Βαριά τραύματα δημιουργεί η πανδημία στην παγκόσμια οικονομία, η οποία συνεχίζει να κινείται σε αχαρτογράφητα νερά. Το σταδιακό άνοιγμα των χωρών μετά το lockdown επαναφέρει τις κοινωνίες σταδιακά στην κανονικότητα, αλλά το μέγεθος της ζημιάς και κυρίως ο χρόνος και η ένταση της ανάκαμψης δεν μπορούν ακόμα να προσδιοριστούν.

Οι αισιόδοξοι βλέπουν ότι τα πρώτα ανοίγματα δεν συνοδεύτηκαν από εξάρσεις του COVID-19, κάτι που μπορεί να σημαίνει ότι σταδιακά θα επανέλθει και η οικονομική δραστηριότητα. Τούτο, βέβαια, εφόσον δεν εμφανιστεί ένα δεύτερο κύμα της νόσου, κάτι που αποτελεί τον μεγάλο φόβο για όλους. Εάν αυτό δεν συμβεί, υπάρχουν οι προϋποθέσεις για έντονη οικονομική ανάπτυξη, χάρη και στα τεράστια ποσά οικονομικής στήριξης που έχουν διοχετευτεί σε όλες τις χώρες.

Από την άλλη πλευρά, οι προβλέψεις για την οικονομική ύφεση επιδεινώνονται. Οργανισμοί όπως η εταιρεία αξιολογήσεων Fitch, αλλά και η ίδια η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κατεβάζουν τον πήχη χαμηλότερα και αναθεωρούν προς το χειρότερο τις εκτιμήσεις τους για τη μεγέθυνση του ΑΕΠ το 2020.

Είναι φανερό ότι το κλείσιμο των οικονομιών και η απαγόρευση της κυκλοφορίας για τους πολίτες άνοιξαν μια μεγάλη πληγή σχεδόν σε όλους τους κλάδους και σε όλες τις χώρες, ενώ πολλοί οικονομολόγοι επισημαίνουν ότι ορισμένες οικονομίες, όπως κατεξοχήν αυτή της Ευρωζώνης, ήταν από πριν εγκλωβισμένες σε μια «παγίδα ρευστότητας», που σημαίνει ότι παρά τα μηδενικά επιτόκια και τις ενέσεις ρευστότητας, οι επενδύσεις και η κατανάλωση δεν αυξάνονται.

Η Fitch κατέβασε την πρόβλεψη για αύξηση του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη το 2020 στο 8,2%, από 7% που ήταν η προηγούμενη πρόβλεψη, με το αιτιολογικό ότι η ύφεση εμφανίζεται μεγαλύτερη σε χώρες όπως η Γαλλία (προβλέπεται ύφεση 9%), η Ιταλία (-9,5%) και η Ισπανία (-9,6%), οι οποίες είχαν και τα πιο αυστηρά μέτρα περιορισμών. Η οικονομία της Βρετανίας προβλέπεται να γνωρίσει μείωση του ΑΕΠ κατά 7,8% φέτος.

Αλλες προβλέψεις, βέβαια, όπως εκείνες της UBS, κάνουν λόγο για μικρότερα ποσοστά με ύφεση 6,9% και ανάκαμψη 4,7% την επόμενη χρονιά στην Ισπανία, καθώς και για ύφεση 7,7% και ανάπτυξη 4,4% το 2021 στην Ιταλία. Για το σύνολο της Ευρωζώνης αναμένει ύφεση 6,1% φέτος και ανάπτυξη 4,1% το 2021.

Ολες οι οικονομίες «συντονίστηκαν» στην ύφεση και είναι ενδεικτικό ότι ακόμα και η Σουηδία, που δεν προχώρησε σε κλείσιμο και επεδίωξε να επιτύχει την ανοσία της αγέλης, δεν κατάφερε να αποφύγει το χτύπημα στην οικονομία της, όπου η ύφεση φαίνεται ότι θα ξεπεράσει το 6%. Ο λόγος είναι βέβαια ότι όταν όλος ο κόσμος κλείνει δεν έχεις σε ποιον να πουλήσεις και έτσι το πρόβλημα μεταδίδεται και ανακυκλώνεται.

Αλλά και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ προ ημερών δήλωσε ότι το πιθανότερο είναι η οικονομία της Ευρωζώνης να υποχωρήσει 8%-12% αντί για 5% που ήταν η προηγούμενη εκτίμηση.

Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι προβλέψεις αυτές είναι και οι «μέσες», αφού διατυπώνονται και ακραίες εκτιμήσεις για ύφεση της τάξης του 13% στην Ευρωζώνη.

Αυτός είναι και ο λόγος που η ΕΚΤ ενισχύει το πρόγραμμα «τυπώματος χρήματος», δηλαδή τη δημιουργία χρήματος που διοχετεύει στην οικονομία αγοράζοντας ομόλογα από την ελεύθερη αγορά.

Η Ευρωζώνη φαίνεται ότι πλήττεται βαρύτερα τόσο σε σχέση με τους τρεις άλλους μεγάλους πόλους της παγκόσμιας οικονομίας: στις ΗΠΑ, σύμφωνα με τη Fitch, η ύφεση θα φτάσει το 5,6%, στην Ιαπωνία το 5%, ενώ η Κίνα υπολογίζεται ότι θα δει φέτος αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,7%, κάτι που για τη συγκεκριμένη χώρα ισοδυναμεί με την ύφεση των δυτικών οικονομιών, αφού το σημείο ισορροπίας θεωρείται η ετήσια αύξηση του ΑΕΠ κατά 6%.

Είναι εντυπωσιακό να σκεφτεί κανείς ότι τα δεδομένα αυτά προκύπτουν παρά τις τεράστιες εισροές χρημάτων με τα προγράμματα «τυπώματος χρήματος» των κεντρικών τραπεζών, οι οποίες υπολογίζεται ότι μέσα στο 2020 θα έχουν διοχετεύσει περισσότερα από 5,5 τρισ. ευρώ, αλλά και τα θηριώδη προγράμματα δημόσιας στήριξης που έχουν ρίξει στη μάχη κατά της πανδημίας και της ύφεσης οι κυβερνήσεις.

Το γεγονός είναι ότι η παρέμβαση της Ευρωζώνης είναι και η μικρότερη σε σχέση με τις ΗΠΑ που ανακοίνωσαν νέο πακέτο ίσο με το 2% του ΑΕΠ τον τελευταίο μήνα, αλλά και με την Κίνα, η οποία ανεβάζει το έλλειμμά της στο 11,5% για να χρηματοδοτήσει την οικονομία. Βέβαια, η Ε.Ε. έκανε ένα τεράστιο πολιτικό άλμα με την πρόταση για το νέο Ταμείο Ανάκαμψης 750 δισ. ευρώ που συζητείται πάνω στο προηγούμενο πακέτο στήριξης των 500 δισ. ευρώ, αλλά και πάλι έρχεται πίσω από τους άλλους πόλους.