του Κωστή Πλάντζου
Ακόμα και … “τα ψιλά από τα κάλαντα” ή τον κουμπαρά των παιδιών τους ίσως χρειαστεί να φυλάξουν εφέτος κάποιες χιλιάδες οφειλέτες του δημοσίου, προκειμένου να γλιτώσουν τα σπίτια τους το 2018 από τις κατασχέσεις. Από 1ης Ιανουαρίου θα πρέπει να εξοφλούν εμπρόθεσμα τις δόσεις τους αλλά και όλες τις τρέχουσες υποχρεώσεις που ανακύπτουν κάθε μήνα (τρέχοντες φόροι κλπ) ζώντας με τον φόβο μη χάνουν τις ρυθμίσεις που τηρούν, ακόμα και για μια ημέρα μόλις καθυστέρησης.
Με το νέο καθεστώς που συμφώνησε η κυβέρνηση με τους δανειστές, κάθε μήνα οι οφειλέτες θα βρίσκονται «με το ένα πόδι» στον προθάλαμο των κατασχέσεων. Αν βγει ληξιπρόθεσμη νέα οφειλή, όχι μόνον θα επιβαρύνονται με τόκους, αλλά θα χάνουν τη ρύθμιση και θα γίνεται άμεσα απαιτητό ολόκληρο το ποσό των οφειλών τους. Και αυτό γιατί μετά την 31η Δεκεμβρίου 2017, οι φορολογούμενοι δεν θα έχουν πλέον την δυνατότητα να εξοφλούν ακόμα και 15 μέρες μετά την λήξη της, την όποια οφειλή προέκυψε αλλά άφησαν απλήρωτη,.
Απώλεια ρύθμισης και από την πρώτη μέρα, σημαίνει ότι ο οφειλέτης μένει έκθετος στις νέες ρυθμίσεις στον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ) που θα ενεργοποιούν κατασχέσεις πρώτης κατοικίας και πλειστηριασμούς στην εμπορική αξία του ακινήτου ακόμα και για χρέος 500 ευρώ στην εφορία. Οι οφειλέτες έτσι θα κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή με «ξαφνικό θάνατο», αν βρεθούν στο κενό χάνοντας μια ημερομηνία πληρωμής. Στον ΚΕΔΕ δεν προβλέπεται προστασία α΄ κατοικίας για χρέη στο δημόσιο, ενώ οι εφορίες δεν θα μπορούν παρά να διατάζουν πλειστηριασμούς και για πολύ χαμηλές οφειλές.
Ο φόβος φυλάει τα σπίτια…
Και μπορεί εχθές και πάλι ο φόβος των επεισοδίων και η αποχή των συμβολαιογράφων να γλίτωσαν τις περιουσίες περίπου 400 οφειλετών (αφού έγιναν τελικά μόνον 12 ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί και αρκετοί που διεξήχθησαν βγήκαν άγονοι) στην πράξη όμως. έτσι, κατασχέσεις και πλειστηριασμοί συσσωρεύονται, μέχρι να ξεσπάσουν μαζικά στις αρχές της νέας χρονιάς. Ήδη άλλωστε, με βάση τα επίσημα στοιχεία της ΑΑΔΕ για τον μήνα Οκτώβριο, σχεδόν 4,2 εκατομμύρια φορολογούμενοι ζουν με απλήρωτα χρέη 100 δισ. στην εφορία. Από αυτούς υπολογίζεται πως σχεδόν 2,5-3 εκατομμύρια χρωστάνε λιγότερα και από 3.000 ευρώ. Σχεδόν οι μισοί εξ αυτών όμως (τα 1,1 εκατομμύρια) έχουν υποστεί ήδη κατάσχεση, ενώ την σειρά τους περιμένουν ακόμη και άλλοι 1,7 εκατομμύρια οφειλέτες που έχουν μπει και αυτοί στον «προθάλαμο» των μέτρων αναγκαστικής είσπραξης.
Οι υπόλοιποι (σχεδόν 1,5 εκατομμύριο οφειλέτες) παλεύουν κάθε μήνα με ρυθμίσεις να μη βουλιάξουν εντελώς όπως οι άλλοι, αλλά αυτό δυσκολεύει ακόμα περισσότερο τον επόμενο μήνα.
Και για μία μέρα…
Το Τεχνικό Μνημόνιο προβλέπει πως μέσα κυβέρνηση και θεσμοί συμφώνησαν να έρθει μέσα στον Ιανουάριο ο εφαρμοστικός νόμος που θα αναγκάζει τους εφοριακούς υπαλλήλους να προχωρούν σε κατασχέσεις άμεσα. Ήδη όμως είναι ψηφισμένος με το 3ο Μνημόνιο και τον ν.4321/2015, ότι ακόμα και ενεργές ρυθμίσεις χρεών προς το δημόσιο που «με τα δόντια» τηρούν οι οφειλέτες για να μην υποστούν τα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης, θα χάνονται αυτόματα εάν μία χαθεί έστω και μία μέρα προθεσμίας πληρωμής στην εφορία.
Καταργώντας κάθε περιθώριο καθυστέρησης από 1.1.2018, η μη εμπρόθεσμη εξόφληση των νέων -μετά την ημερομηνία υπαγωγής στη ρύθμιση που τηρεί- οφειλών του, εντός της νόμιμης προθεσμίας καταβολής τους, έχει ως συνέπειες:
α) την απώλεια των ευεργετημάτων της ρύθμισης, δηλαδή κυρίως την αναστολή των μέτρων αναγκαστικής είσπραξης
β) την υποχρέωση άμεσης καταβολής του υπολοίπου της οφειλής, σύμφωνα με τα στοιχεία βεβαίωσης, συνυπολογιζομένων των προσαυξήσεων, τόκων και προστίμων εκπρόθεσμης καταβολής, τα οποία αναβιώνουν αναδρομικά και
γ) την άμεση επιδίωξη της είσπραξής της με όλα τα προβλεπόμενα από την ισχύουσα νομοθεσία μέτρα.
Προειδοποιημένη καθυστέρηση
Μόνον σε δύο περιπτώσεις θα μπορούν οι οφειλέτες να εμποδίσουν το κακό: είτε αν οι οφειλές που έχουν τελούν σε καθεστώς αναστολής είσπραξης (δηλαδή αν τηρεί την ρύθμιση), είτε εάν ο οφειλέτης αντιλαμβάνεται πως δεν θα μπορέσει να ανταποκριθεί και θα χάσει την πληρωμή μιας τρέχουσας οφειλής, να σπεύσει έγκαιρα να καταθέσει αίτηση πριν λήξει η διορία καταβολής της και, επικαλούμενος οικονομική αδυναμία, να ζητήσει να την μεταφέρει στην πάγια ρύθμιση με τις έως 12 δόσεις. Έτσι μόνον μπορεί να διασώσει τις ρυθμίσεις που ήδη έχει, αλλιώς θα χάνει τα πάντα και δεν γλυτώνει ούτε κι αν πληρώσει εκπρόθεσμα την δόση του (μετά πχ 2-3 μέρες) παρά μόνον εάν εξοφλήσει ολόκληρο το χρέος του –και μαζί όλες τις προσαυξήσεις!
Αυτό σημαίνει ότι στην πρώτη δυσκολία, αν δεν έχουν σαν «κάβα ασφαλείας» το ποσόν που απαιτείται, πολλές χιλιάδες από τα 4,2 εκατομμύρια οφειλέτες θα χρειαστεί να περνάνε το κατώφλι της εφορίας για να καταθέσουν αίτηση, πριν τα τέλη του κάθε μήνα που θα λήγουν οι διορίες πληρωμής. Αλλιώς οδηγούνται σε δρόμο χωρίς επιστροφή αφού από την πρώτη κιόλας ημέρα καθυστέρησης, η οφειλή τους θα καθίσταται ληξιπρόθεσμη και απαιτητό ολόκληρο το χρέος τους στο σύνολό του, ενώ θα δρομολογούνται αναγκαστικά μέτρα είσπραξης για την ρύθμιση που έχασαν.
«Κόφτης»
Δυσκολίες θα αντιμετωπίσουν όμως και για να αποδείξουν πως βρίσκονται σε οικονομική αδυναμία, όταν ζητούν να ενταχθούν στην πάγια ρύθμιση με τις έως 12 δόσεις. Και αυτό γιατί θα πρέπει να καταθέσουν οικονομικά στοιχεία, που θα πείσουν την αρμόδια για την επιδίωξη της είσπραξής εφορία ότι μπορεί να τους προσφέρει ρύθμιση, αντί πάρει μέτρα κατάσχεσης σε βάρος τους.
Και πάλι ο νόμος όμως δεν αφήνει περιθώρια επιλογής στους εφόρους. Βάσει των διατάξεων, η ρύθμιση δεν χορηγείται εάν οι συνολικές υποχρεώσεις του οφειλέτη είναι μικρότερες από το 30% του συνολικού εισοδήματος που δηλώνει ο φορολογούμενος. Αν πχ έχει δηλώσει στο Ε1 εισόδημα 13.500 ευρω και του προκύψει πχ ΕΝΦΙΑ ή φόρος του 2018 ύψους 4.000 ευρώ (κάτω από 30%) τότε ρύθμιση δεν μπορεί να γίνει και θα πρέπει ο οφειλέτης να εξοφλήσει ολόκληρη την οφειλή, αλλιώς θα του ασκηθεί κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων και ο έφορος δεν θα μπορεί να κάνει και τίποτα για να το αποτρέψει.