του Παναγιώτη Τσιμπούκη
Στον αέρα για μία ακόμη φορά ο νόμος Κατρούγκαλου ως προς το κεφάλαιο τόσο της σύστασης του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (ΕΦΚΑ) όσο και της εθνικής σύνταξης των 348 ευρώ που προβλέφθηκαν το 2016.
Και αυτό γιατί μέσα στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Μαΐου θα συζητηθεί στην Ολομέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου αν ο νόμος Κατρούγκαλου προσκρούει ή όχι στις συνταγματικές επιταγές και αν είναι σε αντίθεση ή όχι με την Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ).
Στην Ολομέλεια του Ανώτατου Δημοσιονομικού Δικαστηρίου θα συζητηθεί η συνταγματικότητα του ασφαλιστικού νόμου μετά από παραπομπή από το 3ο Τμήμα του ίδιου δικαστηρίου (απόφαση 277/2019) που έχει διχάσει τους δικαστές του ως προς τη συνταγματικότητα του επίμαχου ασφαλιστικού νόμου.
Παρ’ όλα αυτά, το 3ο Τμήμα με οριακή πλειοψηφία έκρινε τον νόμο 4387/2016 συνταγματικό, αλλά εάν ληφθούν υπόψη οι αντίθετες προς την πλειοψηφία θέσεις των δικαστών χωρίς δικαίωμα ψήφου και του αναπληρωτή γενικού επιτρόπου Επικρατείας που συμμετείχαν στην επίμαχη σύνθεση, ο νόμος Κατρούγκαλου ουσιαστικά κρίθηκε αντισυνταγματικός ως προς τον ΕΦΚΑ και την εθνική σύνταξη.
Αφορμή για να ασχοληθεί το Ελεγκτικό Συνέδριο με το επίμαχο θέμα ήταν μια 49χρονη σμηναγός η οποία συνταξιοδοτήθηκε από την Πολεμική Αεροπορία (είχε αναγνωρίσει υπηρεσία 5 ετών σε μονάδες εκστρατείας) και έλαβε μειωμένη σύνταξη σε σχέση με τους συναδέλφους της οι οποίοι παίρνουν μεγαλύτερη σύνταξη με βάση το παλιό νομοθετικό πλαίσιο.
Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της σμηναγού, ο νόμος Κατρούγκαλου δημιούργησε αφενός συνταξιούχους πολλών ταχυτήτων, αφετέρου καθιέρωσε άνιση και διαφορετική μεταχείριση ομοειδών περιπτώσεων, με τελικό αποτέλεσμα οι παλιοί συνταξιούχοι, οι οποίοι λαμβάνουν τη σύνταξή τους σύμφωνα με το προηγούμενο νομοθετικό πλαίσιο συνταξιοδότησης των δημοσίων υπαλλήλων, να εισπράττουν συντάξεις πολύ μεγαλύτερες από αυτές των νέων συνταξιούχων. Ακόμη, υποστηρίζει ότι ο νέος ασφαλιστικός νόμος είναι αντισυνταγματικός, αντίθετος στην Ευρωπαϊκή Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και την ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Να σημειωθεί ότι στον ΕΦΚΑ υπήχθησαν όλοι οι εργαζόμενοι ανεξαρτήτως του φορέα απασχόλησής τους (ενιαία ασφαλιστική αντιμετώπιση των δημοσίων υπαλλήλων με τους λοιπούς εργαζομένους στον ιδιωτικό τομέα) και η εθνική σύνταξη είναι η βάση του νέου συνταξιοδοτικού συστήματος πάνω στην οποία προστίθενται οι προσωπικές διαφορές κάθε εργαζόμενου (προϋπηρεσία, κλιμάκια κ.λπ.) και στη συνέχεια διαμορφώνεται το τελικό ύψος της σύνταξης.
Τώρα ο επιτροπεύων του 3ου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου πρότεινε να κριθεί αντισυνταγματικός ο νόμος 4387/2016, καθώς δημιουργεί συνταγματικές ανισότητες σε βάρος όσων αποχώρησαν μετά την 1η Ιουλίου του 2016. Παράλληλα, κατά τον επίτροπο, «δημιουργούνται δύο κατηγορίες συνταξιούχων του Δημοσίου, πριν και μετά τον νόμο 4387/2016, που έχουν τα ίδια χρόνια υπηρεσίας, τον ίδιο βαθμό και μισθό ενεργείας, αλλά λαμβάνουν διαφορετικές συντάξεις, η διαφορά των οποίων μπορεί να φτάσει και στο 35%».
Ακόμη, αναφέρει ο επίτροπος ότι ο επίμαχος ασφαλιστικός νόμος παραβιάζει «τη συνταγματική αρχή της ισότητας και την αρχή προστασίας της δικαιολογημένης εμπιστοσύνης που απορρέει από το κράτος δικαίου», ενώ παραβιάζονται πολλές άλλες συνταγματικές διατάξεις, αφού οι συντάξεις με το νέο νομοθετικό πλαίσιο δεν είναι σε αναλογία με τις αποδοχές ενεργείας που λάμβαναν οι δημόσιοι υπάλληλοι πριν από τη συνταξιοδότησή τους.
Η απόφαση για τον ΕΦΚΑ
Ενα μέλος του 3ου Τμήματος με αποφασιστική ψήφο και δύο με συμβουλευτική ψήφο (συνολικά τρία μέλη) σε μια μακροσκελή θεμελιωμένη θέση τάσσονται απερίφραστα υπέρ της αντισυνταγματικότητας του νόμου Κατρούγκαλου, επικαλούμενοι την ελληνική και ευρωπαϊκή νομολογία (πρόσφατες δικαστικές αποφάσεις).
Ενδεικτικά, οι τρεις υπογραμμίζουν ότι στον ΕΦΚΑ δεν προβλέπεται η λειτουργία ειδικού τομέα για τους δημοσίους υπαλλήλους, με λογιστική αυτοτέλεια, αλλά αντίθετα «συντάσσεται ένας ενιαίος προϋπολογισμός όπου όλα τα έσοδα του ΕΦΚΑ προορίζονται για την κάλυψη του συνόλου των συνταξιοδοτικών δαπανών του και συνεπώς οι εισφορές των δημοσίων υπαλλήλων προορίζονται να καλύψουν τις συντάξεις όλων των συνταξιούχων, ενώ η σύνταξη των συνταξιούχων του Δημοσίου χρηματοδοτείται από τις εισφορές όλων των ασφαλισμένων».
Αντίθετα, ο πρόεδρος του 3ου Τμήματος του Ελεγκτικού Συνεδρίου -που όπως λένε συνάδελφοί του πιθανολογείται ότι θα διεκδικήσει τη θέση του προέδρου του Ανώτατου Δημοσιονομικού Δικαστηρίου τον ερχόμενο Ιούνιο- μαζί με ένα ακόμα μέλος του δικαστηρίου τάχθηκαν υπέρ της συνταγματικότητας του ασφαλιστικού νόμου και λόγω του μεγάλου όγκου των εκκρεμών υποθέσεων για τον ασφαλιστικό νόμο που θα υπάρξουν παρέπεμψε το όλο θέμα για οριστική κρίση στην Ολομέλεια.
Μέσα στο επόμενο διάστημα αναμένεται να δημοσιευθούν οι αποφάσεις της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας με πρόεδρο την κυρία Μαίρη Σαρπ, οι οποίες θα κρίνουν τη συνταγματικότητα του συνόλου του ασφαλιστικού νόμου 4387/2016, δηλαδή του νόμου Κατρούγκαλου.