηφιακής μετάβασης. Το ελληνικό σχέδιο, όπως υπενθυμίζεται στη νέα εβδομαδιαία έκθεση της Eurobank για την εγχώρια οικονομία, περιλαμβάνει 106 επενδύσεις και 68 μεταρρυθμίσεις. Διαρθρώνονται δε, στους εξής πυλώνες: α) πράσινη μετάβαση, β) ψηφιακή μετάβαση, γ) απασχόληση, δεξιότητες και κοινωνική συνοχή και δ) ιδιωτικές επενδύσεις και μετασχηματισμός της οικονομίας.
Η πρώτη δόση των 3,6 δισ.
Η Ελλάδα αναμένει συνολικά πόρους 30,5 δισ. για την περίοδο 2021-2026, εκ των οποίων 18,1 δισ. σε επιχορηγήσεις και 12,4 δισ. σε δάνεια. Προϋπόθεση για να επιτευχθεί η πλήρης απορρόφηση των εν λόγω κεφαλαίων είναι η Ελλάδα να ολοκληρώσει εγκαίρως όλα τα σχετικά ορόσημα και στόχους που έχουν τεθεί. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στις 9 Αυγούστου 2021, εκταμίευσε στην Ελλάδα με τη μορφή προχρηματοδοτήσεων το ποσό των 3,96 δισ. (που αντιστοιχεί στο 13% των συνολικών επιχορηγήσεων και δανείων), ως εναρκτήριο λάκτισμα για την εφαρμογή των απαιτούμενων κρίσιμων επενδυτικών και μεταρρυθμιστικών μέτρων.
H πρώτη δόση του Ταμείου Ανάκαμψης ύψους 3,6 δισ., εκ των οποίων 1,72 δισ. αφορά επιδοτήσεις και 1,84 δισ. δάνεια, εκταμιεύτηκε στις 8 Απριλίου 2022, ύστερα από τη θετική αξιολόγηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, καθώς η χώρα ολοκλήρωσε με επιτυχία τα 15 ορόσημα που συνδέονταν με το πρώτο αίτημα πληρωμής. Τα ορόσημα αυτά συνδέονταν με μεταρρυθμίσεις και επενδύσεις στους τομείς της ενεργειακής απόδοσης, της ηλεκτρικής κινητικότητας, της διαχείρισης αποβλήτων, της αγοράς εργασίας, της φορολογίας, του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, των δημόσιων μεταφορών, καθώς και του συστήματος λογιστικών και λοιπών ελέγχων της Ελλάδας για την εφαρμογή του μηχανισμού ανάκαμψης και ανθεκτικότητας.
Τα 65 ορόσημα για το 2022
Ωστόσο, όπως επισημαίνει η Eurobank, η Ελλάδα θα πρέπει να εκπληρώσει επιπλέον 65 ορόσημα έως το τέλος του 2022, ώστε να μπορέσει να διεκδικήσει ακόμα δύο δόσεις συνολικού ύψους 5,3 δισ. ευρώ. Αναλυτικότερα, η δεύτερη δόση ύψους 1,72 δισ. αφορά μόνο επιδοτήσεις και συνδέεται με 25 ορόσημα, τα οποία θα πρέπει να ολοκληρωθούν έως το τέλος του β’ τριμήνου του 2022. Κάποια απ’ αυτά έχουν ξεκινήσει να υλοποιούνται ή/και τείνουν να ολοκληρωθούν πριν τη λήξη της προθεσμίας, όπως η μεταρρύθμιση για την απλούστευση της αδειοδότησης των ΑΠΕ, ο ψηφιακός μετασχηματισμός των ΜμΕ μέσω συστήματος κουπονιών (voucher), το στρατηγικό σχέδιο για την επαγγελματική εκπαίδευση, κατάρτιση, και διά βίου μάθηση, ο καθορισμός των προδιαγραφών για τη διασύνδεση των ηλεκτρονικών ταμειακών μηχανών και των POS με την ΑΑΔΕ, η παροχή φορολογικών και οικονομικών κινήτρων για τη δημιουργία οικονομιών κλίμακας μέσω συνεργασιών και εταιρικών μετασχηματισμών των ΜμΕ, ο οικονομικός μετασχηματισμός του γεωργικού τομέα και η δημιουργία νέων βιομηχανικών πάρκων.
Η τρίτη δόση ύψους 3,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 1,72 δισ. ευρώ αφορά επιδοτήσεις και 1,84 δισ. ευρώ δάνεια, συνδέεται με την επίτευξη επιπλέον 40 ορόσημων έως το τέλος του δ’ τρίμηνου του 2022, γεγονός που καθιστά την έγκριση της εκταμίευσής της ακόμα πιο απαιτητική. Οι μεταρρυθμίσεις που πρέπει ολοκληρωθούν έως το τέλος του έτους συνοψίζονται στους εξής άξονες:
- ενεργειακή αναβάθμιση του κτιριακού αποθέματος της χώρας (ήτοι δεύτερος και τρίτος κύκλος του εξοικονομώ) και κατάρτιση πολεοδομικών σχεδίων κατ’ εφαρμογή της πολεοδομικής μεταρρύθμισης,
- θέσπιση πλαισίου εγκατάστασης και λειτουργίας υποδομών φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων και εφαρμογή νέας ρύθμισης της αγοράς ηλεκτροκίνησης για την υποχρέωση παροχής δημόσιας υπηρεσίας από λεωφορεία,
- νέο δίκτυο οπτικών ινών σε κτίρια και κατοικίες,
- νέα νομοθεσία διαχείρισης αποβλήτων για την εφαρμογή βιώσιμης υγειονομικής ταφής και ανακύκλωσης (χωριστή συλλογή των βιολογικών αποβλήτων και των μετάλλων, του χαρτιού, του γυαλιού και του πλαστικού έως το τέλος του 2022) και μεταρρύθμιση της πολιτικής για τα ύδατα για την αειφόρο χρήση των πόρων,
- ψηφιοποίηση αρχείων και συναφών υπηρεσιών,
- παροχή «πελατοκεντρικών» υπηρεσιών δημόσιας διοίκησης, μέσω της απλούστευσης και της βελτίωσης των διαδικασιών, των βελτιώσεων στα συστήματα και της συμμόρφωσης με τις ευρωπαϊκές στρατηγικές και πολιτικές, πρωτοβουλίες που σχετίζονται με την ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών στην ψηφιακή μετάβαση και τον εκσυγχρονισμό της δημόσιας διοίκησης,
- βελτίωση της ανθεκτικότητας, της προσβασιμότητας και της βιωσιμότητας της υγειονομικής περίθαλψης,
- νέο πλαίσιο καταπολέμησης του λαθρεμπορίου,
- καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της διαφθοράς,
- βελτίωση της αποτελεσματικότητας του συστήματος δικαιοσύνης,
- νομοθεσία για τη μεταρρύθμιση της απασχόλησης στον πολιτιστικό τομέα και
- δημοσίευση της πρόσκλησης υποβολής προτάσεων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό του αγροτοδιατροφικού τομέα (ήτοι ανάπτυξη μεγάλης κλίμακας ανοικτής ψηφιακής γεωργικής υποδομής και γνωστικού γεωργικού περιβάλλοντος για την παραγωγική διαδικασία και τη διαχείριση των φυσικών πόρων).
Δεδομένη η πρόοδος
Σύμφωνα με τη Eurobank, είναι γεγονός ότι η Ελλάδα έχει κάνει σημαντική πρόοδο όσον αφορά την υλοποίηση του σχεδίου, καθώς και του ευρύτερου προγράμματος μεταρρυθμίσεών. Αυτό επιβεβαιώνεται και από τη θετική αξιολόγηση της Ευρωπαικής Επιτροπής στα πλαίσια της 14ης έκθεσης ενισχυμένης εποπτείας, η οποία δημοσιεύτηκε στις αρχές αυτής της εβδομάδας. Όπως συμπεραίνει και η Κομισιόν, οι ελληνικές αρχές έχουν κάνει όλες τις απαραίτητες ενέργειες για να επιτύχουν τις συγκεκριμένες δεσμεύσεις που είχαν στους τομείς της δημόσιας οικονομικής διαχείρισης, της φορολογίας ακινήτων, των επιδομάτων αναπηρίας, των περιβαλλοντικών επιθεωρήσεων και της δικαιοσύνης, ενώ συμφώνησαν και για την επέκταση της εντολής (mandate) του Ελληνικού Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας.
Επιπλέον, η χώρα ολοκλήρωσε ευρύτερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, συμπεριλαμβανομένης της μεταρρύθμισης των δημοσίων συμβάσεων και τη δημιουργία τμήματος Στατιστικής Δικαιοσύνης στο Υπουργείο Δικαιοσύνης. Ως συνέπεια, η Επιτροπή έδωσε το πράσινο φως για την έξοδο της Ελλάδας από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας στις 20 Αυγούστου του 2022. Ωστόσο, υπάρχουν και εκκρεμείς δεσμεύσεις, ιδίως όσον αφορά τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα των πολιτικών του χρηματοπιστωτικού τομέα, της πρωτοβάθμιας περίθαλψης, του κτηματολόγιου, της κωδικοποίησης της εργατικής νομοθεσίας και της επίτευξης των συμφωνηθέντων στόχων για εκκαθάριση ληξιπρόθεσμων οφειλών, όπου πρέπει να ολοκληρωθούν έως τον Οκτώβριο του 2022.
Το «σπριντ» των επόμενων μηνών
Εν κατακλείδι, η Ελλάδα παρά τη προσήλωση της στην εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων, έχει μπροστά της μια μεγάλη λίστα από ορόσημα/δεσμεύσεις τα οποία πρέπει να ολοκληρώσει επιτυχώς σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Πρόκειται για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις οι οποίες αναμένεται να αυξήσουν την παραγωγικότητα, μέσω της βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος και της ψηφιοποίησης του κράτους και της οικονομίας, να ενισχύσουν τον ανταγωνισμό στις αγορές προϊόντος και να αυξήσουν το ποσοστό συμμετοχής του ενεργού πληθυσμού στο εργατικό δυναμικό. Η πλήρης εφαρμογή του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, δηλαδή η χρήση του συνόλου της χρηματοδότησης και η πλήρης εφαρμογή των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, είναι πολύ σημαντική, καθώς δύναται να συνεισφέρει σημαντικά στην άνοδο του πραγματικού ΑΕΠ της Ελλάδας τα επόμενα χρόνια (κατά 6,9% σε σχέση με το σενάριο βάσης βάσει των εκτιμήσεων της ΤτΕ ή 7,3% βάσει των εκτιμήσεων του ΣΟΕ).
Διαβάστε επίσης:
Δυνατά ξεκίνησε ο τουρισμός με αυξημένες αφίξεις και ζήτηση (πίνακας + pics)
Λογαριασμοί ρεύματος: Η «πλατφόρμα» που επιστρέφει 280 εκατ. ευρώ στα νοικοκυριά (πίνακες)