Στο «ζύγι» του πλεονάσματος το μέλλον των συντάξεων

Του Κωστή Πλάντζου
 
«Παράθυρο» για συμβιβασμό ώστε να μην περικοπούν τελικά οι συντάξεις το 2019 -όπως ή όσο έχει ψηφιστεί τουλάχιστον- άνοιξαν από χθες με τις δηλώσεις τους οι Ευρωπαίοι δανειστές.

Ο Πρόεδρος του Eurogroup Μάριο Σεντένο από το Λουξεμβούργο έλαβε επισήμως θέση ότι η περικοπή των συντάξεων δεν είναι διαρθρωτικό μέτρο αλλά δημοσιονομικό  -παραβλέποντας όσα έχει πει ήδη για το θέμα αυτό το ΔΝΤ που επιμένει να κοπούν- βάζοντας όμως τις αποφάσεις στο «ζύγι» του πλεονάσματος.

Και ο Επίτροπος Μοσκοβισί επίσης, αλλά και ο Επικεφαλής του ESM Κλάους Ρέγκλινγκ τόνισαν ότι «δεν έχουν ληφθεί αποφάσεις» και θα εξετάσουν το θέμα μετά τις 15 Οκτωβρίου, όταν η Αθήνα καταθέσει το Προσχέδιο στην Κομισιόν.
 
Η Αθήνα τότε θα πρέπει να στείλει ένα ξεκάθαρο Προσχέδιο Προϋπολογισμού, χωρίς περικοπές των συντάξεων. Μπροστά στο ομόθυμο αίτημα όλων των πολιτικών δυνάμεων της χώρας να μην κοπούν οι συντάξεις (όπως φάνηκε μετά την κατάθεση του Προσχεδίου Προϋπολογισμού εχθές από την κυβέρνηση, αλλά και πριν με τις σχετικές προτάσεις νόμου που είχαν καταθέσει τα κόμματα της αντιπολίτευσης) το Eurogroup έδειξε πως, με δεδομένες τις δυσκολίες να διαχειριστεί το τεράστιο δημοσιονομικό και πολιτικό  πρόβλημα της Ιταλίας, βρήκε την ευκαιρία να αποδείξει ότι η Ευρωζώνη θέλει και βρίσκει λύσεις για να κλείσει τα «ήσσονος σημασίας» ζητήματα, όπως το αν θα εφαρμοστεί ή όχι η περικοπή των συντάξεων στην Ελλάδα.
 
Ο συμβιβασμός όμως απαιτείται να «χέρι με χέρι»,  όπως έδειξαν εχθές οι εξής τρεις κινήσεις:
 
1. Για πρώτη φορά από τότε που ψηφίστηκαν οι περικοπές των συντάξεων (5 φορές ως τώρα και 50 ημέρες αφότου τέλειωσε το 3ο Μνημόνιο) η κυβέρνηση έθεσε εγγράφως εχθές σε κείμενο, θέμα ακύρωσης των περικοπών στις συντάξεις. Το έκανε στο Προσχέδιο του νέου Κρατικού Προϋπολογισμού, όπου δηλώνει ότι «προτίθεται» να μην εφαρμόσει το μέτρο. Διαπραγματευτικά, αποδείχθηκε έτσι στους Ευρωπαίους –κάτι που δεν γινόταν επί Μνημονίων- ότι όλες οι πολιτικές πτέρυγες στην χώρα ομονοούν σε μια απόφαση, τόσο η αντιπολίτευση που ζητούσε με νόμο να ακυρωθούν οι περικοπές, όσο η κυβέρνηση που τις υπέγραψε και τα κόμματα που τις είχαν ψηφίσει. Έστω και αν δεν είναι βέβαιον πως θα συμφωνήσουν και για τα «ισοδύναμα» μέτρα που θα καλύψουν την «τρύπα» των 2 δισ. που ανοίγει στον Προϋπολογισμό, αν δεν μειωθούν οι συντάξεις.

– Με το Προσχέδιο που κατέθεσε η κυβέρνηση χθες αναγνωρίζει ότι, παρά τις κορώνες περί «καθαρής εξόδου», η μη περικοπή των συντάξεων δεν πρέπει να εφαρμοστεί μονομερώς, αλλά με τη σύμφωνη γνώμη των δανειστών. Ουσιαστικά επικυρώνει τις μεταμνημονιακές δεσμεύσεις που είχε αναλάβει η κυβέρνηση, αντί να λέει πια πως «μας ελέγχουν μόνον για τους στόχους και όχι για τα μέσα επίτευξή τους». Και, εφόσον δείχνει ότι  «σέβεται» τις δεσμεύσεις και τους δανειστές, αποκτούν και αυτοί την νομιμοποίηση να αποφασίσουν επ’ αυτών.
 
– Απέναντι στην Ιταλία που αναδεικνύεται σε νέο «μαύρο πρόβατο» της Ευρωζώνης, καθώς η κυβέρνηση της χώρας επιχειρεί να αποτινάξει την σκληρή λιτότητα με το νέο Προσχέδιο Προϋπολογισμού που κατέθεσε, η Αθήνα εξελίσσεται σε «καλό μαθητή» και «παράδειγμα προς μίμηση», προτείνοντας μεν στο δικό της Προσχέδιο να μην περικοπούν οι συντάξεις, αποδεχόμενη όμως τις δεσμεύσεις για τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα πάνω από το όριο του 3,5% του ΑΕΠ.
 
Ουσιαστικά το Eurogroup και τα ελληνικά κόμματα (καθώς ούτε η αντιπολίτευση φαίνεται να αμφισβητεί την δέσμευση για υψηλά πλεονάσματα το 2019) έδειξαν στην Ιταλία ότι πρέπει και εκείνη να λάβει «ισοδύναμα» μέτρα λιτότητας, για να διασφαλίζει πλεονάσματα αντί να επιζητά να δημιουργήσει ελλείμματα.

«Αν βγαίνουν οι αριθμοί»
 
Υπό τις συνθήκες αυτές και τον τρόμο που προκαλεί η κατάσταση στην Ιταλία, αντί η Ευρωζώνη να «πυροβολεί τα πόδια της» για το μέτρο των συντάξεων, το Eurogroup επέλεξε να μπει σε συζήτηση για μια συμφωνία με την Ελλάδα όπου θα έχει τον πρώτο λόγο, αποφεύγοντας συγκρουσιακές καταστάσεις και τον κίνδυνο να βρεθεί αντιμέτωπο με «μονομερείς ενέργειες», εξέλιξη που θα προκαλούσε μεγαλύτερη οικονομική και πολιτικής αβεβαιότητα στη χώρα ή και στην Ευρώπη ακόμα.
 
Ωστόσο, όπως όλα δείχνουν, για το τι και πώς θα εφαρμοστεί για τις συντάξεις, πρώτα θα πρέπει να μιλήσουν οι αριθμοί:
 
1. Ακόμα και αν δεν κοπούν οι συντάξεις, πρέπει το πρωτογενές πλεόνασμα να μην πέσει κάτω από 3,5% του ΑΕΠ το 2019. Η κυβέρνηση υπολογίζει να φτάσει στα 6,8 δισ. ευρώ ή 3,56% του ΑΕΠ.
 
2. Αν δεν κοπούν καθόλου οι συντάξεις, το κόστος για τον Προϋπολογισμό θα είναι 2,065 δισ. ευρώ. Ωστόσο το Προσχέδιο λέει ότι «η ακριβής ποσοτικοποίηση των δημοσιονομικών παρεμβάσεων (…) θα οριστικοποιηθεί στο πλαίσιο της επεξεργασίας των προϋπολογισμών των κρατών μελών κατά τη διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου». Συνεπώς όλα θα μπουν «στο ζύγι» για να φανεί αν βγαίνει πρωτογενές πλεόνασμα 3,56% του ΑΕΠ ή όχι, οπότε και μπορεί τότε να χρειαστεί να περικοπούν «ελαφρώς» οι συντάξεις, ή να ληφθεί κάποιο άλλο «ισοδύναμο» μέτρο λιτότητας που θα καλύψει την διαφορά.

3. Ο Επίτροπος Μοσκοβισί επιβεβαίωσε ότι αυτός ο υπολογισμός θα ξεκινήσει μετά τις 15 Οκτωβρίου, όταν θα σταλεί από την κυβέρνηση το Προσχέδιο στην Κομισιόν.
 
Ξεκαθάρισε όμως ότι τότε το Προσχέδιο πρέπει να περιλαμβάνει ένα και μόνον δημοσιονομικό σενάριο (και όχι δύο ή περισσότερα εναλλακτικά) για τις συντάξεις και όλες τις άλλες παροχές ή περικοπές. Συνεπώς η Αθήνα πρέπει να σιγουρέψει πώς θα λύσει αυτήν την «εξίσωση» πριν τις 15 Οκτωβρίου. Στον λογαριασμό πρέπει να βάλει έτσι και άλλες παραδοχές ή κινδύνους, η υπέρβαση του ορίου 3,5% που επικαλείται είναι πολύ οριακή (μόλις 0,06% ή 112 εκατ. ευρώ) πάνω από τον στόχο.
 
Έτσι, έστω και αν τα υπολόγιζε όλα τα μέτρα με κάθε ακρίβεια, θα αρκούσε ακόμα και μια μικρή άνοδος στις τιμές του πετρελαίου ή μια κάμψη του Τουρισμού (μικρότερη Ανάπτυξη κλπ) για να πέσει αυτομάτως το πρωτογενές πλεόνασμα κάτω από 3,5% του ΑΕΠ.