Ούτε η κυβέρνηση ούτε το Δημόσιο θα επιλέξουν τους ιδιώτες που θα μπουν στα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά η διεθνούς φήμης ελεγκτική εταιρεία Grant Thornton, που αναλαμβάνει ως ανεξάρτητος αξιολογητής να ελέγξει και να κοστολογήσει τα σχέδια και προτάσεις για ιδιωτικές επενδύσεις 26,5 δισ. για την εξαετία 2021-2026.
Το έργο του ανεξάρτητου συμβούλου θα είναι να επικυρώσει με στοιχεία το κόστος που θα χρηματοδοτήσει το Ταμείο με 39,2 δισ. συνολικά (μαζί με πόρους και κρατικά δάνεια 12,7 δισ. από το Ταμείο Ανάκαμψης) , ώστε να εκπληρούν τους σκοπούς και τους όρους που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Σε ειδική ανάλυση μάλιστα, ο CEO της Grant Thornton Greece, κύριος Βασίλης Καζάς, θέτει 5 κριτήρια επιτυχίας των έργων. Και, ως απορρέει εκ τούτου, αυτά θα είναι και τα 5 “κλειδιά” για την επιτυχία των προτάσεων που θα καταθέσουν οι ιδιώτες.
Ο κύριος Βασίλης Καζάς επισημαίνει «ότι το πρόγραμμα έχει εντελώς διαφορετικά χαρακτηριστικά από το ΕΣΠΑ. Είναι ένα πρόγραμμα που επικεντρώνεται σε επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις. Έχει ένα αυστηρό προσδιορισμένο χρονικό πλαίσιο απορρόφησης των κονδυλίων. Σε περίπτωση που κάποια χώρα-μέλος δεν μπορεί να απορροφήσει τα κονδύλια στις ημερομηνίες που έχουν τεθεί, τα ποσά χάνονται για τη χώρα».
Σύμφωνα με τις οδηγίες της Ε.Ε, το 57% των κονδυλίων θα πρέπει να αφορά σε δράσεις σχετικές με την πράσινη μετάβαση (37%) και τον ψηφιακό μετασχηματισμό (20%).
Για την αξιοποίηση των ως πόρων αυτών, η χώρα μας (όπως και κάθε κράτος-μέλος της ΕΕ) καταρτίζει ένα Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, στο οποίο παρουσιάζεται το σύνολο των προτεινόμενων επενδύσεων και μεταρρυθμίσεων της εγχώριας οικονομίας προς χρηματοδοτική στήριξη από τον ΜΑΑ. Το ως άνω σχέδιο πρόκειται να αξιολογηθεί από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναφορικά με τον βαθμό ετοιμότητας και τις αναμενόμενες ωφέλειες που εκτιμάται πως θα προκύψουν για τη χώρα.
Είναι γεγονός ότι η έγκριση του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας θα δώσει πράγματι στη χώρα μας τη δυνατότητα να προχωρήσει στην υλοποίηση επενδύσεων με γνώμονα τον εκσυγχρονισμό του εγχώριου παραγωγικού προτύπου, στη μετάβαση σε ένα νέο ενεργειακό παραγωγικό μοντέλο φιλικό στο περιβάλλον, στον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων και του κράτους, στην ενίσχυση του ανθρωπίνου κεφαλαίου και στην προώθηση της οικονομικής αποτελεσματικότητας με γνώμονα την κοινωνική ένταξη και δικαιοσύνη.
Ωστόσο, ο κ. Καζάς θέτει ένα κεντρικό διακύβευμα: τον βαθμό αποτελεσματικής, έγκαιρης και στοχευμένης διοχέτευσης και αξιοποίησης των πόρων στην οικονομία. Ο βαθμός αυτός θα εξαρτηθεί, μεταξύ άλλων, από ορισμένες κρίσιμες προϋποθέσεις που είναι δυνατό να εντοπιστούν στις ακόλουθες 5 παραμέτρους:
- Άμεση ετοιμότητα επενδυτικών φορέων (δημοσίων και ιδιωτικών) και έγκαιρη ωρίμανση επενδυτικών σχεδίων
- Αποτελεσματική συνεργασία με τα εμπλεκόμενα πιστωτικά ιδρύματα
- Προσδιορισμός ορθών και αντιπροσωπευτικών οροσήμων στη βάση της τεκμηρίωσης της προόδου υλοποίησης εκάστου επενδυτικού σχεδίου και αποτελεσματική παρακολούθηση της εκπλήρωσης τους
- Εφαρμογή κατάλληλου μηχανισμού διακυβέρνησης μέσα από άμεση στελέχωση και υποστήριξη των ομάδων παρακολούθησης και διαχείρισης των επενδυτικών σχεδίων (δημοσίων και ιδιωτικών)
- Δημιουργία ενός διακριτού και ανεξάρτητου μηχανισμού ελέγχου
Ειδικότερα:
1. Ως προς την παράμετρο της ετοιμότητας: η προώθηση και η άμεση ωρίμανση των πλέον κατάλληλων έργων προς χρηματοδότηση, σε τεχνικό, νομικό και χρηματοοικονομικό επίπεδο αποτελούν κομβικής σημασίας παράμετρο για την πλήρη και αποτελεσματική αξιοποίηση των πόρων που είναι διαθέσιμοι μέσω του Μηχανισμού Ανάκαμψης, δεδομένου άλλωστε και του αυστηρού χρονοδιαγράμματος αξιοποίησης τους.
Για την αξιολόγηση της ωριμότητας των επενδυτικών σχεδίων διερευνώνται, μεταξύ άλλων:
– ο βαθμός εναρμόνισης του εκάστου σχεδίου με τη στοχοθεσία του Μηχανισμού Ανάκαμψης (βαθμός επιλεξιμότητας),
– η φερεγγυότητα του φορέα ανάπτυξης,
– η αδειοδοτική ωρίμανσή του έργου καθώς και
– η δυνατότητα τεκμηρίωσης της βιωσιμότητας του προτεινόμενου επενδυτικού σχεδίου.
2. Ως προς την παράμετρο της συνεργασίας με τα πιστωτικά ιδρύματα, τονίζεται πως, πέραν των κεφαλαίων που θα διατεθούν από τους επενδυτικούς φορείς, η αναζήτηση πρόσθετης χρηματοδότησης (π.χ. εμπορικό δάνειο) δύναται να αποτελέσει βασικό προαπαιτούμενο για την ένταξη στον Μηχανισμό Ανάκαμψης.
Στο πλαίσιο αυτό, λαμβάνοντας υπόψη τη δυνατότητα μόχλευσης πόρων και από τα εγχώρια πιστωτικά ιδρύματα καθώς και το γεγονός πως μέρος των πόρων του Μηχανισμού Ανάκαμψης θα διοχετευθούν στην εγχώρια οικονομία με τη μορφή δανείων, αναδεικνύεται η σημασία της παραγωγικής συνεργασίας με τα εμπλεκόμενα τραπεζικά ιδρύματα προκειμένου να διευκολυνθούν και επιταχυνθούν οι σχετικές διαδικασίες και να προωθηθεί η λήψη της απαιτούμενης χρηματοδότησης.
Ο ρόλος των τραπεζών
Οι τράπεζες, επειδή θα συμμετέχουν στην συγχρηματοδότηση των επενδυτικών σχεδίων, θα πρέπει με αυστηρά τραπεζικά κριτήρια να κρίνουν τα επενδυτικά σχέδια που θα υποβληθούν.
Θα πρέπει να εξασφαλίσουν ότι μέσα από τις μελλοντικές ταμειακές ροές θα είναι εφικτή η αποπληρωμή των δανείων που θα χορηγηθούν από τον Μηχανισμό Ανάκαμψης και το πιστωτικό ίδρυμα.
Θα πρέπει να είναι σαφές σε όλους τους εμπλεκόμενους ότι πρόκειται για δάνεια που η χώρα μας έχει την υποχρέωση να τα επιστρέψει στην Ε.Ε. όπως τονίζει ο κ. Καζάς.
Το μέρος του δανείου που θα χρηματοδοτηθεί από τον ΜΑΑ θα έχει εξαιρετικά ευνοϊκό επιτόκιο ( ≤ 0,05%) και χρονική διάρκεια αποπληρωμής 8-12 χρόνια ενώ κριτήρια επιλεξιμότητας για τη χορήγηση του δανείου θα είναι οι δράσεις για την καθαρή ενέργεια, τον ψηφιακό μετασχηματισμό, την εξωστρέφεια, την έρευνα – καινοτομία και τις συγχωνεύσεις – εξαγορές.
3. Ως προς τον καθορισμό ενδιάμεσων στόχων προς επίτευξη – οροσήμων (milestones), χρειάζεται να διευκρινιστεί πως τα ορόσημα καθορίζονται ανά επενδυτικό σχέδιο και αφορούν τα βασικά στάδια υλοποίησης του καθώς και τον εκτιμώμενο χρόνο επίτευξης αυτών. Η επιλογή αντιπροσωπευτικών και εφικτών οροσήμων επιτρέπει την παρακολούθηση της εξέλιξης και ορθής υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου.
Η θέσπιση των εν λόγω οροσήμων και η σύσταση κατάλληλου φορέα, αρμόδιου για την παρακολούθηση της επίτευξή τους αποτελεί κρίσιμη παράμετρο για την αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων καθώς θα επιτρέψει την τεκμηρίωση της προόδου υλοποίησης των επενδύσεων και την τμηματική άντληση της εγκριθείσας χρηματοδότησης.
4. Δεδομένων της συνθετότητος του εγχειρήματος, του πλήθους των εμπλεκομένων φορέων αλλά και των απαραίτητων διεργασιών, απαιτείται (και) η ανάπτυξη ενός κατάλληλου και συνεκτικού μηχανισμού διακυβέρνησης.
Οι αρμοδιότητες των επιμέρους φορέων που θα συνθέτουν τον μηχανισμό διακυβέρνησης καλούνται να περιλαμβάνουν αποτελεσματικές διαδικασίες προώθησης των μεταρρυθμιστικών δράσεων, παρακολούθησης της εξέλιξης των έργων, επίτευξης των τιθέμενων οροσήμων και επικοινωνίας με τους επιμέρους εμπλεκόμενους φορείς.
5. Η τελευταία κρίσιμη παράμετρος για την ορθή αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων είναι η παρουσία ενός διακριτού μηχανισμού ελέγχου. Το στοιχείο αυτό κατ’ αρχάς πηγάζει από τον βαθμό επιλεξιμότητας των προς στήριξη επενδυτικών σχεδίων καθώς και από την εμπλοκή σημαντικού πλήθους ενδιαφερόμενων μερών. Στο πλαίσιο αυτό δημιουργείται η ανάγκη παρουσίας ανεξάρτητων διαδικασιών ελέγχου, οι οποίες εκτιμάται πως θα προσδώσουν εχέγγυα για την πλήρη αποφυγή φαινομένων σύγκρουσης συμφερόντων, διπλής χρηματοδότησης ή απάτης. όπως τονίζει ο Διευθύνων Σύμβουλος της Grant Thornton Ελλάς, Βασίλης Καζάς.
Διαβάστε ακόμη:
Voucher 200 ευρώ αίτηση β’ κύκλος: Ποιοι οι δικαιούχοι – Πότε ξεκινούν οι αιτήσεις