της Μαίρης Λαμπαδίτη
Έως τον Μάρτιο του 2019 θα τεθεί σε εφαρμογή το σχήμα ρύθμισης οφειλών των μη μισθωτών προς τα ασφαλιστικά ταμεία, το οποίο θα περιλαμβάνει 120 δόσεις και κούρεμα της βασικής οφειλής μέσω του επαναυπολογισμού των οφειλών. Οι αιτήσεις θα υποβάλλονται σε ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΕΦΚΑ και η ρύθμιση θα ενεργοποιείται με τρία απλά βήματα και το πάτημα ενός κουμπιού. Οι τελευταίες αλλαγές στο τελικό σχέδιο προβλέπουν ότι οι 120 δόσεις θα ισχύσουν για όλους , ακόμα και για τους οφειλέτες με χρέος κάτω από 3.000 ευρώ. Η ελάχιστη μηνιαία δόση θα είναι 50 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες και 30 ευρώ για τους αγρότες.
Η ρύθμιση αφορά οφειλέτες που είχαν δημιουργήσει χρέη από το 2002 έως και τις 31/12/2017.
Όπως επεσήμανε ο αρμόδιος υφυπουργός, κ. Τάσος Πετρόπουλος, μιλώντας στον ρ/σ news24/7, «η συνολική μείωση θα φτάνει το 70%, ανάλογα με το ύψος της οφειλής και τις προσαυξήσεις.
Στη ρύθμιση θα μπορούν να ενταχθούν, δυνητικά, 550.000 ελεύθεροι επαγγελματίες, 22.000 επιστήμονες και 350.000 αγρότες που έχουν συνολικές οφειλές 16 δις ευρώ από τα προηγούμενα χρόνια, όταν επιβάλλονταν υπέρογκες εισφορές και έμπαιναν τα λουκέτα. Επιπλέον, όπως είπε, θα δοθεί η δυνατότητα να λάβουν σύνταξη 80.000 εγκλωβισμένοι που έχουν τις προϋποθέσεις να συνταξιοδοτηθούν, αλλά, δεν μπορούν να λάβουν σύνταξη λόγω οφειλών.»
Ειδικότερα, το οικονομικό επιτελείο δίνει μια τελευταία ευκαιρία με μια ρύθμιση express , περιορισμένης διάρκειας λίγων μηνών στους επαγγελματίες και αυτοαπασχολούμενους που έκλεισαν βιβλία και μπλοκάκια να αποπληρώσουν τις οφειλές τους στα ασφαλιστικά ταμεία. Στόχος είναι να δοθεί βιώσιμη λύση σε ληξιπρόθεσμες οφειλές που δημιουργήθηκαν εν μέσω κρίσης
Μέσω της ρύθμισης αναμένεται να απεγκλωβιστούν περίπου 80.000 ασφαλισμένοι ελεύθεροι επαγγελματίες που ενώ συμπλήρωσαν την ηλικία συνταξιοδότησης, δε μπορούν να βγουν στη σύνταξη εξαιτίας των οφειλών τους.
«Κλειδί» της νέας ρύθμισης είναι ο επαναυπολογισμός των εισφορών ο οποίος θα γίνει με βάση το εισόδημα , όπως προβλέπει ο νόμος Κατρούγκαλου καθώς τα μειωμένα η και μηδενικά εισοδήματα που δήλωναν οι επαγγελματίες τα χρόνια της κρίσης οδηγούν στον καταλογισμό χαμηλότερων εισφορών. Η σύνταξη θα είναι ανταποδοτική , συνεπώς χαμηλότερη από αυτή που θα ελάμβαναν με βάση το προηγούμενο σύστημα καταλογισμού εισφορών ( κλάσεις).
Δεν θα υπάρχουν εισοδηματικά ή περιουσιακά κριτήρια ένταξης, όμως όσοι δεν ενταχθούν στη ρύθμιση, που παρουσιάζεται από το υπουργείο Εργασίας ως η τελευταία ευκαιρία τακτοποίησης, θα βρίσκονται στην πρώτη προτεραιότητα του Κέντρου Είσπραξης Ασφαλιστικών Οφειλών και θα βρεθούν αντιμέτωποι με αναγκαστικά μέτρα είσπραξης και κατασχέσεις.
Για παράδειγμα αν οι οφειλές δημιουργήθηκαν το 2004, ο επανυπολογισμός θα γίνει με βάση το φορολογητέο αποτέλεσμα του 2003 και τα νέα ποσοστιαία ασφάλιστρα. Ο εντοπισμός, ωστόσο, του πραγματικού εισοδήματος συνιστά «σπαζοκεφαλιά» ειδικά για το μακρινό παρελθόν και τα έτη πριν το 2002. Δηλαδή ο επανυπολογισμός θα γίνει εφόσον μπορούν να αναζητηθούν τα εισοδήματα μέσω της ΑΑΔΕ, σε διαφορετική περίπτωση τα οφειλόμενα ποσά θα επανυπολογιστούν με βάση τις κατώτατες ασφαλιστικές εισφορές. Σε αυτή την περίπτωση, ο νέος υπολογισμός των εισφορών για τον Ενιαίο Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης θα περιορίζει την ελάχιστη εισφορά στα 158 ευρώ για ελεύθερους επαγγελματίες, αυτοαπασχολούμενους και 58 ευρώ για τους αγρότες. Η οφειλή για τους ελεύθερους επαγγελματίες θα κουρευτεί κατά 54% και για τους αγρότες κατά 56%.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, το κούρεμα για έναν επαγγελματία με οφειλές 25.000 θα είναι της τάξης των 10.000 ευρώ. Οι ειδικοί υπολογίζουν ότι από τη ρύθμιση θα ωφεληθούν όλοι οι οφειλέτες με χρέη έως 55.000 ευρώ.
Μάλιστα, όπως εξηγούν οι ειδικοί, πρώτα θα γίνει ο επανυπολογισμός της αρχικής οφειλής, στη συνέχεια θα επιβληθούν οι νέες προσαυξήσεις-πρόστιμα, και στη συνέχεια θα γίνει το κούρεμα έως 85%. Κατά συνέπεια, η πραγματική ωφέλεια θα είναι ακόμη μεγαλύτερη.
Θα δημιουργηθεί, έτσι, μία νέα οφειλή μαζί με τις κουρεμένες προσαυξήσεις, την οποία θα μπορεί να αποπληρώσει σε έως 120 δόσεις.
Γκρίζα ζώνη αποτελούν οι οφειλέτες που ήδη έχουν ενταχθεί σε προηγούμενες ρυθμίσεις ( 100, 120, 12 δόσεων). Το υπουργείο δεν έχει ακόμα ξεκαθαρίσει αν θα δώσει και σ΄αυτούς το δικαίωμα να ενταχθούν στην έκτακτη ευνοϊκή ρύθμιση.
Είναι χαρακτηριστικό ότι σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία του ΚΕΑΟ που αφορούν το τέλος Σεπτεμβρίου, μόλις ένας στους 3 που εντάχθηκαν σε κάποια από τις ισχύουσες ρυθμίσεις συνεχίζει να τις εξυπηρετεί.
Παράγοντες της ασφάλισης πάντως αμφισβητούν την δυνατότητα των «νεκρών» επιχειρήσεων να αντεπεξέλθουν στην υποχρέωση πληρωμής των τρεχουσών εισφορών και της δόσης της οφειλής. Όπως τονίζουν χαρακτηριστικά, αυτές οι δύο διευκολύνσεις, συνδυαστικά, μπορεί να αποτελέσουν σανίδα σωτηρίας για μια μικρή κατηγορία επαγγελματιών που θέλουν να επαναδραστηριοποιηθούν αλλά είναι «δώρο άδωρο» για την πλειοψηφία που έχει «καταστραφεί» και δε μπορεί να αντεπεξέλθει σε οποιαδήποτε πληρωμή ακόμα και με ευνοϊκούς όρους.
Όμως αυτός ο φαύλος κύκλος των ρυθμίσεων θα κλείσει αναγκαστικά καθώς το 2019 αναμένεται να ψηφιστεί κοινοτική οδηγία που θα ορίζει ότι τα κράτη μέλη οφείλουν να εφαρμόζουν ένα πάγιο σύστημα ρυθμίσεων . Με βάση αυτήν την οδηγία , τα κράτη-μέλη θα πρέπει να καθορίσουν ένα συγκεκριμένο και μόνιμο σύστημα ρυθμίσεων που δεν θα αλλάζει.