Σχέδιο Γιούνκερ: Θετικό για την Ελλάδα – «Καμπανάκι» από τους ελεγκτές

του Ιωάννη Αντύπα

Εν μέρει θετικά, αλλά με συγκεκριμένες αδυναμίες στη δράση του, αξιολογεί το Ευρωπαϊκό Ελεγκτικό Συνέδριο το Σχέδιο Γιούνκερ για την ενεργοποίηση επενδύσεων δημοσίου-ιδιωτικού τομέα στην Ευρώπη. Ιδιαιτέρως βοηθημένη η Ελλάδα.

Το σχέδιο Γιούνκερ ή αλλιώς Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (EFSI) ξεκίνησε το Νοέμβριο του 2014, στοχεύοντας να κινητοποιήσει επενδύσεις στην Ευρώπη και να συμβάλει στην ανάκαμψη, αποτελώντας ίσως την κυριότερη προεκλογική δέσμευση του Λουξεμβούργιου Προέδρου. Η λειτουργία του σχεδίου ορίζεται σε τρεις άξονες – να παρέχει εγγυήσεις στις επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα, έπειτα τεχνική βοήθεια και υποστήριξη σε πολλά υποσχόμενες επενδύσεις και τέλος να άρει νομοθετικά εμπόδια στις σε δια-Ευρωπαϊκές επενδύσεις.

Σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής το EFSI έχει κινητοποιήσει επενδύσεις ύψους 371,2 δισ. ευρώ, πόσο μεγαλύτερο από ότι προβλέπει αρχικά το σχέδιο, με περίπου τα δύο τρίτα να προέρχονται από ιδιώτες επενδυτές. Το ΑΕΠ της Ευρώπης αυξήθηκε κατά 0.6% χάρη στο σχέδιο Γιούνκερ, όμως δεν κατάφερε να πιάσει το στόχο του 1.3% ως το 2020 που αρχικά προβλεπόταν, δεδομένης της πορείας του ως τώρα.

Πώς ωφελείται η Ελλάδα

Σύμφωνα με τα ίδια στοιχεία της Επιτροπής, κινητοποιήθηκαν ως τώρα 2.7 δισ. για την Ελλάδα που είχαν ως αποτέλεσμα επιπλέον επενδύσεις από τον ιδιωτικό τομέα ύψους 7.3δισ., τις περισσότερες επενδύσεις ως του ΑΕΠ της από κάθε άλλη χώρα. “Μεγάλοι κερδισμένοι” είναι επίσης η Εσθόνια, η Πορτογαλία, η Ισπανία και η Λιθουανία που καταλαμβάνουν τις επόμενες θέσεις.

Παραδείγματα ελληνικών επενδύσεων που έλαβαν εγγυήσεις ή βοήθεια από τον EFSI είναι το Αιολικό Πάρκο Βοιωτίας, η επέκταση του ευρυζωνικού δικτύου της Cosmote, η επέκταση των γραμμών παραγωγής της Creta Farms, και η ενίσχυση της Mani Foods.

Η κριτική του Ελεγκτικού Συνεδρίου

Από τη πλευρά του, το Ελεγκτικό Συνέδριο της ΕΕ βρήκε πως ναι μεν το σχέδιο υπήρξε αποτελεσματικό στην άντληση κεφαλαίων για επενδύσεις στην ΕΕ, αλλά τα ποσά των επενδύσεων που κινητοποιήθηκαν ενδέχεται να είναι προϊόν υπερεκτίμησης. Οι ελεγκτές διαπίστωσαν επίσης ότι ορισμένες ενισχύσεις του EFSI απλώς αντικατέστησαν άλλες χρηματοδοτήσεις από την ΕΕ και την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.

Μέρος των χρημάτων προοριζόταν για έργα που θα μπορούσαν να έχουν χρησιμοποιήσει άλλες πηγές δημόσιας ή ιδιωτικής χρηματοδότησης, αν και με διαφορετικούς όρους, και οι περισσότερες επενδύσεις μεταφέρθηκαν σε λίγα μεγαλύτερα κράτη μέλη της ΕΕ-15 με εδραιωμένες εθνικές διαφημιστικές τράπεζες.
Αυστηρότερο ήταν το Γερμανικό περιοδικό Der Spiegel, το οποίο ανέφερε ότι «περίπου το ένα τρίτο των έργων υποδομής» που χρηματοδοτήθηκε από το EFSI θα μπορούσε να χρηματοδοτηθεί χωρίς χρήματα το Δημοσίου, δηλαδή αποκλειστικά από τον ιδιωτικό τομέα.