Το τέλος μιας ολόκληρης εποχής μνημονίων και την έναρξη μιας «κανονικότητας» χωρίς κηδεμονίες και αυστηρή επιτροπεία σηματοδοτεί η έξοδος από την ασφυκτική εποπτεία των δανειστών, στις 20 του ερχόμενου Αυγούστου. Η κυβέρνηση θέλει να σηματοδοτήσει τη μετάβαση αυτή με φοροελαφρύνσεις και, κυρίως, με την κατάργηση της Εισφοράς Αλληλεγγύης, η οποία επεβλήθη μεν ως «έκτακτη», αλλά το 2015 μονιμοποιήθηκε και επισήμως ως φόρος εισοδήματος.
Τη Δευτέρα 23 Μαΐου έβαλε πλέον και η Κομισιόν τη σφραγίδα της στις εξελίξεις: πιστοποίησε διεθνώς ότι η Ελλάδα ολοκλήρωσε τον κύριο όγκο των δεσμεύσεων που της απέμεναν για να εκπληρώσει από το 2018 μέχρι το 2022. Αλλά, κυρίως, ότι πλέον δεν αποτελεί κίνδυνο για την Ευρωζώνη και τα άλλη κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Ανοίγει έτσι ο δρόμος για μια νέα οικονομική πολιτική, αλλά και για ευρύτερες πολιτικές εξελίξεις από το φθινόπωρο και μετά, με κατάθεση -και δεύτερου- συμπληρωματικού Προϋπολογισμού παροχών και εκτάκτων μέτρων για το 2022 τον Σεπτέμβριο, αλλά και του προσχεδίου του νέου για το 2023 που θα περιέχει γενναίες και μόνιμες φοροελαφρύνσεις στα εισοδήματα των εργαζομένων, των μισθωτών και των συνταξιούχων.
Τέλος η λίστα των απαιτήσεων
Πρόκειται για την κατάληξη μιας διαδρομής που ξεκίνησε μετά την απότομη διακοπή του δεύτερου μνημονίου τον Φεβρουάριο του 2015. Ακολούθησαν το τρίτο μνημόνιο τον Αύγουστο του 2015, το «συμπληρωματικό» μνημόνιο το 2016 και η «ενισχυμένη εποπτεία» ως τον Αύγουστο του 2022, με απόφαση του Eurogroup στις 21 Ιουνίου 2018.
Τι αλλάζει; Με το επιχείρημα ότι η Ελλάδα δεν συνιστά πλέον απειλή για την Ευρωζώνη, η Κομισιόν καλεί στις 20 Αυγούστου όλες τις χώρες να απαλλάξουν πλέον την Ελλάδα από τις επαχθείς απαιτήσεις του παρελθόντος, καθώς η σημερινή κυβέρνηση εκπλήρωσε τον τελικό κατάλογο των δεσμεύσεων που κληρονόμησε από τους προκατόχους της. Η Ε.Ε. κλείνει έτσι το κεφάλαιο «Ενισχυμένη εποπτεία», το οποίο ήταν το άλλο όνομα του τέταρτου μνημονίου.
Στις 22 Ιουνίου 2018 και στο Παράρτημα (Annex) της απόφασης του Eurogroup, με την οποία έπαιρνε τέλος το τρίτο μνημόνιο και ξεκινούσε η «Ενισχυμένη εποπτεία» της Ελλάδας, είχε περιληφθεί κατάλογος με 46 ειδικές και γενικές απαιτήσεις σε 6 βασικούς άξονες (δημοσιονομικά, κοινωνική ασφάλιση, χρηματοπιστωτικό σύστημα, ιδιωτικοποιήσεις και δημόσια διοίκηση) τις οποίες θα έπρεπε να φέρει σε πέρας ή Ελλάδα.
Αντί όμως για τις τυπικές δόσεις δανείων (ύψους 5-6 δισ. συνήθως η καθεμία) που θα έπαιρνε σε κάθε θετική αξιολόγηση όπως παλιά, σε αντάλλαγμα η Ελλάδα πήρε «μπροστάντζα» δάνειο 15 δισ. ευρώ, με τον όρο να μην αγγίξει τα λεφτά μέχρι νεωτέρας, αλλά και τμηματικά άλλα 8 δισ. ευρώ κατόπιν των ελέγχων (ANFAs και SMPs) σε δύο δόσεις ετησίως.
Από τότε μέχρι σήμερα, μετά από τέσσερα ολόκληρα χρόνια και 14 τριμηνιαίους επιτυχείς ελέγχους, οι θεσμοί κατέγραψαν ότι εκπληρώθηκαν τουλάχιστον 28 από τις απαιτήσεις εκείνες, του Eurogroup της 22ας Ιουνίου 2018.
Εως τον Αύγουστο ή τον Σεπτέμβριο θα πρέπει να έχουν εκπληρωθεί σχεδόν όλες, αν και κάποια σημεία ενδεχομένως να αργήσουν κι άλλο, όπως η εξόφληση χρεών του Δημοσίου σε ιδιώτες και αποπληρωμές συντάξεων, ξεπάγωμα πλειστηριασμών, εκδίκαση αιτήσεων προστασίας οφειλετών, δημιουργία μονάδων πρωτοβάθμιας βάθμιας υγείας κ.ά.
Τον Νοέμβριο, σε έναν έλεγχο που γίνεται σε όλες τις χώρες της Ε.Ε. δύο φορές τον χρόνο, θα διαπιστωθεί αν λήγουν ομαλά και αυτές οι λίγες εκκρεμότητες. Τότε η χώρα θα πάρει και τα τελευταία 750 εκατ. ευρώ από τις επιστροφές ANFAs και SMPs.
Μόνιμες φοροελαφρύνσεις
Για την επόμενη μέρα η κυβέρνηση σχεδιάζει -και το ανακοίνωσε ήδη στις Βρυξέλλες- μόνιμη περικοπή σε δύο κυρίως φόρους το 2023:
■ Μειωμένο συντελεστή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης: μονιμοποιείται το 2023 η προσωρινή μείωση κατά 3% στις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης (1,8 ποσοστιαίες μονάδες περικοπή εργοδοτικών εισφορών και 1,2 μονάδες στις εισφορές των εργαζομένων).
■ Καταργείται οριστικά για όλους η Εισφορά Αλληλεγγύης.
Τα μέτρα αυτά στοχεύουν στη μείωση της πολύ υψηλής φορολογικής επιβάρυνσης των νοικοκυριών και ειδικά της μεσαίας τάξης. Στην Εκθεση της Κομισιόν τονίζεται μάλιστα ότι η φορολογική επιβάρυνση για μια οικογένεια εργαζομένων με δύο παιδιά στην Ελλάδα ήταν πολύ υψηλή, ενώ η τόνωση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών αναμένεται να έχει θετική επίδραση στην κατανάλωση και την οικονομική ανάκαμψη γενικότερα.
Τι περιλάμβανε το «τέταρτο μνημόνιο»
Στο Eurogrοup της 21ης Ιουλίου 2018, η Ελλάδα είχε αναλάβει σωρεία γενικών δεσμεύσεων για το μέλλον, αλλά και δεκάδες επιμέρους δεσμεύσεις για την περίοδο μέχρι τον Αύγουστο του 2022, «για τη διασφάλιση της συνέχειας και της ολοκλήρωσης των μεταρρυθμίσεων», όπως χαρακτηριστικά τονιζόταν στην απόφαση του Eurogroup.
Κάποιες η χώρα τις εκπλήρωσε, ενώ άλλες τις παρέκαμψε ή τις απέφυγε, π.χ. λόγω της πανδημίας – και όχι μόνο.
Εκτός από τις γενικές δεσμεύσεις όριζε και τα εξής η απόφαση του Eurogroup:
■ Η Ελλάδα θα σεβαστεί πλήρως τη δέσμευσή της να διασφαλίσει ότι ο ετήσιος προϋπολογισμός της επιτυγχάνει πρωτογενές πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ.
■ Νέες αντικειμενικές αξίες, πλήρως εναρμονισμένες με τις αγοραίες.
■ Αλλαγή του ΕΝΦΙΑ με βάση τις αγοραίες αξίες.
■ Αλλαγές στη διαχείριση των δημόσιων οικονομικών, παρακολούθηση και πρόβλεψη λογαριασμών του Δημοσίου, λογιστικό σχέδιο στο στενό και ευρύτερο Δημόσιο.
■ Ολοκλήρωση του ΕΦΚΑ.
■ Αλλαγές στο σύστημα Υγείας και τις κεντρικές προμήθειες κρατικών νοσοκομείων.
■ Αλλαγές στα επιδόματα αναπηρίας, λειτουργική αξιολόγηση της αναπηρίας, αναθεώρηση επιδοτήσεων στις συγκοινωνίες, ανάπτυξη του Κοινωνικού Εισοδήματος Αλληλεγγύης.
■ Μέτρα για αποκατάσταση της τραπεζικής ευστάθειας, επίλυση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, μέτρα για αφερέγγυα νοικοκυριά και επιχειρήσεις, εξωδικαστική επίλυση, πωλήσεις «κόκκινων δανείων», ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, σωρεία αλλαγών στα δικαστήρια για επιτάχυνση υποθέσεων, ανεξαρτησία του ΤΧΣ.
■ Ρυθμίσεις για τον κατώτατο μισθό, μέτρα για την αδήλωτη εργασία.
■ Αδειοδότηση επενδύσεων, κτηματογράφηση, χάραξη δασικών χαρτών.
■ Αποεπένδυση της ΔΕΗ από τον λιγνίτη, αλλαγές στην Ενέργεια κ.ά.
Διαβάστε ακόμη:
Γιώργος Προκοπίου: Ο εφοπλιστής που ξέρει να παίρνει ρίσκα (pics)
Εργοδότης – κατάσκοπος: Η Tesla προσέλαβε εταιρεία για να … παρακολουθεί τους υπαλλήλους της
Τράπεζες: Πώς «είδαν» την απόφαση της κυβέρνησης για τα bonus – Την Τρίτη η «μάχη» στη Βουλή